Kinesitherapeutisch handelen
1. Referentiekader kinesitherapie
1.1 Verwijzing, aanmelding:
Medische diagnose, ‘kinesitherapie’, aantal keer dat wordt voorgeschreven
Medische diagnose is niet gelijk aan de kinesitherapeutische diagnose, de medische geeft aan wat de
patiënt heeft en de kinesitherapeut gaat uitzoeken welke diagnose de patiënt kan helpen met
revalideren.
Oorzaken: trauma (spier, gewricht, ligament), hernia, vasculair, tumor, infectie…
Gevolgen: fysiek (werk, activiteiten, sport), mentaal (depressie, angst), sociaal (isolement, verlies
levenskwaliteit)
1.2 Vroege hypothesen: oorzaken-gevolgen
De therapeut gaat bekijken wat de patiënt heeft en hoe dit kan komen. Dit door bijvoorbeeld zich af
te vragen wat de oorzaken en gevolgen zijn van de ziekte, fractuur.. wat de patiënt heeft. Zo kan de
therapeut vergelijkingen maken met verschillende hypothesen.
1.3 Anamnese
= herinnering
1.3.1 Functie
De anamnese is de eerste stap in het verwerven van contact met de patiënt en die te bevragen.
→ Auto-anamnese: therapeut en patiënt
→ Hetero-anamnese: therapeut en iemand uit de omgeving van de patiënt (bij bv. Kinderen,
comateuze patiënten, demente bejaarden)
➢ Kennismaking
➢ Formuleren hulpvraag: ‘Voor welk probleem kom je?’
➢ Inzicht in klachten
➢ Inzicht in hulpvraag
o P → T: verwachtingen patiënt
o T → P: inzicht patiënt in het
gezondheidsprobleem
➢ Relevante info
➢ Eerste hypothesen
➢ Exploratieve fase van kinesitherapeutisch handelen
➢ Strategie voor klinisch onderzoek bepalen met contra-indicatie = tegenaanwijzing om een
behandeling toe te passen.
=> Formuleren eerste hypothese (voorzichtig) = exploratieve fase
1.3.2 Strategiebepaling
Gespreksvormen:
1
Kinesitherapeutisch handelen
, Patiëntgericht Therapeut gericht
Patiënt doet verhaal (ervaringen, gedachten en Therapeut neemt het gesprek over met
de perceptie van gezondheidsproblemen en de specifieke vragen. Gaat het probleem proberen
klachtbeleving). Gericht op de waarden van de te analyseren met vragen waarbij de patiënt kort
patiënt. moet antwoorden. → duidelijk
1.3.3 Inhoud
1. Personalia van de Opmaak dossier: naam, voornaam, geslacht, geboortedatum,
patiënt adres, email, tel, burgerlijke staat, beroep, functie, huisarts en
verwijzende arts, verzekering
GDPR = General Data Protection Regulation
➔ Geen gegevens van patiënten uitwisselen
2. Hulpvraag Therapeut ondersteunt de patiënt, geeft geen valse hoop door
psychogene oorzaak, niet de indruk geven dat de kine alles gaat
oplossen
3. Gezondheidsproblemen Aard van het probleem (pijn, mobiliteitsbeperking, instabiliteit,
verminderde conditie), ernst van het probleem, lokalisatie
(lokaal, regionaal, totaal)
4. Historie en beloop Ontstaanswijze van het probleem:
- Plots: acuut probleem -> lage behandeldosage met hoge
frequentie
- Geleidelijk: niet-acuut
- Beiden kunnen chronisch worden -> hoge dosage met
lage frequentie
Normaal herstelproces?
Tijdstip en wijze van optreden (rust-nachtelijke pijn, spanning,
ontspanning, activiteiten -> probleem)
5. Invloeden op het - Lichamelijke activiteit
probleem - Houding, gewricht, belasting
- Externe factoren
- Persoonlijke factoren
- Algemene lichamelijk conditie
-> advies geven (bv overgewicht, veel wandelen..)
6. Relatie met vroegere of Verwondingen, operaties?
andere problemen Ziekten, aandoeningen?
-> kunnen het probleem negatief beïnvloeden
7. Behandeling tot nu toe - Medische behandeling?
en resultaten - Kinesitherapie
- Behandeling bij andere zorgverleners
- Aanpassingen woon- en werksituatie
- Advies geven, letten op juist gebruik
8. Restricties en adviezen Restricties vanuit medisch oogpunt (bv rookstop,
ondersteuningsverbod..).
Adviezen vanuit ander oogpunt (levensstijl, gedrag).
9. Contra-indicaties - Medicijngebruik (oppassen met dosage)
- Osteosynthesemateriaal, pacemaker (oppassen met de
behandelingen die je uitvoert)
- Verminderde lokale belastbaarheid (bv peesverlenging,
depressie, huidtransplantaties)
-> indien dit voorkomt, moet je de arts verwittigen!
2
Kinesitherapeutisch handelen
, 10. Individuele Wonen, werkomstandigheden, maatschappelijke status, ADL
omstandigheden van de (verzorging, eten, wassen), sociaal functioneren?
patiënt
11. Verwachtingen Bv: de therapeut verwacht van de patiënt dat die zijn oefeningen
thuis ook uitvoert
12. Lekenoordeel Voor de behandeling start -> inzicht in letsel belangrijk, inzicht in
prognose en inzicht in wat mag en niet mag – leven met een
handicap
13. Oplossingen van de Aanpassingen: gedrag, hulpmiddelen, adviezen respecteren!
patiënt
1.4 Klinisch onderzoek
De diagnose vergelijken met de diagnose die de geneesheer heeft opgesteld.
➢ Anamnese
➢ Inspectie – palpatie
➢ Actief beweeglijkheidsonderzoek (functioneel & lokaal-anatomisch)
➢ Passief beweeglijkheidsonderzoek (fysiologisch & afysiologisch)
➢ Neuromusculair onderzoek (spierkracht, -uithouding, -lengte)
➢ Cardiorespiratoire fitheid
➢ Functionaliteit – levenskwaliteit
➢ + aanvullend onderzoek
=> Meetinstrumenten: goniometrie, inspanningstest, spierkrachttest, spierlengtetest, vragenlijst/
schaal voor meten van pijn…
= De zoektocht naar behandelbare grootheden
➢ Wat zijn de problemen van de patiënt (in het kader van het ICF)?
➢ Wat zijn de oorzaken van deze problemen?
➢ Kan ik de oorzaken (repercussies) behandelen of kan ik de problemen behandelen?
= De zoektocht naar wat je moet weten voor je kan behalen
➢ Wat is de indicatie voor kinesitherapie?
➢ Wat is het doel van de behandeling?
➢ Welke belemmeringen zijn er voor de behandeling (in kader van ICF, beïnvloedende factoren/
omgeving)?
➢ Welke behandeling stel ik op?
= Probleemformulering, probleemanalyse → voorbereidend op de probleemoplossing, DIAGNOSE:
➢ Oorzaak van de klachten
➢ Gevolgen van de aandoening:
o Welke zijn behandelbaar (causaal, symptomatisch, palliatief)
o Externe invloeden → behandeldoelen combineren de:
▪ Kinesitherapeutische doelen
▪ Doelstelling van de patiënt
Sub-anamnese herhaalt zich, kleine stukjes herhalen zich opnieuw (dus niet statisch).
3
Kinesitherapeutisch handelen
, 1.5 Behandeling
Voor de verschillende behandeldoelen (bv: pijn en zwelling, gewrichtsmobiliteit, spierfunctie..) heb je
ook verschillende methodes om het aan te pakken (bv: oefentherapie).
Educatie: patiënten moeten zelf leren hoe ze hun eigen oefeningen aanpakken.
2. Methodisch handelen
= Een methode om effectief en efficiënt te kunnen werken als kinesitherapeut en wordt gekenmerkt
door:
➢ Professionaliteit: de therapeut weet welk doel hij wil bereiken
➢ Systematiek: handelen volgens een logische ordening van de te nemen stappen, gerelateerd
aan doelen
➢ Procesmatigheid: controles opbouwen en risico’s vermijden
➢ Bewustheid: bewust zijn van zijn handelen en van de mogelijke gevolgen
Klinisch = clinical reasoning: het toepassen van methodisch handelen in de klinische setting.
➢ Verzamelmethode: gegevens verzamelen, tijdrovend en onoverzichtelijk, minder kans op
vooroordelen, kritisch denken wordt gestimuleerd, andere diagnosen blijven in beeld
o Nadeel = je ziet door bomen geen bos
➢ Hypothetico-deductieve methode: wetenschappelijk denkende mensen, efficiënt en
doelmatig, systematisch gegevens verzamelen, afhankelijk van ervaring en kennis
onderzoeker
o Nadeel = je kunt dingen missen
➢ Patroonherkenning: gegevens verzamelen (maar volgens een beslissingsboom: hoofd- en bij-
symptomen), afhankelijk van ervaring en kennis onderzoeker, efficiënt en doelmatig
o Tussen verzamelmethode en hypothetico-deductieve methode in
o Nadeel = vraagt veel expertise
➢ Algoritme: vragen, testen, computerprogramma, ten koste van individu-specifieke elementen
o Nadeel = rigiditeit en geen ruimte voor individuele verschillen
3. International Classification of Functioning, ICF-model
Classificatie van gezondheid en gezondheidsproblemen --> model om gezondheid te meten.
3.1 Doelstellingen
➢ Voorzien in een grondslag voor
o Begrijpen en bestuderen van menselijk functioneren
o Behandeldoelen
o Uitkomsten van behandeling
o Determinanten/ bepalende factoren van gezondheid
➢ Scheppen van een gemeenschappelijke taal
o Beschrijven van iemands functioneren
o Verbeteren van communicatie
➢ Mogelijk maken van vergelijking van data tussen
o Verschillende landen
o Vakgebieden en sectoren inde gezondheidszorg
4
Kinesitherapeutisch handelen
1. Referentiekader kinesitherapie
1.1 Verwijzing, aanmelding:
Medische diagnose, ‘kinesitherapie’, aantal keer dat wordt voorgeschreven
Medische diagnose is niet gelijk aan de kinesitherapeutische diagnose, de medische geeft aan wat de
patiënt heeft en de kinesitherapeut gaat uitzoeken welke diagnose de patiënt kan helpen met
revalideren.
Oorzaken: trauma (spier, gewricht, ligament), hernia, vasculair, tumor, infectie…
Gevolgen: fysiek (werk, activiteiten, sport), mentaal (depressie, angst), sociaal (isolement, verlies
levenskwaliteit)
1.2 Vroege hypothesen: oorzaken-gevolgen
De therapeut gaat bekijken wat de patiënt heeft en hoe dit kan komen. Dit door bijvoorbeeld zich af
te vragen wat de oorzaken en gevolgen zijn van de ziekte, fractuur.. wat de patiënt heeft. Zo kan de
therapeut vergelijkingen maken met verschillende hypothesen.
1.3 Anamnese
= herinnering
1.3.1 Functie
De anamnese is de eerste stap in het verwerven van contact met de patiënt en die te bevragen.
→ Auto-anamnese: therapeut en patiënt
→ Hetero-anamnese: therapeut en iemand uit de omgeving van de patiënt (bij bv. Kinderen,
comateuze patiënten, demente bejaarden)
➢ Kennismaking
➢ Formuleren hulpvraag: ‘Voor welk probleem kom je?’
➢ Inzicht in klachten
➢ Inzicht in hulpvraag
o P → T: verwachtingen patiënt
o T → P: inzicht patiënt in het
gezondheidsprobleem
➢ Relevante info
➢ Eerste hypothesen
➢ Exploratieve fase van kinesitherapeutisch handelen
➢ Strategie voor klinisch onderzoek bepalen met contra-indicatie = tegenaanwijzing om een
behandeling toe te passen.
=> Formuleren eerste hypothese (voorzichtig) = exploratieve fase
1.3.2 Strategiebepaling
Gespreksvormen:
1
Kinesitherapeutisch handelen
, Patiëntgericht Therapeut gericht
Patiënt doet verhaal (ervaringen, gedachten en Therapeut neemt het gesprek over met
de perceptie van gezondheidsproblemen en de specifieke vragen. Gaat het probleem proberen
klachtbeleving). Gericht op de waarden van de te analyseren met vragen waarbij de patiënt kort
patiënt. moet antwoorden. → duidelijk
1.3.3 Inhoud
1. Personalia van de Opmaak dossier: naam, voornaam, geslacht, geboortedatum,
patiënt adres, email, tel, burgerlijke staat, beroep, functie, huisarts en
verwijzende arts, verzekering
GDPR = General Data Protection Regulation
➔ Geen gegevens van patiënten uitwisselen
2. Hulpvraag Therapeut ondersteunt de patiënt, geeft geen valse hoop door
psychogene oorzaak, niet de indruk geven dat de kine alles gaat
oplossen
3. Gezondheidsproblemen Aard van het probleem (pijn, mobiliteitsbeperking, instabiliteit,
verminderde conditie), ernst van het probleem, lokalisatie
(lokaal, regionaal, totaal)
4. Historie en beloop Ontstaanswijze van het probleem:
- Plots: acuut probleem -> lage behandeldosage met hoge
frequentie
- Geleidelijk: niet-acuut
- Beiden kunnen chronisch worden -> hoge dosage met
lage frequentie
Normaal herstelproces?
Tijdstip en wijze van optreden (rust-nachtelijke pijn, spanning,
ontspanning, activiteiten -> probleem)
5. Invloeden op het - Lichamelijke activiteit
probleem - Houding, gewricht, belasting
- Externe factoren
- Persoonlijke factoren
- Algemene lichamelijk conditie
-> advies geven (bv overgewicht, veel wandelen..)
6. Relatie met vroegere of Verwondingen, operaties?
andere problemen Ziekten, aandoeningen?
-> kunnen het probleem negatief beïnvloeden
7. Behandeling tot nu toe - Medische behandeling?
en resultaten - Kinesitherapie
- Behandeling bij andere zorgverleners
- Aanpassingen woon- en werksituatie
- Advies geven, letten op juist gebruik
8. Restricties en adviezen Restricties vanuit medisch oogpunt (bv rookstop,
ondersteuningsverbod..).
Adviezen vanuit ander oogpunt (levensstijl, gedrag).
9. Contra-indicaties - Medicijngebruik (oppassen met dosage)
- Osteosynthesemateriaal, pacemaker (oppassen met de
behandelingen die je uitvoert)
- Verminderde lokale belastbaarheid (bv peesverlenging,
depressie, huidtransplantaties)
-> indien dit voorkomt, moet je de arts verwittigen!
2
Kinesitherapeutisch handelen
, 10. Individuele Wonen, werkomstandigheden, maatschappelijke status, ADL
omstandigheden van de (verzorging, eten, wassen), sociaal functioneren?
patiënt
11. Verwachtingen Bv: de therapeut verwacht van de patiënt dat die zijn oefeningen
thuis ook uitvoert
12. Lekenoordeel Voor de behandeling start -> inzicht in letsel belangrijk, inzicht in
prognose en inzicht in wat mag en niet mag – leven met een
handicap
13. Oplossingen van de Aanpassingen: gedrag, hulpmiddelen, adviezen respecteren!
patiënt
1.4 Klinisch onderzoek
De diagnose vergelijken met de diagnose die de geneesheer heeft opgesteld.
➢ Anamnese
➢ Inspectie – palpatie
➢ Actief beweeglijkheidsonderzoek (functioneel & lokaal-anatomisch)
➢ Passief beweeglijkheidsonderzoek (fysiologisch & afysiologisch)
➢ Neuromusculair onderzoek (spierkracht, -uithouding, -lengte)
➢ Cardiorespiratoire fitheid
➢ Functionaliteit – levenskwaliteit
➢ + aanvullend onderzoek
=> Meetinstrumenten: goniometrie, inspanningstest, spierkrachttest, spierlengtetest, vragenlijst/
schaal voor meten van pijn…
= De zoektocht naar behandelbare grootheden
➢ Wat zijn de problemen van de patiënt (in het kader van het ICF)?
➢ Wat zijn de oorzaken van deze problemen?
➢ Kan ik de oorzaken (repercussies) behandelen of kan ik de problemen behandelen?
= De zoektocht naar wat je moet weten voor je kan behalen
➢ Wat is de indicatie voor kinesitherapie?
➢ Wat is het doel van de behandeling?
➢ Welke belemmeringen zijn er voor de behandeling (in kader van ICF, beïnvloedende factoren/
omgeving)?
➢ Welke behandeling stel ik op?
= Probleemformulering, probleemanalyse → voorbereidend op de probleemoplossing, DIAGNOSE:
➢ Oorzaak van de klachten
➢ Gevolgen van de aandoening:
o Welke zijn behandelbaar (causaal, symptomatisch, palliatief)
o Externe invloeden → behandeldoelen combineren de:
▪ Kinesitherapeutische doelen
▪ Doelstelling van de patiënt
Sub-anamnese herhaalt zich, kleine stukjes herhalen zich opnieuw (dus niet statisch).
3
Kinesitherapeutisch handelen
, 1.5 Behandeling
Voor de verschillende behandeldoelen (bv: pijn en zwelling, gewrichtsmobiliteit, spierfunctie..) heb je
ook verschillende methodes om het aan te pakken (bv: oefentherapie).
Educatie: patiënten moeten zelf leren hoe ze hun eigen oefeningen aanpakken.
2. Methodisch handelen
= Een methode om effectief en efficiënt te kunnen werken als kinesitherapeut en wordt gekenmerkt
door:
➢ Professionaliteit: de therapeut weet welk doel hij wil bereiken
➢ Systematiek: handelen volgens een logische ordening van de te nemen stappen, gerelateerd
aan doelen
➢ Procesmatigheid: controles opbouwen en risico’s vermijden
➢ Bewustheid: bewust zijn van zijn handelen en van de mogelijke gevolgen
Klinisch = clinical reasoning: het toepassen van methodisch handelen in de klinische setting.
➢ Verzamelmethode: gegevens verzamelen, tijdrovend en onoverzichtelijk, minder kans op
vooroordelen, kritisch denken wordt gestimuleerd, andere diagnosen blijven in beeld
o Nadeel = je ziet door bomen geen bos
➢ Hypothetico-deductieve methode: wetenschappelijk denkende mensen, efficiënt en
doelmatig, systematisch gegevens verzamelen, afhankelijk van ervaring en kennis
onderzoeker
o Nadeel = je kunt dingen missen
➢ Patroonherkenning: gegevens verzamelen (maar volgens een beslissingsboom: hoofd- en bij-
symptomen), afhankelijk van ervaring en kennis onderzoeker, efficiënt en doelmatig
o Tussen verzamelmethode en hypothetico-deductieve methode in
o Nadeel = vraagt veel expertise
➢ Algoritme: vragen, testen, computerprogramma, ten koste van individu-specifieke elementen
o Nadeel = rigiditeit en geen ruimte voor individuele verschillen
3. International Classification of Functioning, ICF-model
Classificatie van gezondheid en gezondheidsproblemen --> model om gezondheid te meten.
3.1 Doelstellingen
➢ Voorzien in een grondslag voor
o Begrijpen en bestuderen van menselijk functioneren
o Behandeldoelen
o Uitkomsten van behandeling
o Determinanten/ bepalende factoren van gezondheid
➢ Scheppen van een gemeenschappelijke taal
o Beschrijven van iemands functioneren
o Verbeteren van communicatie
➢ Mogelijk maken van vergelijking van data tussen
o Verschillende landen
o Vakgebieden en sectoren inde gezondheidszorg
4
Kinesitherapeutisch handelen
