Samenvatting motorische controle - Baron

MOTORISCHE CONTROLE: PARTIM LYNN BAR-ON

Motorische gedrag uitleggen als resultaat v achtie, perceptie, cognitie
 Motorische controle
= Proces waarbij we onze hersenen/cognitie gebruiken om de spieren en
ledematen die betrokken zijn bij de uitvoering v/e motorische
vaardigheid te activeren en te coördineren
o Integratie v zintuigelijke info (omgeving en huidige status vh
lichaam
o Bepaal juiste set spierkrachten en gewrichts-activatie om de
gewenste beweging of actie te genereren
o Vereist samenwerking tss CZS en bewegingsapparaat
o Complex probleem: info-verwerking, coördinatie, mechanica, fysica, cognitie
 Wrm belangrijk  inzicht in normale en abnormale bewegingen

 Motorische controle: verschillende componenten:
o Component van de taak:
 Discrete  continuous:
 Discreet: duidelijk begin en einde (bvb. op bal schoppen, zit  rechtstaan)
 Continu: lopen, stappen … (lijkt maar door te gaan)
 Gesloten  open:
 Open: aanpassen bewegingsstrategiën aan de omgeving (bvb. voetbal,
tennis)
 Gesloten: relatief gefixeerde of voorspellende omgevingen
 Stabiliteit  mobiliteit:
 Stabiliteit: nonmoving base of support (bvb. zitten, staan)
 Mobiliteit: moving base of support (bvb. wandelen, lopen): verplaatsing
vereisen
 Manipulatie  non-manipulatie
 Manipulatie: beweging van de bovenste extremiteiten
 Examenvraag: beschrijven in deze componenten
 Bvb. meisje (2j) melk inschenken in tas:
 Discreet, gesloten, stabiel, manipulatief
 Zelfde vb van meisje melk inschenken: subtaken beschrijven:
 Gebruik 1 hand om karton vast te houden.
 Gebruike andere hand om de dop af te halen.
 Kantel het melkpak om.
 Zorg ervoor dat de melk geleidelijk uit het doosje stroomt en in het glas
terechtkomt.
o Component van het individu:
 Perceptie/sensorieel:
 Integratie v zintuigen in zinvolle info
 Info geven over lichaam
 Integraal om effectief te kunnen reageren in omgeving
 Bvb. oog-hand coördinatie, feedforward gebasseerde controle
 Actie/motor:
 Neuromusculaire en biomechanische systemen
 Bvb. bimanuele handcontrole, stabiliteit, bewegingsvaardigheid, precisie
 Cognitie:
 Aandacht, planning, probleemoplossing, motivatie en emotionele aspecten
 Bvb. dubbele taken, anticiperende planning, observerend leren, aandacht
 Goed kunnen inschatten bij P om te weten waar deficieten zijn



1

, o Component van de omgeving:
 Bvb. meisje melk inschenken: omgevingsfactoren die invloed hebben:
 Feit dat er gefilmd w, vuile pamper, grootte glas, houding (op stoel
zitten/tafel), object (hoeveel w uitgegoten), lawaai, andere objecten die in
de weg zitten (bvb. kleren)

 Voorbeeld: in detail beschrijven: trappen oplopen in Gravensteen:
o Taak:
 Continu, gesloten, mobiel, geen manipulatie
o Subtaken:
 Standfase: gewichtsaanname, optrekken en voorwaarts gaan:
 Plaats hele voet op trede
 Houd bovenlichaam nr voor gekanteld
 Houd een rechte lichaamshouding
 Duw omhoog op de treden met het been
 Zwaaifase: voetheffen en voetplaatsing
o Individu:
 Perceptueel: perifeer (efferente) en CZS, visuele controle
 Actie: posturale control, kracht OL en alle houdingsspieren, gewrichtsmobiliteit
 Cognitief: aandacht
o Omgeving:
 Trap hoogte/breedte, trap leuning/steunen tegen muur, drukte, lawaai


De belangrijkste theoretische modellen van motorische controle en leren
uitleggen
 Waarde vd theorie vr praktijk:
o Kader vr interpreteren van gedrag
o Leidraad vr klinisch handelen
o Ontwikkeling v nieuwe ideeën (altijd op de hoogte v laatste onderzoeken)
o Werkhypothesen vr klinisch onderzoek en interventie

 Reflextheorie: (Sir Charles Sherrington)
o Complex gedrag w verklaard dr gecombineerde actie v individuele reflexen
die aan elkaar gekoppeld zijn
o Structuur v/e reflex: receptor, conducteur, effector
o Experimenten met katten en hersendelen wegnemen
o Limitaties:
 Reflex geactiveerd dr externe stimulus
 Verklaart en voorspelt gn beweging die optreedt bij afwezigheid v zintuigelijke
stimulus
 Verklaart geen snelle beweging
 Verklaart niet hoe 1 stimulus kan leiden tot verschillende reacties: ook controle over
reflex (bvb. hand niet wegnemen: keuze)
 Verklaart nt vermogen om nieuwe bewegingen te produceren (anders niet kunnen
leren stappen)
o Klinische implicaties:
 Strategieën om relfexen te testen moeten de T helpen om functie te voorspellen?
 Bvb. spasticiteit bij CBA: spier overreageren op rek (te gevoelig), te veel
tonus creëren in spier  spier moeilijker reageren
o Nooit bewezen: verminderen reflexen  mobiliteit verbeteren
 Bewegingsgedrag vd P w geïnterpreteerd in termen van aan-/afwezigheid v
controlerende reflexen (nooit bewezen dat het zo simpel is)?


2

,  Versterking/vermindering v effect v reflexen tijdens motorische taken?
 Hiërarchische theorie (Foerster):
o Organisatorische contorle, top down: elk opeenvolgend hoger niveau
oefent controle uit over niveau eronder
o Verticale hiërarchie: controlelijnen kruisen elkaar niet; nooit bottom-up
controle (ATLIJD TOP-DOWN)
o Later: baby’s w geboren met bepaalde reflexen die later ook tijdens
ontwikkeling geïnhibeerd w
o Rudolf Magnus:
 Corticale schade  opnieuw ontstaan v primitieve reflexen (w gecontroleerd dr
hogere corticale centra)
o George Schaltenbrand:
 Hiërarchische theorie om ontwikkeling v mobiliteit bij kinderen en volwassenen te
verklaren
o Stephan Weisz: verklaren mijlpalen bij kinderen:
 Hiërarchisch georganiseerde reflexreacties rijpen & laten toe om kind te komen tot
zit, staan, stappen

 Neuromaturational theory of development: (Myrtle McGraw)
o Normale motorische ontwikkeling leidt tot een
toenemende corticalisatie vh CZS  hoger niveau v
controle over reflexen v/e lager niveau
o Huidige concepten:
 Elk niveau vh ZS kan inwerken op andere niveaus
(hoger en lager), afh vd taak
 Bvb. terugtrekreflex nog steeds aanwezig
bij volwassenen
 Reflexen zijn nt de enige bepalende factor vr motorische controle, mr slechts 1
vd vele processen die belangrijk zijn vr genereren en controleren v beweging
 Bvb. belang v context in de ontwikkeling (cfr. deprivatie en verrijking)
o Bvb. verouderd concept: kinderen met cerebrale parese: motorische reacties op lagere
niveaus nt goed geïnhibeerd dr cortex  leidt tot abnormale houdings reflexactiviteit

 Central motor patterns: (Bernstein, Keele, Wilson)
o Motorisch programma
o Kan geactiveerd w dr sensorische input/dr centrale processen (flexibeler theorie)
o Sensorische input is NIET essentieel vr aansturen beweging, mr belangrijke functie bij
moduleren actie
o Central pattern generators – zelforganiserende neurale circuits die ritmische outputs
produceren (in afwezigheid v ritmische input)
 Bvb. leren stappen: proces w geautomatiseerd in hersenen (welke spieren wnr
werken?)
 Eerste experimenten met insecten en vliegen (zonder sensorische input)
o Motor synergies – groepen spieren die geprogrammeerd zijn om samen te activeren 
ritmischee beweging te creëren
 Huidig concept: synergieën zijn adaptief. Verschillende spieren kunnen deel
uitmaken v verschillende synergieën
o Central patterns: uit geheugen gehaald + aan bep situatie aangepast
o Motorisch systeem leert relaties tss:
 Initiële condities (bvb. afstand voet-trap in Gravensteen)
 Gegenereerde motorische commando’s (bvb. timing en krachten die
gegenereerd moeten w om de trap te nemen)
 Sensorische consequenties v/deze motorische commando’s (bvb. proprioceptie
vd been/romp/arm beweging

3