DEEL 1: ALGEMEEN KADER MEDIA – EN
AUTEURSRECHT
H1: MEDIARECHT
1. INTERNATIONAAL NIVEAU
1.1 RAAD VAN EUROPA
Na WO II was er in Europa behoefte aan een organisatie die zich zou richten tot het
bevorderen van mensenrechten en democratie
Bestaat uit
• 47 lidstaten: EU + Turkije, Rusland
• Het Comité van Ministers en de Parlementaire Vergadering
Doel: bevorderen eenheid tss de lidstaten (door het sluiten van onderlinge verdragen)
• Belangrijkste verdrag: Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM)
o Rechtstreekse werking en individueel klachtrecht
o Beroepen op aspecten van EVRM bij Europees Hof voor Rechten van de Mens
(EHRM) in Straatsburg
EUROPEES VERDRAG VOOR RECHTEN VAN DE MENS EN DE FUNDAMENTELE VRIJHEDEN
(EVRM)
• EVRM (1950, in werking 1953)
o Rechstreekse werking en individueel klachtrecht sinds 1998
o Door alle lidstaten onderschreven
o Rechtstreeks van toepassing in alle lidstaten (opgenomen in de grondwet)
• Comité van Ministers
o Ziet erop toe dat de lidstaten uitvoering geven aan de bindende uitspraken van
EVRM
o Straatburgse supervisie
o Belgische wetgevers, bestuur en rechtscolleges à ook afstemmen op EVRM-
grondrechten
EVRM heeft zich ontwikkeld tot de basisnorm als waarborg voor een aantal mensenrechten
• Recht op leven, verbod op foltering, recht op persoonlijke vrijheid en veiligheid, recht
op een eerlijk proces, bescherming van de provacy en recht op vereninging
• Vrijheid van expressie en informatie (art. 10 EVRM)
1
,EUROPEES HOF VOOR DE RECHTEN VAN DE MENS (EHRM) IN STRAATSBURG
• Permanent rechtsorgaan van de Raad van Europa
• Ziet er op toe dat EVRM en diens protocollen worden nageleefd
o Controleert de toepassing in EVRM (ter voorkoming van marteling)
• 47 rechters (1/lidstaat)
• Niet alleen lidstaten, maar ook de burgers kunnen naar deze institutie trekken
(= individueel klachtrecht)
o Burgers kunnen zich beroepen op bepalingen bij dit hof
o Lidstaten van de Raad van Europa moeten EVRM & Europees verdrag ter
voorkoming van marteling naleven
o Als niet/slachtoffers van een schending van EVRM-grondrecht à EHRM
§ Na uitputting van de nationale rechtsmiddelen
• Arresten zijn bindend!
• Ook op andere terreinen actief
1.2 DE EUROPESE UNIE
= uniek economisch en politiek partnerschap van 28 landen in Europa (-brexit)
Na WO2
• Aanvankelijk een economische samenwerking: Europese Economische Gemeenschap
o Landen die handel drijven met elkaar = afhankelijk = minder conflict
o In 1958 maar 6 leden, nu 28 lidstaten
o Samen een gigantische interne markt
• Van economie naar allerlei beleidsterreinen
• Nieuwe naam: EGG à Europese Unie
• Zorgt voor duurzame vrede in Europa
• Europese Richtlijnen à omzetten in nationaal recht
o Rechtstreeks van toepassing in elke lidstaat
HANDVEST VAN DE GRONDRECHTEN VAN DE EU
Beschermt de mensenrechten en omvat
• Recht om gevrijwaard te blijven van discriminatie
• Recht op de bescherming van persoonsgegevens
• Recht op toegang tot een rechter
Deze doelstelling = basis EU, beschreven in het verdag van Lissabon en Handvest van de
Grondrechten
2
,BELANGRIJKSTE EU-INSTELLINGEN
a) Europees parlement
o Wetgevend orgaan EU
o Elke 5 jaar gekozen door stemgerechtigden in de EU
o 3 hoofdtaken
i. Goedkeuren EU-wetgeving
ii. Democratisch toezicht op alle EU-instellingen
iii. Vaststellen van de begroting van de EU
b) Europese raad
o Samenkomen vaan de EU-leiders om de politieke agende vd EU te bepalen
o Hoogste niveau van politieke samenwerking
o Voorzitter: Charles Michel
o Bepaalt de algemene politieke beleidslijnen en prioriteiten van de EU
o Maakt geen deel uit van de wetgevende instellingen van de EU
o Elke 3 maanden ontmoeting, geleid door permanente voorzitter
c) Raad van de europese unie
o Wetgevend orgaan
o Elk EU-land vaardigt 1 minister af naar de RvdEU
o Bespreken wetsvoorstellen, wijzigen ze en keuren ze goed
o Coördineren beleid
o Afspraken = bindend voor alle nationale regeringen
d) Europese commisie
o Uitvoerend orgaan
o Politiek onafhankelijk
o Verantwoordelijk voor
i. Opstellen van voorstellen voor nieuwe europese wetgeving
ii. Voert de besluiten van europees parlement en raad vd EU uit
iii. Voorzitter: Ursula von der Leyen
e) Hof van justitie van de Europese Unie
HOF VAN JUSTITIE VAN DE EUROPESE UNIE (HJEU)
Zorgt ervoor dat het EU-recht in alle EU-landen op dezelfde manier wordt geïnterpreteerd
en toegepast & zien erop toe dat iedereen zich aan de EU-wetgeving houdt.
3
, Doet uitspraken in zaken die bij het hof aanhangig zijn gemaakt. Het gaat in de meeste
gevallen om:
• Interpretatie van wetgeving (prejudiciële beslissing)
o Interpretatie wetgeving Gaat de wetgeving interpreteren
o Nationale rechtbanken moeten zorgen dat de EU-wetgeving wordt nageleefd
o Interpretatie kan per land verschillen
§ Rechter kan twijfelen over de interpretatie/geldigheid van een EU-
besluit
§ Hof om uitleg verzoeken
o Prejudiciële beslissing kan ook gevraagd worden
§ Bepalen of de nationale wetgeving en praktijken verenigbaar zijn met
de EU-wetgeving
§ Sancties indien niet het geval
• Handhaving van wetgeving
o Inbreukprocedure wanneer de regering van een EU-land de EU-wetgeving niet
toepast
o Ingeleid door een EU-land/Europese Commissie
o Regels overtreden? à Onmiddellijk corrigeren OF 2e zaak
• Nietigverklaring van EU-wetgeving
o Wanneer een bepaalde EU-wet in strijd is met de EU-verdragen of grondrechten
o Hof verzoeken deze nietig te verklaren
o Kan o.a. aangevraagd worden door burgers die zich benadeeld voelden
• Afdwinging van maatregelen
o Volgens het verdrag moeten EUP, Raad & Commissie in bepaalde
omstandigheden beslissingen nemen
o Doen ze dat niet à aanklagen
• Sanctioneren van een EU-instelling
o Schade als gevolg van een handeling/nalatigheid van de EU/haar personeel
o Vordering tot schadevergoeding instellen
4
AUTEURSRECHT
H1: MEDIARECHT
1. INTERNATIONAAL NIVEAU
1.1 RAAD VAN EUROPA
Na WO II was er in Europa behoefte aan een organisatie die zich zou richten tot het
bevorderen van mensenrechten en democratie
Bestaat uit
• 47 lidstaten: EU + Turkije, Rusland
• Het Comité van Ministers en de Parlementaire Vergadering
Doel: bevorderen eenheid tss de lidstaten (door het sluiten van onderlinge verdragen)
• Belangrijkste verdrag: Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM)
o Rechtstreekse werking en individueel klachtrecht
o Beroepen op aspecten van EVRM bij Europees Hof voor Rechten van de Mens
(EHRM) in Straatsburg
EUROPEES VERDRAG VOOR RECHTEN VAN DE MENS EN DE FUNDAMENTELE VRIJHEDEN
(EVRM)
• EVRM (1950, in werking 1953)
o Rechstreekse werking en individueel klachtrecht sinds 1998
o Door alle lidstaten onderschreven
o Rechtstreeks van toepassing in alle lidstaten (opgenomen in de grondwet)
• Comité van Ministers
o Ziet erop toe dat de lidstaten uitvoering geven aan de bindende uitspraken van
EVRM
o Straatburgse supervisie
o Belgische wetgevers, bestuur en rechtscolleges à ook afstemmen op EVRM-
grondrechten
EVRM heeft zich ontwikkeld tot de basisnorm als waarborg voor een aantal mensenrechten
• Recht op leven, verbod op foltering, recht op persoonlijke vrijheid en veiligheid, recht
op een eerlijk proces, bescherming van de provacy en recht op vereninging
• Vrijheid van expressie en informatie (art. 10 EVRM)
1
,EUROPEES HOF VOOR DE RECHTEN VAN DE MENS (EHRM) IN STRAATSBURG
• Permanent rechtsorgaan van de Raad van Europa
• Ziet er op toe dat EVRM en diens protocollen worden nageleefd
o Controleert de toepassing in EVRM (ter voorkoming van marteling)
• 47 rechters (1/lidstaat)
• Niet alleen lidstaten, maar ook de burgers kunnen naar deze institutie trekken
(= individueel klachtrecht)
o Burgers kunnen zich beroepen op bepalingen bij dit hof
o Lidstaten van de Raad van Europa moeten EVRM & Europees verdrag ter
voorkoming van marteling naleven
o Als niet/slachtoffers van een schending van EVRM-grondrecht à EHRM
§ Na uitputting van de nationale rechtsmiddelen
• Arresten zijn bindend!
• Ook op andere terreinen actief
1.2 DE EUROPESE UNIE
= uniek economisch en politiek partnerschap van 28 landen in Europa (-brexit)
Na WO2
• Aanvankelijk een economische samenwerking: Europese Economische Gemeenschap
o Landen die handel drijven met elkaar = afhankelijk = minder conflict
o In 1958 maar 6 leden, nu 28 lidstaten
o Samen een gigantische interne markt
• Van economie naar allerlei beleidsterreinen
• Nieuwe naam: EGG à Europese Unie
• Zorgt voor duurzame vrede in Europa
• Europese Richtlijnen à omzetten in nationaal recht
o Rechtstreeks van toepassing in elke lidstaat
HANDVEST VAN DE GRONDRECHTEN VAN DE EU
Beschermt de mensenrechten en omvat
• Recht om gevrijwaard te blijven van discriminatie
• Recht op de bescherming van persoonsgegevens
• Recht op toegang tot een rechter
Deze doelstelling = basis EU, beschreven in het verdag van Lissabon en Handvest van de
Grondrechten
2
,BELANGRIJKSTE EU-INSTELLINGEN
a) Europees parlement
o Wetgevend orgaan EU
o Elke 5 jaar gekozen door stemgerechtigden in de EU
o 3 hoofdtaken
i. Goedkeuren EU-wetgeving
ii. Democratisch toezicht op alle EU-instellingen
iii. Vaststellen van de begroting van de EU
b) Europese raad
o Samenkomen vaan de EU-leiders om de politieke agende vd EU te bepalen
o Hoogste niveau van politieke samenwerking
o Voorzitter: Charles Michel
o Bepaalt de algemene politieke beleidslijnen en prioriteiten van de EU
o Maakt geen deel uit van de wetgevende instellingen van de EU
o Elke 3 maanden ontmoeting, geleid door permanente voorzitter
c) Raad van de europese unie
o Wetgevend orgaan
o Elk EU-land vaardigt 1 minister af naar de RvdEU
o Bespreken wetsvoorstellen, wijzigen ze en keuren ze goed
o Coördineren beleid
o Afspraken = bindend voor alle nationale regeringen
d) Europese commisie
o Uitvoerend orgaan
o Politiek onafhankelijk
o Verantwoordelijk voor
i. Opstellen van voorstellen voor nieuwe europese wetgeving
ii. Voert de besluiten van europees parlement en raad vd EU uit
iii. Voorzitter: Ursula von der Leyen
e) Hof van justitie van de Europese Unie
HOF VAN JUSTITIE VAN DE EUROPESE UNIE (HJEU)
Zorgt ervoor dat het EU-recht in alle EU-landen op dezelfde manier wordt geïnterpreteerd
en toegepast & zien erop toe dat iedereen zich aan de EU-wetgeving houdt.
3
, Doet uitspraken in zaken die bij het hof aanhangig zijn gemaakt. Het gaat in de meeste
gevallen om:
• Interpretatie van wetgeving (prejudiciële beslissing)
o Interpretatie wetgeving Gaat de wetgeving interpreteren
o Nationale rechtbanken moeten zorgen dat de EU-wetgeving wordt nageleefd
o Interpretatie kan per land verschillen
§ Rechter kan twijfelen over de interpretatie/geldigheid van een EU-
besluit
§ Hof om uitleg verzoeken
o Prejudiciële beslissing kan ook gevraagd worden
§ Bepalen of de nationale wetgeving en praktijken verenigbaar zijn met
de EU-wetgeving
§ Sancties indien niet het geval
• Handhaving van wetgeving
o Inbreukprocedure wanneer de regering van een EU-land de EU-wetgeving niet
toepast
o Ingeleid door een EU-land/Europese Commissie
o Regels overtreden? à Onmiddellijk corrigeren OF 2e zaak
• Nietigverklaring van EU-wetgeving
o Wanneer een bepaalde EU-wet in strijd is met de EU-verdragen of grondrechten
o Hof verzoeken deze nietig te verklaren
o Kan o.a. aangevraagd worden door burgers die zich benadeeld voelden
• Afdwinging van maatregelen
o Volgens het verdrag moeten EUP, Raad & Commissie in bepaalde
omstandigheden beslissingen nemen
o Doen ze dat niet à aanklagen
• Sanctioneren van een EU-instelling
o Schade als gevolg van een handeling/nalatigheid van de EU/haar personeel
o Vordering tot schadevergoeding instellen
4
