Samenvatting OC3

Eerstelijnszorg in Vlaanderen
 Zo lang mogelijk thuisblijven, ondanks ziekte, handicap, hoge leeftijd,..
 Vlaanderen & Brussel veel diensten om waar te maken
o Eerstelijnsgezondheidszorg : rechtstreeks toegankelijke hulp
o Zorg/-hulpvrager : gebruiker van eerstelijnsgezondheidsaanbod
o Zorg/-hulpverlener : beroepsmatig hulp verleent

1. Primary health care (PHC)
 Primary healty care : basisgezondheidszorg
o Naar huisarts gaan, tandarts, iemand die luistert

 Definitie :
o Gezondheidszorg zo dicht mogelijk tegen bevolking komen
o Mensen zelf betrokken zijn & inspraak hebben in opzet & uitvoering van
gezondheidszorg
o Betaalbaarheid en toegankelijkheid
o Gezondheidszorg niet alleen medische zaak  hangt nauw samen met
sociale, economische & politieke factoren

 Kenmerkend
o Verschafffen van :
 Consumentvriendelijke
 Kwalitatieve
 Goede
 Budgettaire
 Beheersbare gezondheidszorg
 Waarin communicatie, participatie & betrokkenheid sleutels zijn
o Verandering in denken & verandering levensfilosofie
o Eerstelijn sluit hier goed bij aan

 Invloed WHO internationale gezondheidszorg op ontwikkelings- als ontwikkelde
landen  inspireren en oriënteren

 Criteria optimale eerstelijnszorggezondheidszorg
o Niet gespecialisserd karakter van zorgen
o Continue hulpverlening : vb wachtposten
o Integraal & polyvalent
o Teamwerking
o Toegankelijk voor iedereen
o Ambulant zijn en geen opname vergen
o Extramurale zorg : ambulant
o Transmurale zorg : tijdelijke korte opname om voldoende kwaliteitszorg aan
huis te bieden

 Evolutie van Primary medical care naar primary health care
o In 78 stond het medisch vooral op de voorgrond
o Nu zien we dat er meer nood is aan menselijke gezondheidszorg niet altijd
medisch gespecialiseerd is


1

,  Ook psychisch welbevinden, sociale aspect,..
 Gelijkschakeling op europees niveau
o European forum for primary care
 Nieuw forum om eerstelijnszorg in alle lidstaten beter op elkaar af te
stemmen
 Bv door vergrijzing van bevolking, nieuwe technologieën,..

o In Europa gemeenschappelijk kenmerken duidelijk :
 Relatief goede bereikbaarheid
 Generalistisch profiel
 Continuïteit van zorg
 Multidisciplinaire samenwerking

o Regelmatig uitwisselen ervaringen & innovatieprgramma’s
o Bieden van ondersteuning aan landen & gebieden met bijzondere problemen
o Ontwikkelen van indicatoren
o Stimuleren & coördineren van internationaal vergelijkend onderzoek

ALMA-ATA declaration
 September 1978  willen dit bereiken in 2000 : nu nog steeds niet gelukt
 Willen gezondheidszorg tegen toegankelijk maken
o Betaalbaar
o Bereikbaar
o Voor iedereen die er nood aan heeft
o Zowel mannen als vrouwen
 Lidstaten ondertekenen alma-ata verklaring
 Na 40 jaar opnieuw bij elkaar : ‘Gobal Conferenve on Primary Health Care’
o In 2018 : gezien dat het nog steeds niet bereikt is



2. Zorg op maat in Vlaanderen
Vlaanderen volgt ?
 In ‘78 onderzoeksprogramma opgezet over 1e lijns GEZ
o Vraag & aanbod eerstelijnszorg in kaart brengen
o Opstellen eerste beleidsadviezen
 Op basis van resultaten  stuurgroep oprichten die ptoblematiek eerstelijnszorg in
kaart brengt
 Meer tijd in beslag genomen dan verwacht (meer dan 10jaar)
 Wettelijke bepalingen gemaakt zodat iedereen zich hieraan moest houden

Decreet
 Decreet 1 : Betreft eerstelijnsgezondheidszorg & samenwerking tussen
zorgaanbieders
o Goedgekeurd 2004
o Hoe eertelijnszorg moet samenwerken & overleg met hun pat
o Hoe gezamelijke praktijken opzetten & subsidies krijgen
o Opleggen geestandardiseerde dossiers te werken (EVD bij wgk)
o Zorgregio’s afbakenen


2

,  Decreet 2 : woonzorgdecreet
o Versoepeling zorgaanbod in functie van zorgvraag van gebruiker
o Zorg op maat aanbieden & zorgcontinuïteit
o 2010
o 3 prioritaire doestellingen
 Zorg op maat & continuïteit zorgaanbod
 Regelgeving voor zorg ,wonen & welzijn actualiseren + beter op
elkaar afstemmen
 Kwaliteit verhogen van wonen & aanpassen individuele fysieke &
psychische noden zv

 Decreet 3 : Zorgregiodecreet
o Indeling zorgregio’s
o 2003

 Besluit Vlaamse regering : samenwerkingsinitiatieven
o 2008
o betekenis voor ontwikkeling eerstelijnszorg
o initiatieven opracht krijgen ondersteuning te bieden  vlotte overgang van
thuis naar residentie, semi-residentie of zh & omgekeerd

 Decreet 4 : Eerstelijnszorgdecreet
o Eerstelijn te vereenvoudigen en sterker te maken
o Samenwerken tussen zorgaanbieders
o Ligdagen in zh veel korter  druk in tz naar omhoog

Zesdestaatshervorming
 Splitsing gerechtelijke arrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde
 Overdracht bepaalde bevoegdheden federale overheid naar deelstaten oa:
o Gezondheidszorgbeleid
o Erkenning zorgberoepen
o Ouderenzorg
o Geestelijke gezondheidszorg



3. Gezondheidszorg & ongelijkheid
 Ongelijkheden bestaan :
o Hoe beter sociaal- economisch  hoe beter gezondheidstoestand
o Kwetsbare personen dikwijls hoogste gezondheidsuitgaven
o Bv mensen met leefloon, geen mutualiteit  geen terugbetaling dus hoge
kosten
o Slechte huisvesting  risico op ontwikkeling van ziektes groter

 Toegang tot de zorg
o Mate waarin pat makkelijk toegang hebben tot gezondheidsdiensten
o Fysieke toegang : kosten, tijd, beschikbaarheid personeel,..


3

, o Niet alleen over medisch aanbod of aantal beschikbare zhbedden
o Ook bv medische behandeling moeten uitstellen
 Bij lagere sociaal-econmische positie  gezondheid achteruitgaan +
levensverwachting verminderen

 Voorbeelden :
o Levensverwachting tov diploma
 Hoger diploma  betere levensverwachting
o Voeding
 Gezondere voedingsgewoontes vaak bij hogere opleidingen
o Ernstige ziekten en invaliditeit
 Lager iopgeleid  vaker ziek, meerdere ziektes hebben of
handicaps
o Mentale gezondheid
 Lagere sociale klasse  meer gebruik antidepressiva
 Werklozen en antidepressiva stijgt
 Opnames in psychiatrische afdelingen hoger bij laagste sociale
groep
o Uitstellen verzorging
 Door financiële belemmeringen
o Perinataal
 Kwetsbare vrouwen slechte toegang gezondheidszorg
 Weten niet waar ze terecht kunnen
 Taalbarrière
 Door socio-economische armoede & gebrek aan netwerk
 Raken geïsoleerd
 Geen prioriteit aan gezondheid
 Ongewenste zwangerschap met slechte opvolging
 Vaak pas in laat stadium van zwangerschap opgevolg
 Hoog risico op verwikkelingen
 Meestal complicaties complex door slechte opvolging

4. Begrip thuiszorg
 Geeft geborgenheid, warmtz, solidariteit & betrokkenheid
 Breed gamma van uiteenlopende vormen van hulp- en dienstverlening
 Gedeelde zorg :
o Gebruiker, mantelzorger
o Vrijwilliger
o Professionele hulpverlener
o Ieder specifieke verantwoordelijkheid
 Voor WOII  vrouwenverenigingen vrijwilligershulpaan gezinnen in nood
 Meer vraag naar hulp thuis na oorlogsjaren
 Door moedige houding eindelijk stemrecht voor vrouwen
 1949 thuiszorginitatieven vrouwenverenigingen  erkend + subsidies
 In ’51 eerste opleiding familiale helpster
 Gezinszorg als maar meer voor bejaarden
 In ’97 thuiszorgdecreet schrijven  thuiszorg toegankelijk alle inwoners van
Vlaanderen ongeacht leeftijd
 ’98 functie zorgkundige tussen vpl & verzorgende te schuiven


4