Medische zorg
4-3-2022
apotheekassistent
Pemen Amber
,WONDEN, LETSELS EN
AANDOENINGEN
DE HUID
= het grootste orgaan.
De huid beïnvloedt de soepelheid van bewegingen. De huid heeft een oppervlak van 1,5-2m 2 en een gewicht
van ongeveer 5kg.
Functies van de huid
Bescherming tegen koude, hitte en irradiatie
Bescherming tegen mechanische invloeden
Bescherming tegen de werking van chemische substanties
Bescherming tegen invasie van micro-organismen door een dunnen film of zuurmantel die de
hoornlaag van de opperhuid afschermt.
Bescherming tegen verlies van warmte en vocht
Absorptie van actieve bestanddelen
Afkoeling door zweetsecretie
Thermoregulatie door huidcirculatie
Receptorfunctie voor druk, trilling, tast, pijn en temperatuur
Huid bestaat uit 3 lagen: opperhuid (epidermis), lederhuid (corium of dermis) en onderhuid (hypodermis of
subcutis)
De epidermis (opperhuid of epitheellaag) bestaat uit
verschillende lagen. De binnenste laag (kiemlaag) grenst aan de
onderliggende dermis (lederhuid of cutis). De kiemlaag wordt
gevoed vanuit bloedvaten in de dermis. In de kiemlaag bevinden
epitheelcellen die het vermogen hebben om zich te delen en
keratine te vormen. De nieuwe ontstane cellen worden naar het
oppervlak gedrukt. De buitenste cellagen samen vormen de
hoornlaag die bestaat uit dode, verhoornde cellen. Het proces
van kiemlaag tot aan hoornlaag duurt ongeveer 28 dagen.
In de dermis bevinden zich haarvaatjes, lymfevaten en zenuwvezels. Onder de dermis ligt de subcutis
(onderhuids bindweefsel) = vetweefsel, dit is geen onderdeel meer van de huid, het beschermt de
onderliggende structuren als spieren, pezen en botten.
,WONDEN
= een verbreking van de continuïteit van het huidweefsel. Het is een pathologische toestand waarbij weefsels
onderling van elkaar gescheiden of vernietigd zijn. In het eerste geval hebben we een gesloten wonde, zoals
een bloeduitstorting of een blaar. In het tweede geval hebben we een open wonde.
Acute (verse) wonden genezen vanzelf maar er kunnen factoren de genezing belemmeren. Als er ernstige
vertragingen zijn in de genezing kan een acute wonde chronisch worden.
Chronische wonden zijn wonden die verstoord worden in het genezingsproces, dit kan een biologische of
fysiologische oorzaak hebben. De genezing verloopt veel trager of de wonde kan soms zelfs helemaal niet
genezen.
Meest voorkomende chronische wonden
Decubitus: doorligwonden door druk-, schuif-, en wrijfkrachten
Ulcus cruris: open been veroorzaakt door arteriële of veneuze vaatproblemen slecht genezende
wond (zweer) aan het onderbeen.
Diabetische wonden
Oorzaken diabetische voet
Zenuwbeschadiging of neuropathie
Vaatproblemen of verminderde doorbloeding van de benen en voet
Beperkte gewrichtsbeweeglijkheid
Combinatie voorgaande
Vochtletsel: intrekken van vocht in de huid
Wonde = beschadiging van de huid en/of direct onderliggend weefsel
Letsel= dieper gelegen inwendig probleem
Indeling naar oorzaak
Infectiewonden: ontstaan door onvoldoende afweer tegen micro-organismen
Wonden ten gevolge van een elektrische shock: veroorzaakt door blikseminslag of
electriciteitsdoorgang.
Thermische wonden: veroorzaakt door bevriezing of verbranding
Wonden als gevolg van circulatiestoornissen: veroorzaakt door onvoldoende zuurstofvoorziening
en/of voeding van weefsels. Bijvoorbeeld decubitus of doorligwonden, diabetische voet, etc
Chemische wonden: veroorzaakt door chemische stoffen zoals zuren, basen, etc
Stralingswonden: wonden veroorzaakt door zonnestralen, röntgenstralen, etc
Mechanische wonden: ontstaan door een voorwerp of ander geweld van buitenaf.
, Indeling naar soort wonde
Brandwonden: ontstaan door inwerking van hitte of een chemische stof op de huid
Schaafwonden: zijn oppervlakkig, alleen bovenste huidlaag is beschadigd, kleine puntbloedingen
Snijwonden: splijten van de huid door snijden met voorwerp. Wondranden recht en scherp
afgrensbaar, wonddiepte kan variëren.
Splinterverwondingen: penetratie door klein scherp voorwerp, vaak voorwerp nog in huid aanwezig.
Steekwonden: penetratie door groot voorwerp, inwendige schade, bloedverlies
Bijtwonden: tandpatroon herkenbaar, soms schade aan diepere structuren
Rijtwonden of scheurwonden: openrijten huid, achter iets scherp blijft haken, wondranden rafelig en
losse flapjes huid, eventueel bloedverlies
Barstwonden of crushwonden: geplet tussen hard voorwerp, soms letsel aan bot
Type wonde speelt belangrijke rol bij behandeling.
BRANDWONDEN
= beschadigingen van de huid en soms ook aan onderliggende weefsel, veroorzaakt door contact van de huid
met een hete substantie. De meeste brandwonden (95%) worden veroorzaakt door hitte (vuur, water, etc)
maar ze kunnen ook veroorzaakt worden door elektriciteit of chemicaliën.
Jaarlijks 10 000 brandwondenslachtoffers – België telt 6 brandwondencentra – gespecialiseerde aanpak -
Prognose afhankelijk van omvang (grootte-, diepte en locatie brandwonden) – vier gradaties en dieptes
EERSTEGRAADS BRANDWONDEN
Enkel oppervlakkige huidlagen van epidermis aangetast zonder dat er basale laesie (afwijkend weefsel) is. Geen
blaren of blaasjes op de huid. Huid is rood en pijnlijk (erythema). Spontane genezing binnen 2à3 dagen, zonder
blijvende schade.
TWEEDEGRAADS BRANDWONDEN
Oppervlakkige tweedegraads: laesie die meestal de volledige epidermis raakt inclusief het basaal
membraan en de cellen van Malphigi. Blaren aanwezig, na excisie
(uitsnijden) rood, goed gevasculariseerd (doorbloed) en zeer gevoelig.
Spontaan genezen in 1 à 2 weken, blijvende littekenvorming. Lokale
infectie kan herstel bemoeilijken.
Diepe tweedegraads: complexe destructie van de epidermis en
oppervlakkige epidermis. Diepe dermis, huidaanhangsels zoals haar-,
zweet- en huidsmeerklieren blijven intact. Blaren, bij excisie wit-rozig en
minder doorbloed. Blaren hebben verminderde gevoeligheid, spontane
genezing na 2-4 weken.
DERDEGRAADS BRANDWONDEN
Huid volledig vernietigd, zowel epidermis als dermis. Necrose (afsterven) hoornlaag. Geen blaasjes, huid is
donker en ongevoelig door afgestorven zenuwen. Spontaan herstel uitgesloten. Lange tijd nodig omdat
