Medische Vakken 2.3
2.3a Acute buik
Voorbereiding college
Tractus digestivus is het maag darmstelsel. Onderstaand de structuren op volgorde waarin ze binnen
de tractus digestivus naar voren komen:
Mondholte – Farynx – Oesophagus – Gaster – Duodenum – Jejunum – Ileum – Coecum – Colon
ascendens – Colon transversum – Colon descendens – Colon sigmoideum – Rectum
1. Door welke drie aftakkingen van de aorta abdominalis worden de organen in het abdomen
voor het grootste deel van bloed voorzien?
Arterie renalis, AMS, arterie hepatisch
2. Wat is het peritoneum? En wat betekenen de termen intra- en retroperitoneaal?
Peritoneum is buikvlies. Dit is een dunne weefsel laag aan de
binnenkant van de buikwand die alle organen in de buik omgeeft.
Interperitoneaal = wanneer het orgaan is omgeven door het
peritoneum, waarbij de twee lagen peritoneum een ligament
vormen.
Retroperitoneaal = het orgaan is deels bedekt met peritoneum,
het orgaan ligt buiten de buikholte.
3. Welke delen van de dunne en dikke darm liggen intraperitoneaal? En welke liggen
retroperitoneaal?
Intraperitoneaal:
- De eerste vijf centimeter en het vierde deel van het duodenum: twaalfvingerige darm
- Jejunum
- Ileum
- Coecum: Blinde darm
- Colon transversum
- Colon sigmoïd
- Het bovenste derde deel van het rectum
Retroperitoneaal:
- De rest van het duodenum: twaalfvingerige darm
- Colon ascendens
- Colon descendent
- Het middelste derde deel van het rectum
4. Wat zijn mesenteria? En wat voor structuren lopen door de mesenteria?
Het mesenterium, ook darmscheil genoemd, is een dunne, waaiervormige plooi van het
buikvlies (peritoneum) waarmee de nuchtere darm(= jejunum) en de kronkeldarm(=ileum)
aan de achterkant van de buikholte vastzitten. Dankzij het mesenterium zijn de kronkels van
de dunne darm in de buikholte zo bevestigd zat ze nog vrij kunnen bewegen.
,Geef kort de betekenis van onderstaande termen:
a. Ileus (paralytisch, mechanisch) = stoppen van de normale darmpassage; of ook wel
darmobstructie of darmafsluiting genoemd.
b. Meckel’s divertikel = uitstulping van de dunne darm. Deze uitstulping is een restant
van de verbinding tussen de navel en de darm die bij het ongeboren kind aanwezig
is. Normaal gesproken verdwijnt deze verbinding in de zwangerschap.
c. Volvulus = een gedeelte van de darm is om zichzelf heen gedraaid. Dit kan ontstaan
in de maag, dunne darm en dikke darm.
d. Invaginatie = het inschuiven van een (lichaams)deel binnen zichzelf of een ander deel
van een structuur
e. Appendicitis = ontsteking van de appendix (blindedarmontsteking)
f. Peritonitis = ontsteking van het buikvlies (door kanker)
g. Maagsonde = een instrumentje ter observatie van het inwendige van de maag dan
wel om deze te voeden of anderszins te manipuleren.
h. Endovasculair = binnen het bloedvat
i. Abces = een hoeveelheid pus (etter) in een niet eerder bestaande holte, vaak t.g.v.
een bacteriële infectie
j. Fistel = een niet-natuurlijk kanaal tussen twee lichaamsholten of tussen een
lichaamsholte en de huid
k. Adhesie = vergroeiing van organen
l. Malrotatie = aangeboren aandoening van de darmen
m. Mesenterium = de dubbele laag peritoneum, die vanuit de achterwand van de
buikholte vastgehecht is aan de dunne darm
n. Defecatie = laten gaan van ontlasting
o. Cholecystitis = ontsteking van de galblaas, wat veelal veroorzaakt wordt door
cholelithiasis (galstenen)
College
Acute buik is een acute situatie waarbij iemand buikpijn heeft en er een acuut probleem in de buik is.
Hierbij is er vaak een snelle diagnostiek en behandeling nodig.
Een acute buik gaat vaak gepaard met peritonitis en ileus.
Acute heftige buikpijn door ziekteproces
- Meestal peritonitis of ileus
- Snelle diagnostiek
- Vaak chirurgische ingrijp
De oorzaken kunnen zowel intra- als extra-abdominaal zijn.
CASUS
Mevrouw A, 36 jaar wordt gezien op de SEH door de dienstdoende arts assistent interne met al 3 uur
heftige aanvalsgewijze buikpijn, acuut ontstaan.
- Anamnese: geen aanknopingspunten
- Voorgeschiedenis: blanco
- Medicatie: geen
, - Lichamelijk onderzoek: harde buik met palpabele massa
- Uitslagen bloed en urine onderzoek zijn nog niet bekend
Een harde buik is kenmerkend voor een buikvliesontsteking.
Diagnose? Röntgenfoto: patiënt blijkt zwanger te zijn en aan het bevallen te
zijn..
Peritonitis lokaal versus diffuus
Het buikvlies, peritoneum, bekleed de binnenkant van de buikwand en dit is
een dubbele vlies. Het buikvlies is heel prikkelbaar en ontstekingsgevoelig,
dus er gaat makkelijk vocht in zitten. Veel organen zijn bekleed met het
buikvlies.
Als het peritoneum ontstoken is, doet dat erg veel pijn. Als het peritoneum helemaal is ontstoken
gaat je lichaam de darmen stil leggen en daardoor krijg je ook de gestoorde functie erbij.
Als er iets mis is in de buik, dan wordt dat buikvlies geprikkeld en dan gaat dit reageren en kan er een
peritonitis ontstaan. De peritonitis geeft dan vooral de pijnklachten. Waarbij bij een peritonitis elke
beweging van het peritoneum pijn doet.
Lokale peritonitis = een stukje, gedeelte, van het peritoneum is ontstoken (bijv. bij een appendicitis).
Maar zodra de appendix knapt dan kan dit leiden tot een diffuse peritonitis.
Diffuse peritonitis = het hele peritoneum is ontstoken (bijv. bij een maagperforatie).
Ook de bloedvaten aan de achterkant kunnen het peritoneum prikkelen. Bijvoorbeeld als er bloed
lekt van de aorta.
Symptomen (lokaal versus diffuus) peritonitis:
- Drukpijn / loslaatpijn
- Vervoerspijn, bewegingspijn
- Contralaterale pijn
- Defense musculair = spierverzet ; het lichaam gaat een beschermingsmechanisme inzetten
door de spieren van de buik heel hard aan te spannen. De spieren worden hard en dit wordt
een harde buik. Dit kan lokaal of diffuus zijn.
- Paralytische ileus = een andere beschermingsmechanisme is dat de darmen stil worden
gelegd. Dan krijg je een paralyse, verlamming, van je darmen. Hierbij hoor je dus de darmen
ook niet meer bewegen.
Ileus; volledig gestoorde darmpassage
- Paralytische ileus = darmverlamming
- Mechanische ileus = obstructie van de darm
2.3a Acute buik
Voorbereiding college
Tractus digestivus is het maag darmstelsel. Onderstaand de structuren op volgorde waarin ze binnen
de tractus digestivus naar voren komen:
Mondholte – Farynx – Oesophagus – Gaster – Duodenum – Jejunum – Ileum – Coecum – Colon
ascendens – Colon transversum – Colon descendens – Colon sigmoideum – Rectum
1. Door welke drie aftakkingen van de aorta abdominalis worden de organen in het abdomen
voor het grootste deel van bloed voorzien?
Arterie renalis, AMS, arterie hepatisch
2. Wat is het peritoneum? En wat betekenen de termen intra- en retroperitoneaal?
Peritoneum is buikvlies. Dit is een dunne weefsel laag aan de
binnenkant van de buikwand die alle organen in de buik omgeeft.
Interperitoneaal = wanneer het orgaan is omgeven door het
peritoneum, waarbij de twee lagen peritoneum een ligament
vormen.
Retroperitoneaal = het orgaan is deels bedekt met peritoneum,
het orgaan ligt buiten de buikholte.
3. Welke delen van de dunne en dikke darm liggen intraperitoneaal? En welke liggen
retroperitoneaal?
Intraperitoneaal:
- De eerste vijf centimeter en het vierde deel van het duodenum: twaalfvingerige darm
- Jejunum
- Ileum
- Coecum: Blinde darm
- Colon transversum
- Colon sigmoïd
- Het bovenste derde deel van het rectum
Retroperitoneaal:
- De rest van het duodenum: twaalfvingerige darm
- Colon ascendens
- Colon descendent
- Het middelste derde deel van het rectum
4. Wat zijn mesenteria? En wat voor structuren lopen door de mesenteria?
Het mesenterium, ook darmscheil genoemd, is een dunne, waaiervormige plooi van het
buikvlies (peritoneum) waarmee de nuchtere darm(= jejunum) en de kronkeldarm(=ileum)
aan de achterkant van de buikholte vastzitten. Dankzij het mesenterium zijn de kronkels van
de dunne darm in de buikholte zo bevestigd zat ze nog vrij kunnen bewegen.
,Geef kort de betekenis van onderstaande termen:
a. Ileus (paralytisch, mechanisch) = stoppen van de normale darmpassage; of ook wel
darmobstructie of darmafsluiting genoemd.
b. Meckel’s divertikel = uitstulping van de dunne darm. Deze uitstulping is een restant
van de verbinding tussen de navel en de darm die bij het ongeboren kind aanwezig
is. Normaal gesproken verdwijnt deze verbinding in de zwangerschap.
c. Volvulus = een gedeelte van de darm is om zichzelf heen gedraaid. Dit kan ontstaan
in de maag, dunne darm en dikke darm.
d. Invaginatie = het inschuiven van een (lichaams)deel binnen zichzelf of een ander deel
van een structuur
e. Appendicitis = ontsteking van de appendix (blindedarmontsteking)
f. Peritonitis = ontsteking van het buikvlies (door kanker)
g. Maagsonde = een instrumentje ter observatie van het inwendige van de maag dan
wel om deze te voeden of anderszins te manipuleren.
h. Endovasculair = binnen het bloedvat
i. Abces = een hoeveelheid pus (etter) in een niet eerder bestaande holte, vaak t.g.v.
een bacteriële infectie
j. Fistel = een niet-natuurlijk kanaal tussen twee lichaamsholten of tussen een
lichaamsholte en de huid
k. Adhesie = vergroeiing van organen
l. Malrotatie = aangeboren aandoening van de darmen
m. Mesenterium = de dubbele laag peritoneum, die vanuit de achterwand van de
buikholte vastgehecht is aan de dunne darm
n. Defecatie = laten gaan van ontlasting
o. Cholecystitis = ontsteking van de galblaas, wat veelal veroorzaakt wordt door
cholelithiasis (galstenen)
College
Acute buik is een acute situatie waarbij iemand buikpijn heeft en er een acuut probleem in de buik is.
Hierbij is er vaak een snelle diagnostiek en behandeling nodig.
Een acute buik gaat vaak gepaard met peritonitis en ileus.
Acute heftige buikpijn door ziekteproces
- Meestal peritonitis of ileus
- Snelle diagnostiek
- Vaak chirurgische ingrijp
De oorzaken kunnen zowel intra- als extra-abdominaal zijn.
CASUS
Mevrouw A, 36 jaar wordt gezien op de SEH door de dienstdoende arts assistent interne met al 3 uur
heftige aanvalsgewijze buikpijn, acuut ontstaan.
- Anamnese: geen aanknopingspunten
- Voorgeschiedenis: blanco
- Medicatie: geen
, - Lichamelijk onderzoek: harde buik met palpabele massa
- Uitslagen bloed en urine onderzoek zijn nog niet bekend
Een harde buik is kenmerkend voor een buikvliesontsteking.
Diagnose? Röntgenfoto: patiënt blijkt zwanger te zijn en aan het bevallen te
zijn..
Peritonitis lokaal versus diffuus
Het buikvlies, peritoneum, bekleed de binnenkant van de buikwand en dit is
een dubbele vlies. Het buikvlies is heel prikkelbaar en ontstekingsgevoelig,
dus er gaat makkelijk vocht in zitten. Veel organen zijn bekleed met het
buikvlies.
Als het peritoneum ontstoken is, doet dat erg veel pijn. Als het peritoneum helemaal is ontstoken
gaat je lichaam de darmen stil leggen en daardoor krijg je ook de gestoorde functie erbij.
Als er iets mis is in de buik, dan wordt dat buikvlies geprikkeld en dan gaat dit reageren en kan er een
peritonitis ontstaan. De peritonitis geeft dan vooral de pijnklachten. Waarbij bij een peritonitis elke
beweging van het peritoneum pijn doet.
Lokale peritonitis = een stukje, gedeelte, van het peritoneum is ontstoken (bijv. bij een appendicitis).
Maar zodra de appendix knapt dan kan dit leiden tot een diffuse peritonitis.
Diffuse peritonitis = het hele peritoneum is ontstoken (bijv. bij een maagperforatie).
Ook de bloedvaten aan de achterkant kunnen het peritoneum prikkelen. Bijvoorbeeld als er bloed
lekt van de aorta.
Symptomen (lokaal versus diffuus) peritonitis:
- Drukpijn / loslaatpijn
- Vervoerspijn, bewegingspijn
- Contralaterale pijn
- Defense musculair = spierverzet ; het lichaam gaat een beschermingsmechanisme inzetten
door de spieren van de buik heel hard aan te spannen. De spieren worden hard en dit wordt
een harde buik. Dit kan lokaal of diffuus zijn.
- Paralytische ileus = een andere beschermingsmechanisme is dat de darmen stil worden
gelegd. Dan krijg je een paralyse, verlamming, van je darmen. Hierbij hoor je dus de darmen
ook niet meer bewegen.
Ileus; volledig gestoorde darmpassage
- Paralytische ileus = darmverlamming
- Mechanische ileus = obstructie van de darm
