Inleiding Groepsdynamica paragraaf 7.1-7.5
Inleiding Groepsdynamica – paragraaf 7.1 – Macht en invloed
In een informele groep, zoals een vriendinnengroep, gaat het om informele invloed. In formele
groepen, zoals het team in de werkplaats, gaat het om formele invloed. De invloed komt voort uit de
leidinggevende positie die de chef bekleedt.
Mensen die veel invloed kunnen uitoefenen op andere mensen hebben macht. Macht is verbonden
aan de positie die iemand bekleedt, of aan de specifieke kennis of eigenschappen die iemand bezit.
Iemand die macht heeft, beschikt over het vermogen om anderen iets te laten doen wat ze normaal
niet zouden hebben gedaan. Het uitoefenen van macht is een relationeel verschijnsel. Het gaat altijd
om wisselwerking: pas als mensen zich door een persoon laten beïnvloeden, heeft die persoon
macht.
Inleiding groepsdynamica – paragraaf 7.2.1 – positiegebonden machtsmiddelen
Iemand krijgt formele invloed op grond van zijn positiegebonden machtsmiddelen. Machtsmiddelen
zijn:
1. Economische middelen: het vermogen om de groepsleden aantrekkelijke opbrengsten te
verschaffen of te onthouden. Met deze middelen is een leidinggevende in staat om zijn
teamleden te belonen. Ook kan hij zijn ondergeschikten bestraffen.
2. Informationele middelen: leidinggevenden zitten in een positie die hun toegang verschaft
tot informatie over relevante zaken die in de organisatie spelen. Informatie verschaft kennis
en kennis is macht. Selectief gebruikmaken van informatie kan een middel zijn om het gedrag
van ondergeschikten te manipuleren.
3. Legitimiteit: diverse machtsposities zijn m.b.v. een wet- en/of regelgeving tot stand gekomen
en geïnstalleerd, omdat zij noodzakelijk worden geacht om goed te kunnen samenwerken.
De meeste mensen accepteren deze macht. Wanneer legitieme machtshebbers in de ogen
van ondergeschikten rechtvaardig, respectvol en betrouwbaar zijn, nemen de acceptatie en
gehoorzaamheid toe.
Inleiding groepsdynamica – paragraaf 7.2.2 – persoonsgebonden machtsmiddelen
Persoonsgebonden machtsmiddelen zijn middelen die groepsleden ontlenen aan hun persoonlijke
kwaliteiten. De volgende persoonsgebonden machtsmiddelen zijn te onderscheiden:
1. Relationele deskundigheid: het gaat om de mate waarin iemand adequate sociale
vaardigheden en interpersoonlijke sensitiviteit bezit. Het is het vermogen om een goede
sfeer te scheppen in de groep en de groepsleden sociale steun te verschaffen als dat nodig is.
2. Werkgerelateerde deskundigheid: het vermogen om ervoor te zorgen dat de groepsleden
hun taken goed kunnen doen.
3. Samenwerkingsdeskundigheid: het vermogen om het overleg in groepen goed te kunnen
leiden.
4. Aantrekkelijkheid of charisma: sommige personen lijken over exceptionele kwaliteiten of
eigenschappen te beschikken, waardoor groepsleden zich aangetrokken voelen tot of zich
identificeren met deze persoon.
Persoonlijke kwaliteiten moeten zowel vertoond als herkend worden, willen ze als machtsmiddel
functioneren.
Inleiding groepsdynamica – paragraaf 7.3 – machtsmiddelen
Inleiding Groepsdynamica – paragraaf 7.1 – Macht en invloed
In een informele groep, zoals een vriendinnengroep, gaat het om informele invloed. In formele
groepen, zoals het team in de werkplaats, gaat het om formele invloed. De invloed komt voort uit de
leidinggevende positie die de chef bekleedt.
Mensen die veel invloed kunnen uitoefenen op andere mensen hebben macht. Macht is verbonden
aan de positie die iemand bekleedt, of aan de specifieke kennis of eigenschappen die iemand bezit.
Iemand die macht heeft, beschikt over het vermogen om anderen iets te laten doen wat ze normaal
niet zouden hebben gedaan. Het uitoefenen van macht is een relationeel verschijnsel. Het gaat altijd
om wisselwerking: pas als mensen zich door een persoon laten beïnvloeden, heeft die persoon
macht.
Inleiding groepsdynamica – paragraaf 7.2.1 – positiegebonden machtsmiddelen
Iemand krijgt formele invloed op grond van zijn positiegebonden machtsmiddelen. Machtsmiddelen
zijn:
1. Economische middelen: het vermogen om de groepsleden aantrekkelijke opbrengsten te
verschaffen of te onthouden. Met deze middelen is een leidinggevende in staat om zijn
teamleden te belonen. Ook kan hij zijn ondergeschikten bestraffen.
2. Informationele middelen: leidinggevenden zitten in een positie die hun toegang verschaft
tot informatie over relevante zaken die in de organisatie spelen. Informatie verschaft kennis
en kennis is macht. Selectief gebruikmaken van informatie kan een middel zijn om het gedrag
van ondergeschikten te manipuleren.
3. Legitimiteit: diverse machtsposities zijn m.b.v. een wet- en/of regelgeving tot stand gekomen
en geïnstalleerd, omdat zij noodzakelijk worden geacht om goed te kunnen samenwerken.
De meeste mensen accepteren deze macht. Wanneer legitieme machtshebbers in de ogen
van ondergeschikten rechtvaardig, respectvol en betrouwbaar zijn, nemen de acceptatie en
gehoorzaamheid toe.
Inleiding groepsdynamica – paragraaf 7.2.2 – persoonsgebonden machtsmiddelen
Persoonsgebonden machtsmiddelen zijn middelen die groepsleden ontlenen aan hun persoonlijke
kwaliteiten. De volgende persoonsgebonden machtsmiddelen zijn te onderscheiden:
1. Relationele deskundigheid: het gaat om de mate waarin iemand adequate sociale
vaardigheden en interpersoonlijke sensitiviteit bezit. Het is het vermogen om een goede
sfeer te scheppen in de groep en de groepsleden sociale steun te verschaffen als dat nodig is.
2. Werkgerelateerde deskundigheid: het vermogen om ervoor te zorgen dat de groepsleden
hun taken goed kunnen doen.
3. Samenwerkingsdeskundigheid: het vermogen om het overleg in groepen goed te kunnen
leiden.
4. Aantrekkelijkheid of charisma: sommige personen lijken over exceptionele kwaliteiten of
eigenschappen te beschikken, waardoor groepsleden zich aangetrokken voelen tot of zich
identificeren met deze persoon.
Persoonlijke kwaliteiten moeten zowel vertoond als herkend worden, willen ze als machtsmiddel
functioneren.
Inleiding groepsdynamica – paragraaf 7.3 – machtsmiddelen
