Onderzoek & Statistiek Cijfers spreken
Hoofdstuk 1 Onderzoek: goed beginnen
Onderzoek een doelgerichte activiteit om voor het helpen van oplossen van een
onderkend probleem kennis op te doen die nieuw is.
Je spreekt van onderzoek als:
- Het verzamelen van kennis nieuw is
- Het een hoger doel heeft; het oplossen van een onderkend probleem
- Je het actief doet het ‘overkomt’ je niet (zoals wanneer je het nieuws kijkt)
- Het doelgericht is
- Alle stappen moeten volledig op het doel gericht zijn
Zuiver wetenschappelijk onderzoek of fundamenteel onderzoek
Als onderzoek in de 1e plaats ten dienste staat van de ontwikkeling van de wetenschap
Toegepast onderzoek gaat om het hanteren van bekende en beproefde methoden om
over nieuwe problemen kennis te verwerven
Praktijkgericht onderzoek het accent ligt op de bruikbaarheid: in je werk iets ermee
kunnen doen, je handelen erop baseren. Draagt bij aan de praktijk te verbeteren of een
praktijkprobleem op te lossen.
Empirie Waarneembare werkelijkheid (ook d.m.v. instrumenten, vragenlijsten e.d.)
Wetenschappelijk verantwoord onderzoek moet voldoen aan de volgende eisen:
- Objectiviteit: de onderzoeker moet open staan voor alle uitslagen
- Controleerbaarheid: de onderzoeker moet alles kunnen verantwoorden, elke stap
moet duidelijk zijn. Geen halve waarheden/resultaten publiceren
- Herhaalbaarheid: het onderzoek moet zo opgezet zijn, dat anderen het kunnen
overdoen.
- Systematiek: onderzoekers moeten consequent zijn en houden de samenhang van
alles waar ze mee bezig zijn in de gaten
(Onderzoeks)methodologie
leer die zich bezig houdt met het voorkomen en oplossen van fouten.
Levert regels en technieken om wetenschappelijk verantwoord onderzoek te doen
Verhoogt de controleerbaarheid
Oneigenlijke motieven reden van onderzoek is het uitstellen van beslissing, eigen gelijk
bevestigen of een toch al genomen beslissing ondersteunen
Probleemstelling de vraag die door het onderzoek moet worden beantwoord
(onderzoeksvraag). Onderzoek moet leiden tot een conclusie. Zonder goede
probleemstelling is er geen goed antwoord mogelijk. Wordt altijd als vraag geformuleerd.
De doelstelling heeft te maken met het waarom en gaat om wat je wilt bereiken, de
probleemstelling met het wat en wat je moet weten.
Een probleemstelling moet concreet, scherp en ondubbelzinnig worden geformuleerd. Er
wordt zo eenduidig mogelijk in aangegeven wat alle begrippen en termen inhouden. Ideale
geval: dat iedereen die ermee aan het werk zou gaan tot een gelijke uitslag komt.
,Onderzoek kan geen antwoord geven op een vraag waarin een oordeel besloten ligt. (bijv.
goed/slecht etc.) Oordelen zijn subjectief.
Een probleemstelling is doorgaan zo veelzijdig dat een opsplitsing in deelvragen nodig is.
Die deelvragen moeten dan stuk voor stuk beantwoord worden voordat je een antwoord op
de hoofdvraag kunt geven. Deelvragen kunnen ook nog weer worden opgesplitst door deel-
deelvragen
Een definitievraag (wat is…) is geen deelvraag, want maakt geen deel uit van de
probleemstelling.
Onderzoeksproces in fasen:
1. Verhelderen van de achtergrond en de doelstelling
► Oriënteren op het probleem.
► Intensief contact met eventuele opdrachtgever.
► Literatuuronderzoek vooral bestaande theoretische kennis en
onderzoeksuitkomsten van andere onderzoeken
► Deskresearch Gegevens die door anderen en met een ander doel zijn
vergaard. (bijv. bevolkingsgegevens van het CBS etc.)
2. Formuleren van de probleemstelling
3. Ontwikkelen van de onderzoeksopzet
o Methodologen hechten veel waarde aan dat het verloop van het onderzoek
van te voren is bedacht, gepland en voorzien. Dat is de beste garantie voor
het vermijden van fouten en het onder controle houden van het onderzoek
4. Verwerven van gegevens
5. Verwerken en analyseren van gegevens
6. Interpreteren van gegevens; conclusies trekken
7. Evaluatie en terugkoppeling van het probleem
o Kan het probleem dat het onderzoek moest helpen oplossen ook
daadwerkelijk met de nieuwe kennis worden aangepakt?
8. Rapporteren
o Ook mislukt onderzoek is het publiceren waard
Cyclisch verloop Het onderzoeksproces verloopt zelden rechtlijnig, je kan soms weer
terug gaan om een fase bij te stellen en ook hoeft het 1 niet altijd ‘af’ te zijn voor je aan de
volgende fase begint. Er ontstaan daardoor lussen in het proces
Onderzoekscyclus Wanneer een resultaat nieuwe vragen oplevert en je na fase 8, weer
naar fase 1 gaat voor een vervolgonderzoek.
Kwantitatief onderzoek hoeveel, hoe vaak, hoe is het gemiddeld, wie is het meest…
Meten, lijstjes, vragenlijsten, enquêtes, statistiek.
Vaak grote aantallen. ‘weinig over veel’
Kwalitatief onderzoek hoe werkt iets, wat motiveert mensen om…
Diepgaand interviewen, open observaties
Kleinere aantallen. ‘veel over weinig’
, Hoofdstuk 2 Gegevens verwerven: meten
Objecten Bij wie of wat? Daar waar het onderzoek over gaat. (ook wel
(onderzoeks)eenheid genoemd)
Variabelen Wat je meet. (kenmerken waarin objecten kunnen verschillen, die belangrijk
zijn voor de onderzoeksvraag)
Meetwaarden Wat levert het op? = onderzoekgegevens. Verschillende manieren van
meten, zowel getallen als woorden.
Onafhankelijke en afhankelijke variabelen de één wordt vaak beïnvloedt door de ander.
Bijv: Geslacht (onaf.) – Gewicht (afh.)
Leeftijd (onaf.) – Lengte (afh.)
Er kan daarin ook onduidelijkheid zijn, soms kan de wisselwerking beide kanten op werken.
Bijv: Cijfers Motivatie
Meten Elke toekenning van een waarde op een variabele aan een object
Meetinstrument Het middel dat je gebruikt om een variabele te meten.
Definiëren Het vastleggen van de betekenis van een begrip. Een afspraak tussen
mensen over wat ze met bepaalde begrippen bedoelen.
Operationele definitie Omschrijft een begrip door de handelingen die je moet verrichten
en/of de criteria die je moet hanteren om te bepalen in hoeverre van dat begrip sprake is.
Bijv. volwassen kan je operationaliseren door 18+.
Operationalisatie Het definiëren van een variabele. Door de operationaliseren maak je
duidelijk wat je precies onder een variabele verstaat en wat er moet gebeuren om deze te
meten. (Begrip zo omschrijven dat het meetbaar is)
Operationaliseren heeft een driedelig doel: ze maken onderzoeksgegevens
interpreteerbaar, onderling vergelijkbaar en herhaalbaar.
Het operationaliseren gaat vaak ook ten koste van de betekenissen die een begrip óók heeft.
Omdat je een betekenis bij operationalisatie vaak inperkt.
Indicatorvariabele Een andere variabele om een ‘oorspronkelijke’ variabele op indirecte
wijze te meten, doordat deze anders niet direct waarneembaar is. Je kunt meer dan 1
indicator gebruiken om een begrip te operationaliseren.
Noemer datgene wat in een breuk ‘onder de streep’ staat.
Variabele-zoals-bedoeld (indicatoren) operationalisatie variabele-zoals-gemeten
Schaal Het geheel van mogelijke meetwaarden van een bepaalde variabele.
Meetniveaus:
- Nominaal Kwalitatief
► Enkel namen/categorieën. Bijv. geslacht: man/vrouw, beroep, haarkleur
► Volgorde van meetwaarden is niet van belang
- Ordinaal
► Namen/categorieën waarbij de volgorde van de schaalwaarden van belang is.
► Bijv. opleidingsniveau: vmbo-havo-vwo. Aantal sterren, windkracht
Hoofdstuk 1 Onderzoek: goed beginnen
Onderzoek een doelgerichte activiteit om voor het helpen van oplossen van een
onderkend probleem kennis op te doen die nieuw is.
Je spreekt van onderzoek als:
- Het verzamelen van kennis nieuw is
- Het een hoger doel heeft; het oplossen van een onderkend probleem
- Je het actief doet het ‘overkomt’ je niet (zoals wanneer je het nieuws kijkt)
- Het doelgericht is
- Alle stappen moeten volledig op het doel gericht zijn
Zuiver wetenschappelijk onderzoek of fundamenteel onderzoek
Als onderzoek in de 1e plaats ten dienste staat van de ontwikkeling van de wetenschap
Toegepast onderzoek gaat om het hanteren van bekende en beproefde methoden om
over nieuwe problemen kennis te verwerven
Praktijkgericht onderzoek het accent ligt op de bruikbaarheid: in je werk iets ermee
kunnen doen, je handelen erop baseren. Draagt bij aan de praktijk te verbeteren of een
praktijkprobleem op te lossen.
Empirie Waarneembare werkelijkheid (ook d.m.v. instrumenten, vragenlijsten e.d.)
Wetenschappelijk verantwoord onderzoek moet voldoen aan de volgende eisen:
- Objectiviteit: de onderzoeker moet open staan voor alle uitslagen
- Controleerbaarheid: de onderzoeker moet alles kunnen verantwoorden, elke stap
moet duidelijk zijn. Geen halve waarheden/resultaten publiceren
- Herhaalbaarheid: het onderzoek moet zo opgezet zijn, dat anderen het kunnen
overdoen.
- Systematiek: onderzoekers moeten consequent zijn en houden de samenhang van
alles waar ze mee bezig zijn in de gaten
(Onderzoeks)methodologie
leer die zich bezig houdt met het voorkomen en oplossen van fouten.
Levert regels en technieken om wetenschappelijk verantwoord onderzoek te doen
Verhoogt de controleerbaarheid
Oneigenlijke motieven reden van onderzoek is het uitstellen van beslissing, eigen gelijk
bevestigen of een toch al genomen beslissing ondersteunen
Probleemstelling de vraag die door het onderzoek moet worden beantwoord
(onderzoeksvraag). Onderzoek moet leiden tot een conclusie. Zonder goede
probleemstelling is er geen goed antwoord mogelijk. Wordt altijd als vraag geformuleerd.
De doelstelling heeft te maken met het waarom en gaat om wat je wilt bereiken, de
probleemstelling met het wat en wat je moet weten.
Een probleemstelling moet concreet, scherp en ondubbelzinnig worden geformuleerd. Er
wordt zo eenduidig mogelijk in aangegeven wat alle begrippen en termen inhouden. Ideale
geval: dat iedereen die ermee aan het werk zou gaan tot een gelijke uitslag komt.
,Onderzoek kan geen antwoord geven op een vraag waarin een oordeel besloten ligt. (bijv.
goed/slecht etc.) Oordelen zijn subjectief.
Een probleemstelling is doorgaan zo veelzijdig dat een opsplitsing in deelvragen nodig is.
Die deelvragen moeten dan stuk voor stuk beantwoord worden voordat je een antwoord op
de hoofdvraag kunt geven. Deelvragen kunnen ook nog weer worden opgesplitst door deel-
deelvragen
Een definitievraag (wat is…) is geen deelvraag, want maakt geen deel uit van de
probleemstelling.
Onderzoeksproces in fasen:
1. Verhelderen van de achtergrond en de doelstelling
► Oriënteren op het probleem.
► Intensief contact met eventuele opdrachtgever.
► Literatuuronderzoek vooral bestaande theoretische kennis en
onderzoeksuitkomsten van andere onderzoeken
► Deskresearch Gegevens die door anderen en met een ander doel zijn
vergaard. (bijv. bevolkingsgegevens van het CBS etc.)
2. Formuleren van de probleemstelling
3. Ontwikkelen van de onderzoeksopzet
o Methodologen hechten veel waarde aan dat het verloop van het onderzoek
van te voren is bedacht, gepland en voorzien. Dat is de beste garantie voor
het vermijden van fouten en het onder controle houden van het onderzoek
4. Verwerven van gegevens
5. Verwerken en analyseren van gegevens
6. Interpreteren van gegevens; conclusies trekken
7. Evaluatie en terugkoppeling van het probleem
o Kan het probleem dat het onderzoek moest helpen oplossen ook
daadwerkelijk met de nieuwe kennis worden aangepakt?
8. Rapporteren
o Ook mislukt onderzoek is het publiceren waard
Cyclisch verloop Het onderzoeksproces verloopt zelden rechtlijnig, je kan soms weer
terug gaan om een fase bij te stellen en ook hoeft het 1 niet altijd ‘af’ te zijn voor je aan de
volgende fase begint. Er ontstaan daardoor lussen in het proces
Onderzoekscyclus Wanneer een resultaat nieuwe vragen oplevert en je na fase 8, weer
naar fase 1 gaat voor een vervolgonderzoek.
Kwantitatief onderzoek hoeveel, hoe vaak, hoe is het gemiddeld, wie is het meest…
Meten, lijstjes, vragenlijsten, enquêtes, statistiek.
Vaak grote aantallen. ‘weinig over veel’
Kwalitatief onderzoek hoe werkt iets, wat motiveert mensen om…
Diepgaand interviewen, open observaties
Kleinere aantallen. ‘veel over weinig’
, Hoofdstuk 2 Gegevens verwerven: meten
Objecten Bij wie of wat? Daar waar het onderzoek over gaat. (ook wel
(onderzoeks)eenheid genoemd)
Variabelen Wat je meet. (kenmerken waarin objecten kunnen verschillen, die belangrijk
zijn voor de onderzoeksvraag)
Meetwaarden Wat levert het op? = onderzoekgegevens. Verschillende manieren van
meten, zowel getallen als woorden.
Onafhankelijke en afhankelijke variabelen de één wordt vaak beïnvloedt door de ander.
Bijv: Geslacht (onaf.) – Gewicht (afh.)
Leeftijd (onaf.) – Lengte (afh.)
Er kan daarin ook onduidelijkheid zijn, soms kan de wisselwerking beide kanten op werken.
Bijv: Cijfers Motivatie
Meten Elke toekenning van een waarde op een variabele aan een object
Meetinstrument Het middel dat je gebruikt om een variabele te meten.
Definiëren Het vastleggen van de betekenis van een begrip. Een afspraak tussen
mensen over wat ze met bepaalde begrippen bedoelen.
Operationele definitie Omschrijft een begrip door de handelingen die je moet verrichten
en/of de criteria die je moet hanteren om te bepalen in hoeverre van dat begrip sprake is.
Bijv. volwassen kan je operationaliseren door 18+.
Operationalisatie Het definiëren van een variabele. Door de operationaliseren maak je
duidelijk wat je precies onder een variabele verstaat en wat er moet gebeuren om deze te
meten. (Begrip zo omschrijven dat het meetbaar is)
Operationaliseren heeft een driedelig doel: ze maken onderzoeksgegevens
interpreteerbaar, onderling vergelijkbaar en herhaalbaar.
Het operationaliseren gaat vaak ook ten koste van de betekenissen die een begrip óók heeft.
Omdat je een betekenis bij operationalisatie vaak inperkt.
Indicatorvariabele Een andere variabele om een ‘oorspronkelijke’ variabele op indirecte
wijze te meten, doordat deze anders niet direct waarneembaar is. Je kunt meer dan 1
indicator gebruiken om een begrip te operationaliseren.
Noemer datgene wat in een breuk ‘onder de streep’ staat.
Variabele-zoals-bedoeld (indicatoren) operationalisatie variabele-zoals-gemeten
Schaal Het geheel van mogelijke meetwaarden van een bepaalde variabele.
Meetniveaus:
- Nominaal Kwalitatief
► Enkel namen/categorieën. Bijv. geslacht: man/vrouw, beroep, haarkleur
► Volgorde van meetwaarden is niet van belang
- Ordinaal
► Namen/categorieën waarbij de volgorde van de schaalwaarden van belang is.
► Bijv. opleidingsniveau: vmbo-havo-vwo. Aantal sterren, windkracht
