Comfort
1. H1: Basisbegrippen
1.1.Wat is bouwfysica
• Behaaglijkheid = wat maakt een ruimte aangenaam:
➢ Temperatuur
➢ Lichtinval
➢ Vochtigheidsgraad
• Energiehuishouding = op verstandige manier omgaan met energie(verbruik)
• Duurzaamheid
1.2.Comfort
• Samenspel tussen verschillende factoren
• Des te hoger comfort, des te meer energie
➢ Evenwicht zoeken
• Streven naar optimaal comfort
➢ Thermisch
➢ Hygrisch = luchtvochtigheid
➢ Akoestisch
1.2.1 Thermisch comfort
• Thermisch evenwicht = lichaam omgeving
➢ Invloeden
✓ Wandtemperatuur
✓ Luchttemperatuur
✓ Luchtsnelheid
✓ Vochtigheid
✓ Metabolisme
✓ Kleding
➢ Uitwisselingen
✓ Verdamping (24%)
✓ Convectie (35%)
✓ Straling (35%)
✓ Voedselopname (6%)
✓ Geleiding (1%)
• Koudegevoel
➢ Wandtemperatuur
➢ Luchttemperatuur
➢ Straling
• Binnenklimaat
➢ Oppervlaktetemperaturen
➢ Luchttemperatuur
➢ Luchtsnelheid
➢ Luchtvochtigheid
➢ Contacttemperatuur vloeren
• Binnentemperatuur θi
𝜃𝑙𝑢𝑐ℎ𝑡 + 𝜃𝑜𝑝𝑝
𝜃𝑖 =
2
𝜃𝑖 = 0.45 ∗ 𝜃𝑙𝑢𝑐 ℎ𝑡 + 0.55𝜃𝑜𝑝𝑝
• Comforttempertauur
➢ Afhankelijk van buitenruimte
➢ Thermische comfortruimte: 19°C – 21°C
• Buitenklimaat
➢ Geografisch bepaald (neerslag, wind, temperatuur, luchtvochtigheid)
➢ Standaardcondities per gebied → België = Ukkel
o Basisbuiten temperatuur → 12°C < θe < -7°C
• Verschil met of zonder isolatie:
, 1.2.2 Hygrisch comfort
• Luchtvochtigheid
• Vocht in gebouwen
➢ Gevolg van gebrekkige uitvoering: opstijgend vocht, oppervlaktecondens, …
• Oorzaak van schade
➢ Uitzettingen, afbrokkelende materialen, schimmels
1.2.3 Akoestisch comfort
• 2 categorieën:
➢ Contactgeluid
o Oplossing → contactelement bron loskoppelen
➢ Luchtgeluid
o Oplossing → Element zwaarder zijn en in 2 lagen uitgevoerd
• Geluidsisolatie geluidabsorptie
1.2.4 Visueel comfort
• Daglichttoetreding maximaliseren → kunstlicht reduceren
1.3.Energiebalans
• Aandacht besteden aan:
➢ Thermische isolatiekwaliteit gebouwschil
➢ Energetische gevolgen van zonnewinsten + verlichting
➢ Energetische gevolgen van ventilatie + koeling
• Energiestromen
➢ Warmteverliezen: energiestromen naar buiten toe
➢ Energiewinsten (=zonnewinsten)
• Energiebalans van een gebouw:
1.4.Begrippen, symbolen, …
,2. H2: Energie
2.1.Inleiding
• Vlaamse maatstaf duurzaam wonen en bouwen
• Referentiekader voor duurzaam wonen en bouwen in Vlaanderen
2.2.Trias energetica
• Basiswetten omgaan met milieu en energie
2.3.Conceptuele maatregelen
2.3.1 Bouwmethode
• Traditioneel houtskelet
➢ Even duurzaam!!
➢ Europa Scandinavië/VS
2.3.2 Keuze bouwplaats
• Toepassen van duurzame energiemaatregelen
➢ Hernieuwbare energiebronnen
➢ Wijkgebonden energiebronnen
➢ Hergebruik energiebronnen
, 2.3.3 Zongericht bouwen
• Maximale benutting van zon
➢ Zonnewinsten (gratis zonnewarmte)
➢ Daglichttoetreding
➔ Energiebehoefte verwarming + kunstverlichting
• Goede afstemming maatregelen voor winter- en zomersituatie
➢ Winter: Zonnewinsten optimaal benutten
➢ Zomer: beperken oververhitting
• Maximale benutting van zon
➢ Zonnewinsten
o Doorzichtige delen
▪ Optimale oriëntatie van beglazing
▪ Zonnetoetredingsfactor g: hoe hoger, hoe meer zonnewinsten
o Zonnewinsten
▪ Gebruik materialen met hoge thermische inertie (hoge
warmtecapaciteit)
▪ Beperken snelle temperatuurstijging in ruimten met grote
zonnewinsten
▪ Vermogen om warmte op te slaan en later vrij te geven
▪ Vermijden temperatuurschommelingen
▪ Comfort verhoogt
• Optimaal comfort
➢ Winterzon maximaal toelaten
➢ Zomer beschermen tegen oververhitting
2.3.4 Compact bouwvolume
• Zo klein mogeliike bouwoppervlakte voor bepaald binnenvolume
• Afhankelijk van gebouw
• Rijwoning compacter dan vrijstaande villa
• Zie H3
2.3.5 Thermische zonering
• Opsplitsing woonvolume in afsluitbare ruimtes (klimaatzones)
➢ Afzonderlijke regeling energievraag verwarming, ventilatie en koeling per zone
➢ Energiebesparing
➢ Grens tussen bufferzone en dag/nachtzone moet dezelfde thermische
kwaliteit en luchtdichtheid hebben als buitenwanden
2.3.6 Vraag-gestuurde hygiënische ventilatie
• Vervuiling door menselijke bezetting regelen o.w.v. hygiënische redenen
➢ Toevoer van verse buitenlucht
➢ Transfer van weinig vervuilde lucht uit andere ruimten
➢ Afvoer vervuilde luchten
2.3.7 Thermische isolatie
• Beperken warmteverlies doorheen gebouwschil
• Beperken aanwezigheid koudebruggen
➢ Daar waar isolatielaag onderbroken wordt
➢ Kans op schimmelvorming stijgt
1. H1: Basisbegrippen
1.1.Wat is bouwfysica
• Behaaglijkheid = wat maakt een ruimte aangenaam:
➢ Temperatuur
➢ Lichtinval
➢ Vochtigheidsgraad
• Energiehuishouding = op verstandige manier omgaan met energie(verbruik)
• Duurzaamheid
1.2.Comfort
• Samenspel tussen verschillende factoren
• Des te hoger comfort, des te meer energie
➢ Evenwicht zoeken
• Streven naar optimaal comfort
➢ Thermisch
➢ Hygrisch = luchtvochtigheid
➢ Akoestisch
1.2.1 Thermisch comfort
• Thermisch evenwicht = lichaam omgeving
➢ Invloeden
✓ Wandtemperatuur
✓ Luchttemperatuur
✓ Luchtsnelheid
✓ Vochtigheid
✓ Metabolisme
✓ Kleding
➢ Uitwisselingen
✓ Verdamping (24%)
✓ Convectie (35%)
✓ Straling (35%)
✓ Voedselopname (6%)
✓ Geleiding (1%)
• Koudegevoel
➢ Wandtemperatuur
➢ Luchttemperatuur
➢ Straling
• Binnenklimaat
➢ Oppervlaktetemperaturen
➢ Luchttemperatuur
➢ Luchtsnelheid
➢ Luchtvochtigheid
➢ Contacttemperatuur vloeren
• Binnentemperatuur θi
𝜃𝑙𝑢𝑐ℎ𝑡 + 𝜃𝑜𝑝𝑝
𝜃𝑖 =
2
𝜃𝑖 = 0.45 ∗ 𝜃𝑙𝑢𝑐 ℎ𝑡 + 0.55𝜃𝑜𝑝𝑝
• Comforttempertauur
➢ Afhankelijk van buitenruimte
➢ Thermische comfortruimte: 19°C – 21°C
• Buitenklimaat
➢ Geografisch bepaald (neerslag, wind, temperatuur, luchtvochtigheid)
➢ Standaardcondities per gebied → België = Ukkel
o Basisbuiten temperatuur → 12°C < θe < -7°C
• Verschil met of zonder isolatie:
, 1.2.2 Hygrisch comfort
• Luchtvochtigheid
• Vocht in gebouwen
➢ Gevolg van gebrekkige uitvoering: opstijgend vocht, oppervlaktecondens, …
• Oorzaak van schade
➢ Uitzettingen, afbrokkelende materialen, schimmels
1.2.3 Akoestisch comfort
• 2 categorieën:
➢ Contactgeluid
o Oplossing → contactelement bron loskoppelen
➢ Luchtgeluid
o Oplossing → Element zwaarder zijn en in 2 lagen uitgevoerd
• Geluidsisolatie geluidabsorptie
1.2.4 Visueel comfort
• Daglichttoetreding maximaliseren → kunstlicht reduceren
1.3.Energiebalans
• Aandacht besteden aan:
➢ Thermische isolatiekwaliteit gebouwschil
➢ Energetische gevolgen van zonnewinsten + verlichting
➢ Energetische gevolgen van ventilatie + koeling
• Energiestromen
➢ Warmteverliezen: energiestromen naar buiten toe
➢ Energiewinsten (=zonnewinsten)
• Energiebalans van een gebouw:
1.4.Begrippen, symbolen, …
,2. H2: Energie
2.1.Inleiding
• Vlaamse maatstaf duurzaam wonen en bouwen
• Referentiekader voor duurzaam wonen en bouwen in Vlaanderen
2.2.Trias energetica
• Basiswetten omgaan met milieu en energie
2.3.Conceptuele maatregelen
2.3.1 Bouwmethode
• Traditioneel houtskelet
➢ Even duurzaam!!
➢ Europa Scandinavië/VS
2.3.2 Keuze bouwplaats
• Toepassen van duurzame energiemaatregelen
➢ Hernieuwbare energiebronnen
➢ Wijkgebonden energiebronnen
➢ Hergebruik energiebronnen
, 2.3.3 Zongericht bouwen
• Maximale benutting van zon
➢ Zonnewinsten (gratis zonnewarmte)
➢ Daglichttoetreding
➔ Energiebehoefte verwarming + kunstverlichting
• Goede afstemming maatregelen voor winter- en zomersituatie
➢ Winter: Zonnewinsten optimaal benutten
➢ Zomer: beperken oververhitting
• Maximale benutting van zon
➢ Zonnewinsten
o Doorzichtige delen
▪ Optimale oriëntatie van beglazing
▪ Zonnetoetredingsfactor g: hoe hoger, hoe meer zonnewinsten
o Zonnewinsten
▪ Gebruik materialen met hoge thermische inertie (hoge
warmtecapaciteit)
▪ Beperken snelle temperatuurstijging in ruimten met grote
zonnewinsten
▪ Vermogen om warmte op te slaan en later vrij te geven
▪ Vermijden temperatuurschommelingen
▪ Comfort verhoogt
• Optimaal comfort
➢ Winterzon maximaal toelaten
➢ Zomer beschermen tegen oververhitting
2.3.4 Compact bouwvolume
• Zo klein mogeliike bouwoppervlakte voor bepaald binnenvolume
• Afhankelijk van gebouw
• Rijwoning compacter dan vrijstaande villa
• Zie H3
2.3.5 Thermische zonering
• Opsplitsing woonvolume in afsluitbare ruimtes (klimaatzones)
➢ Afzonderlijke regeling energievraag verwarming, ventilatie en koeling per zone
➢ Energiebesparing
➢ Grens tussen bufferzone en dag/nachtzone moet dezelfde thermische
kwaliteit en luchtdichtheid hebben als buitenwanden
2.3.6 Vraag-gestuurde hygiënische ventilatie
• Vervuiling door menselijke bezetting regelen o.w.v. hygiënische redenen
➢ Toevoer van verse buitenlucht
➢ Transfer van weinig vervuilde lucht uit andere ruimten
➢ Afvoer vervuilde luchten
2.3.7 Thermische isolatie
• Beperken warmteverlies doorheen gebouwschil
• Beperken aanwezigheid koudebruggen
➢ Daar waar isolatielaag onderbroken wordt
➢ Kans op schimmelvorming stijgt
