Samenvatting Cariologie Theorie jaar 2 3015BA233Z
College 1: Diagnostiek en introductie materiaalkunde
Cariës detectie
- Opsporen van leasie
- Opsporen en beschrijven van (kleine) verandering in een gebitselement.
Waarom zo belangrijk?
Cariësmanagement:
- Gericht op cariëspreventie
- Vroege detectie niet invasief behandelen
- Locatie en verschijningsvorm
- Kennis van visuele, tactiele en moderne detectiemethoden
- Kennis van limitaties van methodes
- Kennis van optische eigenschappen van harde weefsels
Hoe?
- Schoon
- Droog
- Goed licht
- Vergroting
- Tactiel
- Radiografie
- Andere technieken: Laser Fluorescence (diagnodent)
Predilectieplaatsen
- Klasse I: fissuren en putjes.
- Klasse II: approximale vlakken van premolaren en molaren.
- Klasse III: approximale vlakken van incisieven waar de hoek niet gerestaureerd
hoeft te worden.
- Klasse IV: approximale vlakken van incisieven waar de hoek wel gerestaureerd
moet worden.
- Klasse V: linguaal of buccaal langs de gingivarand (gingivale deel).
Cariës beoordelen
, - De gevonden cariësleasie m.b.v. kenmerken beschrijven en eventueel
classificeren.
- ICDAS: international cariës detection and assessment system
Cariës diagnostiek (activiteit van de leasie)
Tentamen vragen
- In de mond ziet de mondhygiënist alleen wat plaque palatinaal van de
bovenmolaren en donkere fissuren in de elementen 17, 36, 26 en 27. Wat is voor
deze donkere fissuren de aangewezen behandeloptie op grond van de beschikbare
gegevens?
a) monitoren
b) sealen
c) sealen met uitslijpen
- Welke laesies kunnen onder de juiste omstandigheden ‘arrested’ worden?
a) alleen glazuurlaesies
b) alle glazuur- en dentine laesies
c) zowel glazuur als dentinelaesies mits niet gecaviteerd
Cariës etiologie
, - Factoren van invloed op het ontstaan van cariës.
Cariës microbiologie
- Hechting aan de pellikel (ADHEREN) vroege kolonisatoren
- Zuurproductie (ACIDOGEEN) suiker fermenteerders
- Zuurbestending (ACIDUUR) uitgroeien bij lage pH
Voorbeelden:
(Eigenschappen geassocieerd met cariës)
- Streptokokken mutans
- Lactobacillen
- Actinomyces
- Bifidobacteria
Streptococcus mutans
- Suiker fermenteerder
- Zuurproductie (acidogeen en aciduur)
- Maakt extracellulaire polysaccharide (EPS) = slijm in plak.
- Zorgt voor extra plakkerige tandplak.
- Maakt intracellulaire polysaccharide (IPS) = interne ‘suiker’ voorraad.
- Zuurproductie kan doorgaan als er geen suikers uit dieet beschikbaar zijn.
Streptokokken en cariës
Pathogenese
,Tentamen vraag
- Welk speeksel heeft de hoogste bufercapaciteit?
a) er is geen verschil in de bufercapaciteit
b) gestimuleerd speeksel
c) ongestimuleerd speeksel
Cariës preventie (onderdeel van de behandeling)
- “De beste tandenborstel is die borstel waar ook een patiënt daadwerkelijk mee
poetst!”
- Systematic review laat zien dat foss geen efect heeft bij cariës.
- Het ging hier om een groep kinderen die relatief weinig fuoride kregen
toegediend.
- Alleen wanneer een professional 5x p/w fost (bij deze populatie) is een efect op
cariës zichtbaar.
- Nog niet onderzocht wat het efect is van foss op cariës bij volwassenen.
Tentamen vraag
- Wanneer geef je we foss instructie?
> Ivoren Kruis: Met een tandenborstel kunt u de ruimte tussen de tanden en
kiezen niet altijd tandplaque vrij maken en daarom kunt u eenmaal per dag
fossdraad gebruiken als de tussenruimten zeer smal zijn.
,Advies Cariëspreventie 2011 Ivoren Kruis en NOCTP
- Extra
tandenpoetsen brengt risico op terugtrekkend tandvlees en slijtage met zich mee.
Klinisch voorspelbare factor
- Sensitiviteit – specificiteit = 0,6 – 0,8
- Wat laat je zitten en waarvan is dat afhankelijk?
NOCTP
- Gericht op 3 pijlers:
- Beoordeling van de kwaliteit van mondhygiëne
- Inschatten cariësrisico en cariësprogressie
- Bepalen recall termijn
- Klinisch onderzoek altijd aangevuld met röntgenologisch onderzoek.
,Categorieën
Ivoren kruis:
- Geen cariësactiviteit en het Basisadvies Cariëspreventie wordt correct uitgevoerd.
- Geen cariësactiviteit en het Basisadvies Cariëspreventie wordt niet correct
uitgevoerd.
- Cariësactiviteit en het Basisadvies Cariëspreventie wordt niet correct uitgevoerd.
- Cariësactiviteit en het Basisadvies Cariëspreventie wordt correct uitgevoerd.
NOCTP:
- Cariës inactief/cariës controle
- Cariës actief, maar er is iets aan te doen
- Cariës actief, maar sommige risicofactoren kunnen niet worden veranderd.
Risico bepalen
- Laag risico: Basisadvies Cariëspreventie wordt correct uitgevoerd.
- Gemiddeld risico: Basisadvies Cariëspreventie wordt niet correct uitgevoerd.
- Hoog risico: Basisadvies Cariëspreventie wordt al dan niet correct uitgevoerd en er
is cariësactiviteit aanwezig.
Cariës behandeling
, - Non invasief
- Invasief
Materiaalkunde
Sealants
- Tussenoplossing
1. Fissuren
2. Contactvlakken
- Indien: hoog risico + actieve cariës
- Fissuurlak of approximale lak
- Het vlak wordt afgedicht na voorbewerking.
- Welke twee soorten sealants?
1. Kunststof
2. Glassionomeercement
- Functie: preventie plaqueaccumulatie
- Voordelen: geen irreversibele, invasieve interventie
Etstechniek
- Verwijderen (ets-en-spoel)/ modificeren (zelf etsende primer) van de smeerlaag.
- Het oppervlakkig demineraliseren van glazuur en dentine.
- Het impregneren met een hydrofiele kunststof (primer).
- Het aanbrengen van een adhesief.
- Het aanbrengen van een composiet.
Glazuur etsen (efect op glazuur/dentine)
- Verwijderd pellicle en biofilm
- Zorgt voor een reliëf ( lijkt op honingraat)
- Zorgt voor micro mechanische retentie
- Oppervlakte-energie wordt verhoogd
- In dentine verwijderen smeerlaag ook in tubuli
Cariës epidemiologie
- DMFT/dmfs
Innovatie/onderzoek binnen de cariologie
College 2: Fissuurcariës en sealants
Cariësdiagnostiek =
- Waarnemen van cariësproces (detectie)
- Cariësactiviteit inschatten van de laesie
, - Cariësrisico vaststellen
Blz. 16 + 34 Cariëslaesies (verschijningsvormen van cariës)
ALARA = As Low As Reasonably Achievable
1. Onnodige blootstelling aan straling moet worden vermeden.
2. Het aantal aan straling blootgestelde personen moet zo laag mogelijk worden
gehouden.
3. De dosis moet, bij een niet te vermijden blootstelling aan straling, zo laag mogelijk
worden gehouden.
Cariëspredictiemodellen gebaseerd op de gebitstoestand
Klinische blik:
- Reeds aanwezige cariës (en cariësverleden)
- Mondhygiëne (aanwezigheid plaque)
- Verschijningsvorm en locatie van de laesie
- Samenstelling dieet
- Gebruik fuoride
- Sociaal en etnische achtergrond
Klinische blik is een van de betrouwbaarste voorspellers van nieuwe caviteiten, (maar
niet ideaal).
- Niet eenvoudig
- (Bitewing bij twijfel)
Activiteit laesie
- Kenmerken:
- Het glazuur is wit/geel opaque en dof
- Het oppervlak voelt ruw
College 1: Diagnostiek en introductie materiaalkunde
Cariës detectie
- Opsporen van leasie
- Opsporen en beschrijven van (kleine) verandering in een gebitselement.
Waarom zo belangrijk?
Cariësmanagement:
- Gericht op cariëspreventie
- Vroege detectie niet invasief behandelen
- Locatie en verschijningsvorm
- Kennis van visuele, tactiele en moderne detectiemethoden
- Kennis van limitaties van methodes
- Kennis van optische eigenschappen van harde weefsels
Hoe?
- Schoon
- Droog
- Goed licht
- Vergroting
- Tactiel
- Radiografie
- Andere technieken: Laser Fluorescence (diagnodent)
Predilectieplaatsen
- Klasse I: fissuren en putjes.
- Klasse II: approximale vlakken van premolaren en molaren.
- Klasse III: approximale vlakken van incisieven waar de hoek niet gerestaureerd
hoeft te worden.
- Klasse IV: approximale vlakken van incisieven waar de hoek wel gerestaureerd
moet worden.
- Klasse V: linguaal of buccaal langs de gingivarand (gingivale deel).
Cariës beoordelen
, - De gevonden cariësleasie m.b.v. kenmerken beschrijven en eventueel
classificeren.
- ICDAS: international cariës detection and assessment system
Cariës diagnostiek (activiteit van de leasie)
Tentamen vragen
- In de mond ziet de mondhygiënist alleen wat plaque palatinaal van de
bovenmolaren en donkere fissuren in de elementen 17, 36, 26 en 27. Wat is voor
deze donkere fissuren de aangewezen behandeloptie op grond van de beschikbare
gegevens?
a) monitoren
b) sealen
c) sealen met uitslijpen
- Welke laesies kunnen onder de juiste omstandigheden ‘arrested’ worden?
a) alleen glazuurlaesies
b) alle glazuur- en dentine laesies
c) zowel glazuur als dentinelaesies mits niet gecaviteerd
Cariës etiologie
, - Factoren van invloed op het ontstaan van cariës.
Cariës microbiologie
- Hechting aan de pellikel (ADHEREN) vroege kolonisatoren
- Zuurproductie (ACIDOGEEN) suiker fermenteerders
- Zuurbestending (ACIDUUR) uitgroeien bij lage pH
Voorbeelden:
(Eigenschappen geassocieerd met cariës)
- Streptokokken mutans
- Lactobacillen
- Actinomyces
- Bifidobacteria
Streptococcus mutans
- Suiker fermenteerder
- Zuurproductie (acidogeen en aciduur)
- Maakt extracellulaire polysaccharide (EPS) = slijm in plak.
- Zorgt voor extra plakkerige tandplak.
- Maakt intracellulaire polysaccharide (IPS) = interne ‘suiker’ voorraad.
- Zuurproductie kan doorgaan als er geen suikers uit dieet beschikbaar zijn.
Streptokokken en cariës
Pathogenese
,Tentamen vraag
- Welk speeksel heeft de hoogste bufercapaciteit?
a) er is geen verschil in de bufercapaciteit
b) gestimuleerd speeksel
c) ongestimuleerd speeksel
Cariës preventie (onderdeel van de behandeling)
- “De beste tandenborstel is die borstel waar ook een patiënt daadwerkelijk mee
poetst!”
- Systematic review laat zien dat foss geen efect heeft bij cariës.
- Het ging hier om een groep kinderen die relatief weinig fuoride kregen
toegediend.
- Alleen wanneer een professional 5x p/w fost (bij deze populatie) is een efect op
cariës zichtbaar.
- Nog niet onderzocht wat het efect is van foss op cariës bij volwassenen.
Tentamen vraag
- Wanneer geef je we foss instructie?
> Ivoren Kruis: Met een tandenborstel kunt u de ruimte tussen de tanden en
kiezen niet altijd tandplaque vrij maken en daarom kunt u eenmaal per dag
fossdraad gebruiken als de tussenruimten zeer smal zijn.
,Advies Cariëspreventie 2011 Ivoren Kruis en NOCTP
- Extra
tandenpoetsen brengt risico op terugtrekkend tandvlees en slijtage met zich mee.
Klinisch voorspelbare factor
- Sensitiviteit – specificiteit = 0,6 – 0,8
- Wat laat je zitten en waarvan is dat afhankelijk?
NOCTP
- Gericht op 3 pijlers:
- Beoordeling van de kwaliteit van mondhygiëne
- Inschatten cariësrisico en cariësprogressie
- Bepalen recall termijn
- Klinisch onderzoek altijd aangevuld met röntgenologisch onderzoek.
,Categorieën
Ivoren kruis:
- Geen cariësactiviteit en het Basisadvies Cariëspreventie wordt correct uitgevoerd.
- Geen cariësactiviteit en het Basisadvies Cariëspreventie wordt niet correct
uitgevoerd.
- Cariësactiviteit en het Basisadvies Cariëspreventie wordt niet correct uitgevoerd.
- Cariësactiviteit en het Basisadvies Cariëspreventie wordt correct uitgevoerd.
NOCTP:
- Cariës inactief/cariës controle
- Cariës actief, maar er is iets aan te doen
- Cariës actief, maar sommige risicofactoren kunnen niet worden veranderd.
Risico bepalen
- Laag risico: Basisadvies Cariëspreventie wordt correct uitgevoerd.
- Gemiddeld risico: Basisadvies Cariëspreventie wordt niet correct uitgevoerd.
- Hoog risico: Basisadvies Cariëspreventie wordt al dan niet correct uitgevoerd en er
is cariësactiviteit aanwezig.
Cariës behandeling
, - Non invasief
- Invasief
Materiaalkunde
Sealants
- Tussenoplossing
1. Fissuren
2. Contactvlakken
- Indien: hoog risico + actieve cariës
- Fissuurlak of approximale lak
- Het vlak wordt afgedicht na voorbewerking.
- Welke twee soorten sealants?
1. Kunststof
2. Glassionomeercement
- Functie: preventie plaqueaccumulatie
- Voordelen: geen irreversibele, invasieve interventie
Etstechniek
- Verwijderen (ets-en-spoel)/ modificeren (zelf etsende primer) van de smeerlaag.
- Het oppervlakkig demineraliseren van glazuur en dentine.
- Het impregneren met een hydrofiele kunststof (primer).
- Het aanbrengen van een adhesief.
- Het aanbrengen van een composiet.
Glazuur etsen (efect op glazuur/dentine)
- Verwijderd pellicle en biofilm
- Zorgt voor een reliëf ( lijkt op honingraat)
- Zorgt voor micro mechanische retentie
- Oppervlakte-energie wordt verhoogd
- In dentine verwijderen smeerlaag ook in tubuli
Cariës epidemiologie
- DMFT/dmfs
Innovatie/onderzoek binnen de cariologie
College 2: Fissuurcariës en sealants
Cariësdiagnostiek =
- Waarnemen van cariësproces (detectie)
- Cariësactiviteit inschatten van de laesie
, - Cariësrisico vaststellen
Blz. 16 + 34 Cariëslaesies (verschijningsvormen van cariës)
ALARA = As Low As Reasonably Achievable
1. Onnodige blootstelling aan straling moet worden vermeden.
2. Het aantal aan straling blootgestelde personen moet zo laag mogelijk worden
gehouden.
3. De dosis moet, bij een niet te vermijden blootstelling aan straling, zo laag mogelijk
worden gehouden.
Cariëspredictiemodellen gebaseerd op de gebitstoestand
Klinische blik:
- Reeds aanwezige cariës (en cariësverleden)
- Mondhygiëne (aanwezigheid plaque)
- Verschijningsvorm en locatie van de laesie
- Samenstelling dieet
- Gebruik fuoride
- Sociaal en etnische achtergrond
Klinische blik is een van de betrouwbaarste voorspellers van nieuwe caviteiten, (maar
niet ideaal).
- Niet eenvoudig
- (Bitewing bij twijfel)
Activiteit laesie
- Kenmerken:
- Het glazuur is wit/geel opaque en dof
- Het oppervlak voelt ruw
