Summary IEB Matric Afrikaans Taal Notes & Rules with examples

AFRIKAANS
KIARA DURKIN
LANGUAGE
1. Direkte en Indirekte Rede
• Stelsin/ general rules:
- Verbs –> end of sentence
- Pronouns change
- Use “dat”
- DON’T change (“vandag”, etc.)
• Bevelsin:
- “Moet” –> end before verb (e.g. die afrigter beveel die kinders: “Hardloop vining!”
–> die afrigter beveel dat die kinders vinnig moet hardloop.)
- Infinitief command: “dat” becomes “om” = geen “moet” (e.g. Die afrigter beveel
die kinders om vining te hardloop.)
*Uitroep: replace “hoera” with “met blydskap”/ “eina” with “met pyn” (e.g. Kiara se “hoera! ---” –>
Kiara se met blydskap ---)
• Vraagsin:
- Use “of” when question begins with a verb
- Verbs –> end of sentence
- Use question word when question begins with one (e.g. hoekom)
2. Lydende vorm
• Teenwoordige tyd
- [O] word [TM] deur [SP] geverb
• Verlede tyd
- Het –> is
- [O] is [TM] deur [SP] geverb
• Toekomende tyd
- [O] sal/ aux verb given [TM] deur [SP] geverb word
3. Tye reels
Verlede tyd:
• Het = het…gehad
• Is = was
• PETER BROWN reel
- Probeer
- Begin
- Laat
Go to the end of the sentence before other verb & neither
- Kom
get a “ge”
- Hoor
- Sing
- Gaan

• Sit, le, loop, staan = only first verb gets “ge” (e.g. hulle loop en praat in die tuin –> gister het
hulle in die tuin geloop en praat.)
• Eet en dans = het…geeet en gedans (when you cannot do both things at the same time,
both verbs get “ge”)
• Skoonmaak/ other separable verbs = het…skoongemaak
• Ooreet/ other inseparable verbs = het…ooreet
• Be-,ge-,er-,ver-,her-,ont-,mis- = no “ge”