Samenvatting De wereld van kinderen verruimen 1: dagelijkse tijd

Dagelijkse tijd in de kleuterklas:
1 Inleiding:
 Kinderen ontdekken de dimensies --> vroeger, vandaag en later
 Gisteren en morgen
 Ontdekken dat dagen, weken, maanden en seizoenen steeds terugkeren
 Ontdekken sporen en bronnen uit het verleden en ontdekken dat ze ook zelf een
verleden hebben



1.1 Wat is tijd?:
 Definitie:
 Tijd = abstract, onzichtbaar, ongrijpbaar

 We ervaren het wel vanuit bewegingen, evoluties
 We voorzien structuur in tijd
 We maken het visueel
 Tijd is een belangrijk onderdeel v/d maatschappij
 Dagelijkse tijd en historische tijd
Leerdoel: een antwoord geven o/d vraag “Wat is tijd?” en illustreren met voorbeelden



1.2 Dagelijkse tijd:
 Tijd als cyclus --> de tijd herhaalt zich steeds weer --> volgorde in tijd
 Bv: de dagen v/d week, de maanden, de seizoenen, de uren in een dag
 Doel: de kleuters de samenhang bijbrengen tussen deze elementen
 Jonge kleuters beleven tijd in termen van hun gevoelens --> subjectief tijdsbesef

 Subjectief tijdsbesef:
 = tijd zoals ze ervaren/beleefd wordt
 Bv: wanneer komt mijn papa? Duurt het nog lang?
 Evolutie van subjectief naar objectief tijdsbesef (= tijd zoals ze gemeten wordt, de
werkelijke tijd)

 Volgende 3 tijdsaspecten voldoende aan bod te laten komen:
 Tijdstip (bv: school start om 8u20)
 Tijdsduur (bv: je mag spelen tot de zandloper is doorgelopen)
 Tijdsvolgorde: chronologisch (bv: eerst ga ik naar de winkel en daarna ga ik
de kinderen van school halen)
Leerdoel: de evolutie van subjectief naar objectief tijdsbesef aangeven en concretiseren en
een passende omschrijving voor volgende definities geven en illustreren a. d.h.v. een
voorbeeld: objectief tijdsbesef, subjectief tijdsbesef, tijdsaspect, tijdsduur, tijdstip,
tijdsvolgorde, …




1.3 Historische tijd:
 Lineaire tijd
1

,  Plaatsen van gebeurtenissen in de tijd, verleden – heden - toekomst



2 Ontwikkeling volgens Piaget:
Leerdoel: de evolutie van subjectief naar objectief tijdsbesef aangeven en concretiseren en
een passende omschrijving voor volgende definities geven en illustreren a. d.h.v. een
voorbeeld: objectief tijdsbesef, subjectief tijdsbesef, tijdsaspect, tijdsduur, tijdstip,
tijdsvolgorde, …
Leerdoel: a.d.h.v. een uitspraak, handeling, ... de corresponderende fase in de
ontwikkeling volgens Piaget aanwijzen



2.1 De sensomotorische fase: 0 - 1,5 à 2 jaar:
 Subjectief tijdsbesef (eigen aanvoelen)
 Vanaf de geboorte aanraking met het tijdskader v/d maatschappij
 Past zijn eigen levensritme aan aan het tijdskader van zijn omgeving



2.2 De pré-operationele fase: 2 - 7 jaar:
 subjectief tijdsbesef --> objectief tijdsbesef (via verwoorden en visualisering)
 Jongste kleuters:
 Start vanuit het nu --> tijdsperspectief (toekomst en verleden, morgen en
gisteren)
 Verwarren morgen en gisteren soms:
- Morgen = alles wat nog moet komen
- Gisteren = alles wat voorbij is
 Continuïteit te ervaren (voor, na, daarna) en het dagritme
 Gaandeweg kunnen ze zelf een volgorde aangeven en gebruiken veelvuldig
tijdsbegrippen:
- Dag- en weekschema (vandaag, morgen, gisteren, dagen v/d week)
- Terugblikken en plannen
- Abstracte tijdsrekening (vanuit eigen familiegeschiedenis)

 Oudste kleuters:
 Volledig besef vroeger en nu
 Al goed plannen en terugblikken
 Dag, week, maand, jaar- en seizoenkalender
 Veelvuldig gebruik tijdsbegrippen, nog geen volledige invulling v/d begrippen
(bv: tijd en ruimte, tijd en afstand)
 Tijd en ruimte door elkaar halen (bv: iemand die groter is, is ouder)
 Geen verband tussen tijd en afstand (bv: als je sneller loopt kan je verder
lopen)




2