Systeem Aarde HFD 4:
4.1
● Kenmerkend is voor het Middellandse Zeegebied dat er veel microplaten zijn
(platentektoniek).
- 180 miljoen jaar geleden ontstond bij het uiteenvallen (divergent) van Pangea de
Tethyszee tussen Afrika en Europa.
- Bij de mid-oceanische rug in de Tethyszee vormde lava nieuwe
oceaanbodem (basalt) → zee steeds breder.
- Op de zeebodem: sedimentatie klei + kalk en langs de randen zand.
- Druk op sedimenten → verhard tot gesteenten.
● 120 miljoen jaar geleden, vanaf Krijt, beweegt Afrika weer naar het
noorden → Tethyszee wordt kleiner + meer druk ontstaat door kleine
platen.
● Tethyszee verdwijnt weer:
- Subductiezones bij de Alpen en het zuiden van de Middellandse Zee.
- Ontstaan Alpen in het Tertiair: botsing kleine Apulische plaat tegen de landmassa bij
Duitsland.
- Ontstaan van de Pyreneeën en Karpaten in dezelfde tijd (botsing Iberische plaat
tegen Euraziatische plaat).
- Alpen, Pyreneeën en Karpaten vormen alpiene plooiingsgebied.
● De Afrikaanse plaat beweegt naar het noorden en duikt onder de Egeïsche
plaat die naar het zuiden beweegt → eilandenboog.
- De subductiezone schuift steeds meer naar het zuiden → Egeïsche plaat
rekt uit, wordt dunner en zee dieper → ontstaan diepzeebekken.
- Zo is ook de Tyrreense Zee ontstaan.
4.2
● Klimaat, plantengroei en landbouw:
- Het Middellandse Zeegebied is een mediterrane zone met altijdgroeiende vegetatie,
weinig verdamping in het zuiden en neerslag het hele jaar door (Cs).
- De vegetatie heeft zich vooral aan het Cs-klimaat aangepast: planten groeien en
bloeien vooral in vochtig voorjaar. Er zijn drie soorten vegetatie:
1. Loofbossen met leerachtige bladeren die blad niet verliezen, zoals de steeneik.
2. Bladverliezende struiken met bloei in voorjaar, zoals de jeneverbes en de brem.
3. Maquis = manshoog doornachtig struikgewas waar vroeger bossen waren.
● Traditioneel is er veel akkerbouw met graan, olijfbomen en wijngaarden. Er wordt
onderscheid gemaakt in drie vormen die deels zijn aangepast aan het klimaat:
1. Dry farming → droge akkerbouw met een periode van braak.
2. Boom- en struikcultuur, waaronder olijfbomen en hazelnoten worden gekweekt.
3. Geïrrigeerde akkerbouw, wordt vooral gebruikt bij citrusvruchten.
- Geïrrigeerde akkerbouw is intensief, met drie tot vijf oogsten per jaar (dus een goede
inkomstenbron). Dit is vooral mogelijk in de dalen en bij de kosten. Een nadeel is wel
dat het veel grondwater kost.
● Veel tuinbouw wordt gedaan in kassen, vaak tunnelkassen.
4.1
● Kenmerkend is voor het Middellandse Zeegebied dat er veel microplaten zijn
(platentektoniek).
- 180 miljoen jaar geleden ontstond bij het uiteenvallen (divergent) van Pangea de
Tethyszee tussen Afrika en Europa.
- Bij de mid-oceanische rug in de Tethyszee vormde lava nieuwe
oceaanbodem (basalt) → zee steeds breder.
- Op de zeebodem: sedimentatie klei + kalk en langs de randen zand.
- Druk op sedimenten → verhard tot gesteenten.
● 120 miljoen jaar geleden, vanaf Krijt, beweegt Afrika weer naar het
noorden → Tethyszee wordt kleiner + meer druk ontstaat door kleine
platen.
● Tethyszee verdwijnt weer:
- Subductiezones bij de Alpen en het zuiden van de Middellandse Zee.
- Ontstaan Alpen in het Tertiair: botsing kleine Apulische plaat tegen de landmassa bij
Duitsland.
- Ontstaan van de Pyreneeën en Karpaten in dezelfde tijd (botsing Iberische plaat
tegen Euraziatische plaat).
- Alpen, Pyreneeën en Karpaten vormen alpiene plooiingsgebied.
● De Afrikaanse plaat beweegt naar het noorden en duikt onder de Egeïsche
plaat die naar het zuiden beweegt → eilandenboog.
- De subductiezone schuift steeds meer naar het zuiden → Egeïsche plaat
rekt uit, wordt dunner en zee dieper → ontstaan diepzeebekken.
- Zo is ook de Tyrreense Zee ontstaan.
4.2
● Klimaat, plantengroei en landbouw:
- Het Middellandse Zeegebied is een mediterrane zone met altijdgroeiende vegetatie,
weinig verdamping in het zuiden en neerslag het hele jaar door (Cs).
- De vegetatie heeft zich vooral aan het Cs-klimaat aangepast: planten groeien en
bloeien vooral in vochtig voorjaar. Er zijn drie soorten vegetatie:
1. Loofbossen met leerachtige bladeren die blad niet verliezen, zoals de steeneik.
2. Bladverliezende struiken met bloei in voorjaar, zoals de jeneverbes en de brem.
3. Maquis = manshoog doornachtig struikgewas waar vroeger bossen waren.
● Traditioneel is er veel akkerbouw met graan, olijfbomen en wijngaarden. Er wordt
onderscheid gemaakt in drie vormen die deels zijn aangepast aan het klimaat:
1. Dry farming → droge akkerbouw met een periode van braak.
2. Boom- en struikcultuur, waaronder olijfbomen en hazelnoten worden gekweekt.
3. Geïrrigeerde akkerbouw, wordt vooral gebruikt bij citrusvruchten.
- Geïrrigeerde akkerbouw is intensief, met drie tot vijf oogsten per jaar (dus een goede
inkomstenbron). Dit is vooral mogelijk in de dalen en bij de kosten. Een nadeel is wel
dat het veel grondwater kost.
● Veel tuinbouw wordt gedaan in kassen, vaak tunnelkassen.
