EXAMEN: neuropathologie bij volwassenen
HCO 1: cerebrovasculaire aandoeningen
Leerdoelen:
o Beschrijft de 2 belangrijkste anatomische en functionele onderdelen van het zenuwstelsel.
o Kan het onderscheid maken tussen neuronen en neuroglia.
o Beschrijft de gebeurtenissen die plaatsvinden bij het opwekken en geleiden van een
actiepotentiaal.
o Beschrijft de structuur van een synaps en hoe de impulsoverdracht bij een synaps plaatsvindt.
o Beschrijft de 3 hersenvliezen.
o Beschrijft de functie van grijze en witte stof.
o Benoemt de belangrijkste delen van de hersenen en beschrijft de functie van elk van deze
gebieden.
o Herkent de belangrijkste sensorische en motorische banen en brengt ze in verband met het
ontstaan van beweging.
o Beschrijft de sensori-motorische kring.
o Beschrijft de functies van het sympathisch en parasympathisch deel van het autonome
zenuwstelsel.
Pathofysiologie:
CVA = cerebro Vasculair Accident
acute neurologische uitval door een vasculaire aandoening
Incidentie, hoe vaak?
- 200-230 mensen per 100.000 per jaar krijgen een CVA
- In Europa sterven elk jaar 1,24 miljoen mensen door een CVA
Pathofysiologie (soorten CVA)
• 20% Hemorrhagisch (bloederig)
= ruptuur van een bloedvat --> er scheurt een bloedvat in de hersenen
• 80 % Ischemisch CVA
= occlusie van een bloedvat --> bloedvat raakt verstopt
Verschil TIA en CVA:
• TIA: transiënt ischemic attack
o Tijdelijk verstopte bloeding
o Tijdelijke symptomen, klachten verdwijnen weer
• CVA:
o Langdurige symptomen
o Verstopping of bloeding met blijvende klachten
,Oorzaken van een bloederig/ Hemorrhagisch CVA
Belangrijkste oorzaak is een aneurysma (*)
▪ Intracerebrale bloedingen
o Bloedingen in het hersenweefsel zelf
▪ Subarachnoïdale bloedingen
o Bloedingen rond de hersenen (tussen de hersenvliezen)
Klinische klachten (wat de patiënt voelt):
• ‘thunderclap haedache’: plotse felle hoofdpijn
• + nekstijfheid
aneurysma (*) = uitstulping (bobbeltje) van een bloedvat dat kan scheuren
Oorzaken van een ischemisch CVA:
Oorzaken:
1. Thrombose
2. Embool
Trombose:
▪ Voortschrijdende arteriosclerose van een klein of groot intracerebraal bloedvat
--> Arteriosclerose = de bloedvaten worden harder en stijver
▪ Atherosclerose van de grote cerebropetale bloedvaten.
→ Er ontstaan plaques in carotis interna- vertebro basilaris.
--> Atherosclerose = een specifieke vorm van arteriosclerose waarbij vet, cholesterol en
kalk zich ophopen in de vaatwand. Hierdoor ontstaan plaques (soort bultjes/afzettingen).
, => een plaque kan het bloedvat meer vernauwen --> daardoor kan het bloed minder
goed stromen en gaat het sneller stollen --> het stolsel kan het bloedvat uiteindelijk
afsluiten => trombose => ischemisch CVA
Embool
= iets dat loskomt en meegaat met het bloed, en dan ergens vastloopt in een
bloedvat → verstopping → ischemisch CVA.
• Artery to artery” embool:
o Komt uit een slagader die al verkalkt is en beschadigd (geülcereerd))
o Een stukje plaque of stolsel laat los en schiet naar een bloedvat in de
hersenen
• cardiogeen embool
o VKF (voorkamerfibrilleren): het hart trilt onregelmatig → bloed blijft staan
in de boezems → er vormt zich een stolsel → dat kan losschieten naar de
hersenen.
o Septumdefect: een gaatje tussen de hartboezems of -kamers → stolsel
kan via de verkeerde kant van het hart naar de hersenen worden
doorgestuurd.
Oorzaken van een ischemisch CVA
Hemodynamisch:
--> door een slechte pompfunctie van het hart (onvoldoende contractie).
Hierdoor krijgen bepaalde hersengebieden te weinig bloed.
=> Vooral kwetsbare grensgebieden (watershed-gebieden) lijden hieronder.
Zeldzame oorzaken Ischemisch CVA:
• Vaatspasme: bloedvat trekt samen --> tijdelijk afgesloten
• dissectie van de vaatwand: scheurtje in de wand
• Vasculitis: ontsteking van bloedvaten
, • Tumorembool: stukje tumor dat losschiet
• Luchtembool: bij een bevalling)
• Vetembool: na een breuk
Risicofactoren ischemisch CVA:
• Hypertensie --> hoge bloeddruk
• Hart aandoeningen
• Hart ritme stoornissen
• Diabetes
• Cholesterol
• Vroege menopauze
• Zwangerschap tot 6 weken
• Postpartum
• Leeftijd
• Geslacht
• Familiaal --> Erfelijke aanleg
• Roken
• Overmatig alcoholgebruik
• Obesitas
• Ongezond voedingspatroon
• Onvoldoende lichaamsbeweging
Beschermingsmechanisme:
Om ervoor te zorgen dat de hersenen ten alle
tijden zuurstof rijk bloed krijgen → Cirkel van
Willis
- Arteriële ring: collaterale circulatie
→ als één bloedvat verstopt raakt, kan het bloed
via een andere route toch de hersenen bereiken.
- Er zijn Verbindingen tussen links-rechts en de
voor-achterkant van de hersenen
- BELANGRIJK bij CVA!
→ het helpt hersenschade te beperken als er
ergens een blokkade is.
CVA: Cerebro vasculair accident
2 types:
HCO 1: cerebrovasculaire aandoeningen
Leerdoelen:
o Beschrijft de 2 belangrijkste anatomische en functionele onderdelen van het zenuwstelsel.
o Kan het onderscheid maken tussen neuronen en neuroglia.
o Beschrijft de gebeurtenissen die plaatsvinden bij het opwekken en geleiden van een
actiepotentiaal.
o Beschrijft de structuur van een synaps en hoe de impulsoverdracht bij een synaps plaatsvindt.
o Beschrijft de 3 hersenvliezen.
o Beschrijft de functie van grijze en witte stof.
o Benoemt de belangrijkste delen van de hersenen en beschrijft de functie van elk van deze
gebieden.
o Herkent de belangrijkste sensorische en motorische banen en brengt ze in verband met het
ontstaan van beweging.
o Beschrijft de sensori-motorische kring.
o Beschrijft de functies van het sympathisch en parasympathisch deel van het autonome
zenuwstelsel.
Pathofysiologie:
CVA = cerebro Vasculair Accident
acute neurologische uitval door een vasculaire aandoening
Incidentie, hoe vaak?
- 200-230 mensen per 100.000 per jaar krijgen een CVA
- In Europa sterven elk jaar 1,24 miljoen mensen door een CVA
Pathofysiologie (soorten CVA)
• 20% Hemorrhagisch (bloederig)
= ruptuur van een bloedvat --> er scheurt een bloedvat in de hersenen
• 80 % Ischemisch CVA
= occlusie van een bloedvat --> bloedvat raakt verstopt
Verschil TIA en CVA:
• TIA: transiënt ischemic attack
o Tijdelijk verstopte bloeding
o Tijdelijke symptomen, klachten verdwijnen weer
• CVA:
o Langdurige symptomen
o Verstopping of bloeding met blijvende klachten
,Oorzaken van een bloederig/ Hemorrhagisch CVA
Belangrijkste oorzaak is een aneurysma (*)
▪ Intracerebrale bloedingen
o Bloedingen in het hersenweefsel zelf
▪ Subarachnoïdale bloedingen
o Bloedingen rond de hersenen (tussen de hersenvliezen)
Klinische klachten (wat de patiënt voelt):
• ‘thunderclap haedache’: plotse felle hoofdpijn
• + nekstijfheid
aneurysma (*) = uitstulping (bobbeltje) van een bloedvat dat kan scheuren
Oorzaken van een ischemisch CVA:
Oorzaken:
1. Thrombose
2. Embool
Trombose:
▪ Voortschrijdende arteriosclerose van een klein of groot intracerebraal bloedvat
--> Arteriosclerose = de bloedvaten worden harder en stijver
▪ Atherosclerose van de grote cerebropetale bloedvaten.
→ Er ontstaan plaques in carotis interna- vertebro basilaris.
--> Atherosclerose = een specifieke vorm van arteriosclerose waarbij vet, cholesterol en
kalk zich ophopen in de vaatwand. Hierdoor ontstaan plaques (soort bultjes/afzettingen).
, => een plaque kan het bloedvat meer vernauwen --> daardoor kan het bloed minder
goed stromen en gaat het sneller stollen --> het stolsel kan het bloedvat uiteindelijk
afsluiten => trombose => ischemisch CVA
Embool
= iets dat loskomt en meegaat met het bloed, en dan ergens vastloopt in een
bloedvat → verstopping → ischemisch CVA.
• Artery to artery” embool:
o Komt uit een slagader die al verkalkt is en beschadigd (geülcereerd))
o Een stukje plaque of stolsel laat los en schiet naar een bloedvat in de
hersenen
• cardiogeen embool
o VKF (voorkamerfibrilleren): het hart trilt onregelmatig → bloed blijft staan
in de boezems → er vormt zich een stolsel → dat kan losschieten naar de
hersenen.
o Septumdefect: een gaatje tussen de hartboezems of -kamers → stolsel
kan via de verkeerde kant van het hart naar de hersenen worden
doorgestuurd.
Oorzaken van een ischemisch CVA
Hemodynamisch:
--> door een slechte pompfunctie van het hart (onvoldoende contractie).
Hierdoor krijgen bepaalde hersengebieden te weinig bloed.
=> Vooral kwetsbare grensgebieden (watershed-gebieden) lijden hieronder.
Zeldzame oorzaken Ischemisch CVA:
• Vaatspasme: bloedvat trekt samen --> tijdelijk afgesloten
• dissectie van de vaatwand: scheurtje in de wand
• Vasculitis: ontsteking van bloedvaten
, • Tumorembool: stukje tumor dat losschiet
• Luchtembool: bij een bevalling)
• Vetembool: na een breuk
Risicofactoren ischemisch CVA:
• Hypertensie --> hoge bloeddruk
• Hart aandoeningen
• Hart ritme stoornissen
• Diabetes
• Cholesterol
• Vroege menopauze
• Zwangerschap tot 6 weken
• Postpartum
• Leeftijd
• Geslacht
• Familiaal --> Erfelijke aanleg
• Roken
• Overmatig alcoholgebruik
• Obesitas
• Ongezond voedingspatroon
• Onvoldoende lichaamsbeweging
Beschermingsmechanisme:
Om ervoor te zorgen dat de hersenen ten alle
tijden zuurstof rijk bloed krijgen → Cirkel van
Willis
- Arteriële ring: collaterale circulatie
→ als één bloedvat verstopt raakt, kan het bloed
via een andere route toch de hersenen bereiken.
- Er zijn Verbindingen tussen links-rechts en de
voor-achterkant van de hersenen
- BELANGRIJK bij CVA!
→ het helpt hersenschade te beperken als er
ergens een blokkade is.
CVA: Cerebro vasculair accident
2 types:
