Samenvatting - brede kijk 1B

BREDE KIJK 1B
WETENSCHAP & TECHNIEK :
DE MENS ALS DOMINANTE SOORT
Neanderthalers  niet de voorouders van de moderne mens, het is een aparte tak in
de revolutie
 Werden eerst ontdekt in Düsseldorf, jaren erna in Gibraltar en in 1886 in Spy een
provincie van Namen
Ze noemden ze eerst Homo Spysensis, maar omdat ze jaren geleden eerst in Düsseldorf
ontdekt waren zijn de neanderthalers genoemd
 Van oudsher worden ze als dom omschreven  stereotiep
 100.000 neanderthalers over heel West-Europa
 Homo habilis
 Homo heidelbergensis
Homo sapiens  70.000 jaar geleden begon aan veroveringstochten
o Enige menssoort tijdens veroveringstochten
o Meer greep krijgen op de wereld  dominante soort
Belangrijkste oorzaken van dominantie :
 Vermogen om samen te werken
 Gebruik van taal en symbolisch denken
 Technologische en culturele ontwikkeling

WETENSCHAP, TECHNIEK EN TECHNOLOGIE EEN ROL SPEELDEN IN DE
EVOLUTIE VAN DE MENS
De evolutie van de mens werd sterk beïnvloed door wetenschappelijke inzichten,
technische uitvindingen en nieuwe technologieën
1 : de agrarische revolutie (± 7.000 jaar geleden)
 De eerste landbouwers waren kolonisten en kwamen uit het Midden-Oosten en
vestigden zich in Haspengouw (Zuid-Limburg)
 Door kennis van natuur en seizoenen leerden mensen gewassen telen en
dieren houden
 Nieuwe technieken en werktuigen (vuurstenen sikkels, messen en schrabbers)
maakten het werk efficiënter
o Sikkels  graan te oogsten
o Messen  helpen in de landbouw met oogsten
o Schrabben  huiden te bewerken om kledij van te maken
 Hierdoor kregen mensen voedselzekerheid en konden ze blijven wonen op 1
plek  het begin van dorpen en samenlevingen
 De mens kreeg meer controle over zijn omgeving en werd afhankelijk van
landbouw, wat een grote stap was in de menselijke evolutie
2. de industriële revolutie (18de eeuw)
 De uitvinding van de stoommachine zorgde voor een overgang van handarbeid
naar machinale productie

,  Dit leidde tot fabrieken, snellere productie, goedkopere goederen en
veranderingen in werk en transport
 Nieuwe wetenschappelijke ontdekkingen in energie, materialen en mechanica
maakten deze vooruitgang mogelijk
 Door de samenwerking tussen wetenschap en techniek veranderde de hele
maatschappij, de mens werd nog afhankelijker van technologie, wat leidde tot
een enorme vooruitgang maar ook nieuwe uitdagingen
 De industriële revolutie sijpelt uit Groot-Brittannië naar Gent
 Kinderarbeid  doodnormaal
 Beluiken  arbeiderswijken, verborgen achter smalle doorgangen
o Klein, bouwvallig en smerig
 Bataviabeluiken  centrum van Gent, meest schrijnende voorbeelden van hoe
arbeiders in die tijd gehuisvest werden
o Slechtste reputatie
o 100 op 30 meter (ongeveer een half voetbalveld)
o Langs 3 smalle stegen 117 huizen met 585 mensen
o Gezin  ± 4 – 5 mensen
o 6 toiletten voor 585 mensen met maar 2 waterpompen

DE BELANGRIJKRIJKSTE PRINCIPES VAN DE WETENSCHAPPELIJKE
REVOLUTIE
📅Periode : 16de – 17de eeuw
💡Kernidee : in deze periode begonnen mensen de wereld te verklaren door
onderzoek, observatie en experimenten, in plaats van enkel op geloof en traditie te
vertrouwen
Belangrijke principes :
1. Waarneming en experimenteren :
 Wetenschappers observeren de natuur en testen hun ideeën
2. Nieuwe instrumenten en technologieën :
 Nieuwe uitvindingen maken nauwkeuriger onderzoek en ontdekking mogelijk
3. Kritisch en rationeel denken :
 Onderzoekers gebruiken logica en stellen bestaande overtuigingen in vraag
4. Verspreiding van kennis :
 Door de boekdrukkunst en samenwerking tussen denkers kon kennis zich snel
verspreiden
Voorbeelden van belangrijke uitvindingen uit Nova Reperta (Stradanus) :
Categorie Uitvinding/ontdekking Korte uitleg
🌍Ontdekkingen en Ontdekking van Amerika Nieuwe wereld en
navigatie mogelijkheden van
verkenning
🌍Ontdekkingen en Magneet / kompas Maakte lange zeereizen en
navigatie nauwkeurige navigatie
mogelijk
⚙️Technologie en Buskruit Veranderde oorlogvoering
mechanica en militaire strategie
⚙️
Technologie en Mechanische klok Zorgde voor precisie in

, mechanica tijdmeting en dagelijks
leven
🖨️
Kunt en kennis Boekdruk / typografie Verspreiding van kennis via
gedrukte boeken
🖨️
Kunst en kennis Brillen Verbeterde zicht,
stimuleerde wetenschap en
lezen
🍴Voedsel en Olijfpers Innovatie in
landbouw voedselproductie, efficiënte
olieproductie
🍴Voedsel en Distillatie Chemische processen voor
landbouw drank




DEFINITIE WETENSCHAP EN TECHNIEK

WETENSCHAP

= het systematisch onderzoeken van de wereld om ons heen
= kennis opbouwen door waarneming, onderzoek en bewijs
Een wetenschapper :
 Observeert (neemt waar) wat er gebeurt
 Stelt vragen en zoekt verklaringen
 Experimenteert om hypotheses te testen
 En bouwt kennis op op basis van bewijs
Basis van wetenschap :
Verwondering en nieuwsgierigheid  “een wetenschapper is verwonderd over de dingen
om zich heen en stelt vragen”
TECHNIEK

= het ontwerpen, maken en verbeteren van voorwerpen of processen om een
praktisch probleem op te lossen  het richt zich niet op begrippen maar op toepassen
= kennis toepassen om iets bruikbaars te ontwerpen of verbeteren
Belangrijke kenmerken :
 Het technisch denk- en handelingsproces richt zich op het maken van een
ontwerp
 Voorwerpen moeten bedienbaat, onderhoudbaar en recycleerbaar zijn
 Techniek draagt bij aan duurzaamheid en de circulaire economie

DE INVLOED VAN WETENSCHAP EN TECHNIEK OP ELKAAR
Wetenschap levert kennis en inzichten die techniek gebruikt
Techniek zorgt voor hulpmiddelen en toepassingen waarmee wetenschap verder
kan evolueren
Voorbeelden :

,  De microscoop is een technische uitvinding die wetenschappelijk onderzoek
mogelijk maakt
 De stoommachine kwam tot stond dankzij wetenschappelijke kennis van
energie

BELANGRIJK : VERWODNERING IN DE WETENSCHAP
Wetenschapper  gedreven door verlangen naar weten en verklaren
Voorbeeld : Archimedes
Wetenschapper :
 Verwondert zich over de dingen en nieuwsgierigheid om te weten hoe dingen
in elkaar zitten
 Staat open voor dingen die op je afkomen
 Verlangen om op onderzoek te gaan voor de dingen te begrijpen en verklaren
 Onderzoek fysische wereld
 Denkvermogen
Belangrijke kenmerken van verwondering :
 Ervaring hebben van verbazing, het ‘perplex’ zijn
 Verwondering heeft altijd een object. Je aandacht wordt er volledig door gegrepen

WAARNEMEN EN DENKEN
Belangrijkste element wetenschappen  waarnemen : zonder observaties van
natuurlijke fenomenen kan men niet aan wetenschap doen

DENKVERMOGEN UIT ZICH OP 3 NIVEAU’S

1. Creatief denken :
= denken in nieuwe banen  nieuwe ideeën / situaties zien  iets nieuws maken of iets
bestaands anders gebruiken. Het vermogen om dingen op een andere manier te bekijken
en zo originele ideeën of oplossingen te bedenken
Enkele kenmerken :
 Open geest
 Vragen stellen / nieuwsgierig zijn
 Durven experimenteren en risico’s nemen
 Verschillende invalshoeken bekijken
Waarom is het belangrijk :
 De wereld verandert continu, vaste patronen volstaan niet altijd meer. Creatief
denken helpt om nieuwe oplossingen te vinden voor nieuwe uitdagingen
 Het helpt je om niet vast te lopen in standaarddingen en om originele ideeën te
genereren
 In de praktijk betekent het : betere probleemoplossing, innovatie en vaak ook
meer voldoening in werk en leven
2. Kritisch denken :
= het vermogen om zelfstandig te komen tot weloverwogen en beargumenteerde
afwegingen, oordelen en beslissingen
Enkele kenmerken :
 Onderbouwt eigen redeneringen met goede bronnen
 Durft zichzelf en anderen in vraag stellen