Cognitieve psychologie – Science of the Mind
Cognitieve psychologe
College 1/introductiecollege – week 1 – 08-09-2020 – Ritske
Algemeen + rooster
▪ Slides zijn van tevoren beschikbaar → van De Jong
▪ Vragen tijdens college: stellen op het discussieforum op Nestor
▪ Vandaag: inleiding + hoofdstuk 1
▪ Cognitieve psychologie: leren en geheugen, hogere cognitie
Tentamen:
▪ Hs 1, 3-10, 12 en 13 (niet sectie intelligentie)
▪ Alle collegestof
▪ (SlimStampen) – tentamenstof – onderdeel van de beoordeling – gebruik app
▪ Applications (toepassingen methoden en theorieën)
▪ NIET aanvullende literatuur
▪ Vragen in het Engels
Voorgaande jaren tentamen:
▪ Open vragen
▪ Per hoofdstuk/onderwerp (10 stuks) 1 open vragen + 2 glossary vragen (woordenlijst
vragen)
o Open vragen (4 punten)
o Glossary (1 punt)
o Totaal 64 punten open vragen
o 20 punten glossery items totaal
o Normaal 25-35 oefenvragen per hoofdstuk aangevuld met glossery termen
▪ Databasis – toegang hiertoe
▪ 6 nieuwe vragen essay op het boek en/of collegestof (niet voorkomen in database)
Hoe studeren
▪ Integraal onderdeel van deze colleges
▪ Voor college hoofdstuk doorlezen (in ieder geval de samenvatting)
▪ Hoe effectief gebruiken oefenvragen
,Sophisticated learners:
▪ Actieve leermethode, zinvol coderen tijdens studeren leerhouding, actief omgang
met stof, focus op betekenis nieuwe informatie, gerelateerd aan oude informatie,
materiaal actief organiseren
▪ Niet passief doorlezen voor tentamen (eerste keer markeren, gemarkeerd doorlezen)
▪ Retrievel practice – waardevol voor LTG (ipv herlezen)
o Krachtige leerstrategie voor langdurige retentie en herinnering
▪ Strategie als retrievel practice 10 van 16 komen uit database (geen handsight bias)
o Dus niet meteen antwoord lezen, maar eerst zelf proberen te beantwoorden
o Gebruik slimstampen app (voor woordenkennis)
o Maak oefenvragen
▪ Niet meteen na afloop van lezen hoofdstuk en college (niet te lang wachten) (uren of
dag wachten)
Tentamen dit jaar:
▪ Oefenvragen niet als tentamenvragen gebruiken.
▪ Twee delen: glossery (slim stampen app) – krijgen we nog uitleg van
▪ Deel 2: 6 essay vragen → inzicht, integratief van aard, scope en integratie aspecten
(boven oefenvragen, wel voortbouwen op oefenvragen) – hoeveel en hoe diep en
max aantal woorden, dat komt nog. Kunnen er meer worden als minder studenten
deelnemen aan toets (vastlopen bij 40 min)
Grading:
▪ Fail/Pass or good (open vragen) – omvattende oordeel voor cursus
▪ Slim stampen – pass/fail – glossery item – iig pass
▪ Binnen 2 weken definitief
PAUZE
Deel 2:
▪ Cognitieve psychologie
▪ Hoofdstuk 1 – introductie brede veld cognitieve psychologie
▪ Waar gaat het over?
▪ Hoe is het veld, hoe is de discipline ontstaan?
▪ En hoe ziet het er tegenwoordig uit?
Hoofdstuk 1 – The Science of the Mind
Cognitieve psychologie: de studie van kennis (vaardigheden)
▪ De omvorm, het gebied van de cognitieve psychologie
o Hoe wordt kennis verworven, behouden en gebruikt? – What needs to be
learned?
o Hoe studeren en onthouden we?
o Hoe richten we onze aandacht? En gericht houden? Concentreren?
Voorkomen afleiding?
o Hoe maken we besluiten?
,Definitie (we have this behaviour, how can we explain that?)
▪ Definitie Wikipedia: De studie van mentale processen, zoals ‘aandacht, taalgebruik,
geheugen, perceptie, intelligentie, waarneming, probleemoplossing, creativiteit en
denken & actie, motoriek, actie op omgeving (interactie) (belangrijk maar wordt niet
in boek genoemd
o 90% neuronen met aansturen van actie en motoriek bezighouden
o Embodied cognition (belichaamde cognitie) – motorisch bepalend voor onze
cognitie
o Wat veronderstelt, hebben we nodig om actieve rol met omgeving aan te
gaan? (Kennis, vaardigheden om interactie aan te gaan) Primary of action
(primaire effect), hoe ontwikkeld en ontstaan?
▪ Cognitieve psychologie is geïntegreerd in verschillende stromen van de psychologie
(vormen bouwstenen voor de andere psychologische gebieden) en economie
o Niet alleen de psychologie maar ook de economie
o Hoe worden de basisprocessen in de verschillende stromen van de
psychologie beïnvloed (door verklaring uit de cognitieve psychologie)
o Waardevolle info over onderliggende mechanismen. Uiting
▪ Klinische psychologie – beïnvloeding basisprocessen bij klinische
gevallen
▪ Sociale psychologie – beïnvloeding basisprocessen door sociale
context - een vorm van, info die wordt verwerkt sociaal van aard
▪ Ontwikkelingspsychologie: ontwikkeling basisprocessen vanaf
geboorte – rijping – perceptuele functies, EF (prefrontaal),
Mental processing
▪ Het fundamentele samenspel tussen bottom-up (inkomende) informatie en top-
down kennis.
o Top-down: informatie op dingen die je al weet of verwachtingen (interactie
binnekomen → komen tot interpretatie & aansluiting bij eerdere kennis die je
bezit)
o Bottum-up: (via zintuigen) informatie die binnenkomt
▪ Mentale verwerking: aard en interactie in kaart brengen
o Als het niet ‘zinvol’ is, brein wil verbanden zien – ander moeilijk om het
verhaal te onthouden – eerst verhaal ophoesten, dan onderdelen
reproduceren – waarom? Maken van bestaande kennis en verwachtingen,
daarom makkelijker. Ontbrekende delen zelf invullen, hier is ons brein goed
in.
o Als je weet waar het verhaal over gaat kun je beter dingen herinneren uit het
verhaal, maar nadeel ook meer dingen herinneren die ‘niet waar’ waren
o Onderscheid tussen feiten en verzonnen toevoegen door top-down
informatie – intrusion error genoemd
▪ Veel werk en inzicht en kunstmatig
▪ Hypothese over geheugenfouten
o Bestaande kennis (top-down kennis) en event kennis/de binnenkomende
kennis (bottum up) over tijd op een niet te achterhalen wijze wordt vermengd
(geen onderscheid tussen feit en toegevoegde kennis/verwachtingen) –
perceptie en waarneming en interpretatie o.b.v. kennis verwachtingen
, Kort historisch perspectief
Philosophy is the founder of cognitive psychology.
Mind-body problem (Engels)
▪ Geest-lichaam problem
▪ Proces van filosofie
▪ Hoe maakt het lichaam het mogelijk om te communiceren? Waarom denken we dat
we beter zijn dan anderen?
▪ Dualisme: lichaam en geest zijn twee verschillende entiteiten: het lichaam is
materieel en kan wetenschappelijk worden bestudeerd, maar de geest is niet-fysiek.
o But how are they communicate?
o Decrates (1596-1650)
▪ Monisme met twee aspecten (dual-monism): hersenen en geest zijn verschillende
manifestaties van dezelfde substantie, beide kanten moeten worden bestudeerd
o Spinoza (1632-1677)
▪ Reductionisme (now today belief): hedendaagse opvatting dat cognitieve, op de
geest gebaseerde concepten uiteindelijk zullen worden verklaard door en vervangen
door biologische gebeurtenissen (bijv. Afgifte van de zender). (als het brein uit is, is
het uit bijvoorbeeld)
Introspectie – begin van cognitieve psychologie
▪ Mentale wereld (gedachten, gevoelens, percepties, herinneringen) kan niet
rechtstreeks worden bestudeerd.
▪ Proces van 'naar binnen kijken' en het observeren van iemands eigen mentale leven.
▪ Wilhelm Wundt (experimentele psychologie in 1800)
o Boeken over resultaten van onderzoeken en theorieën – er is niets blijven
hangen van hem – maar wordt wel gezien als vader van de experimentele
psychologie
o Wat deed hij? – what do you experience right now?
▪ Introspectie
▪ Psychologie zou zich volgens hen (Wundt & Tichener) moeten richten
op onze bewuste ervaringen (concious events), analyseren in de
termen van elementaire bouwstenen van bewuste ervaringen te
achterhalen (heel belangrijk) (alfabet van fundamentele ervaringen) –
structuralisme genoemd
▪ Over je eigen ervaringen introspectie doen, over nadenken en
analyseren en te komen tot die elementaire bouwstenen
▪ Om consistent en reproduceerbaar en uitwisselbare beschrijving van
hun individuele bewuste ervaringen – moesten onderzoekers een
vocabulaire leren (systematische training)
• Niet alleen mentaal maar ook fysieke trainingen (bevlogen
mensen
• Vocabulaire voor beschrijven observaties, eenvoudig hun
ervaringen rapporteren met een minimum aan interpretatie
o Titchener – student van Wundt
▪ Van Duitsland naar de VS – experimentele psychologie
- Onderzoek in de CP, diversiteit, methodes, paradigma’s
Cognitieve psychologe
College 1/introductiecollege – week 1 – 08-09-2020 – Ritske
Algemeen + rooster
▪ Slides zijn van tevoren beschikbaar → van De Jong
▪ Vragen tijdens college: stellen op het discussieforum op Nestor
▪ Vandaag: inleiding + hoofdstuk 1
▪ Cognitieve psychologie: leren en geheugen, hogere cognitie
Tentamen:
▪ Hs 1, 3-10, 12 en 13 (niet sectie intelligentie)
▪ Alle collegestof
▪ (SlimStampen) – tentamenstof – onderdeel van de beoordeling – gebruik app
▪ Applications (toepassingen methoden en theorieën)
▪ NIET aanvullende literatuur
▪ Vragen in het Engels
Voorgaande jaren tentamen:
▪ Open vragen
▪ Per hoofdstuk/onderwerp (10 stuks) 1 open vragen + 2 glossary vragen (woordenlijst
vragen)
o Open vragen (4 punten)
o Glossary (1 punt)
o Totaal 64 punten open vragen
o 20 punten glossery items totaal
o Normaal 25-35 oefenvragen per hoofdstuk aangevuld met glossery termen
▪ Databasis – toegang hiertoe
▪ 6 nieuwe vragen essay op het boek en/of collegestof (niet voorkomen in database)
Hoe studeren
▪ Integraal onderdeel van deze colleges
▪ Voor college hoofdstuk doorlezen (in ieder geval de samenvatting)
▪ Hoe effectief gebruiken oefenvragen
,Sophisticated learners:
▪ Actieve leermethode, zinvol coderen tijdens studeren leerhouding, actief omgang
met stof, focus op betekenis nieuwe informatie, gerelateerd aan oude informatie,
materiaal actief organiseren
▪ Niet passief doorlezen voor tentamen (eerste keer markeren, gemarkeerd doorlezen)
▪ Retrievel practice – waardevol voor LTG (ipv herlezen)
o Krachtige leerstrategie voor langdurige retentie en herinnering
▪ Strategie als retrievel practice 10 van 16 komen uit database (geen handsight bias)
o Dus niet meteen antwoord lezen, maar eerst zelf proberen te beantwoorden
o Gebruik slimstampen app (voor woordenkennis)
o Maak oefenvragen
▪ Niet meteen na afloop van lezen hoofdstuk en college (niet te lang wachten) (uren of
dag wachten)
Tentamen dit jaar:
▪ Oefenvragen niet als tentamenvragen gebruiken.
▪ Twee delen: glossery (slim stampen app) – krijgen we nog uitleg van
▪ Deel 2: 6 essay vragen → inzicht, integratief van aard, scope en integratie aspecten
(boven oefenvragen, wel voortbouwen op oefenvragen) – hoeveel en hoe diep en
max aantal woorden, dat komt nog. Kunnen er meer worden als minder studenten
deelnemen aan toets (vastlopen bij 40 min)
Grading:
▪ Fail/Pass or good (open vragen) – omvattende oordeel voor cursus
▪ Slim stampen – pass/fail – glossery item – iig pass
▪ Binnen 2 weken definitief
PAUZE
Deel 2:
▪ Cognitieve psychologie
▪ Hoofdstuk 1 – introductie brede veld cognitieve psychologie
▪ Waar gaat het over?
▪ Hoe is het veld, hoe is de discipline ontstaan?
▪ En hoe ziet het er tegenwoordig uit?
Hoofdstuk 1 – The Science of the Mind
Cognitieve psychologie: de studie van kennis (vaardigheden)
▪ De omvorm, het gebied van de cognitieve psychologie
o Hoe wordt kennis verworven, behouden en gebruikt? – What needs to be
learned?
o Hoe studeren en onthouden we?
o Hoe richten we onze aandacht? En gericht houden? Concentreren?
Voorkomen afleiding?
o Hoe maken we besluiten?
,Definitie (we have this behaviour, how can we explain that?)
▪ Definitie Wikipedia: De studie van mentale processen, zoals ‘aandacht, taalgebruik,
geheugen, perceptie, intelligentie, waarneming, probleemoplossing, creativiteit en
denken & actie, motoriek, actie op omgeving (interactie) (belangrijk maar wordt niet
in boek genoemd
o 90% neuronen met aansturen van actie en motoriek bezighouden
o Embodied cognition (belichaamde cognitie) – motorisch bepalend voor onze
cognitie
o Wat veronderstelt, hebben we nodig om actieve rol met omgeving aan te
gaan? (Kennis, vaardigheden om interactie aan te gaan) Primary of action
(primaire effect), hoe ontwikkeld en ontstaan?
▪ Cognitieve psychologie is geïntegreerd in verschillende stromen van de psychologie
(vormen bouwstenen voor de andere psychologische gebieden) en economie
o Niet alleen de psychologie maar ook de economie
o Hoe worden de basisprocessen in de verschillende stromen van de
psychologie beïnvloed (door verklaring uit de cognitieve psychologie)
o Waardevolle info over onderliggende mechanismen. Uiting
▪ Klinische psychologie – beïnvloeding basisprocessen bij klinische
gevallen
▪ Sociale psychologie – beïnvloeding basisprocessen door sociale
context - een vorm van, info die wordt verwerkt sociaal van aard
▪ Ontwikkelingspsychologie: ontwikkeling basisprocessen vanaf
geboorte – rijping – perceptuele functies, EF (prefrontaal),
Mental processing
▪ Het fundamentele samenspel tussen bottom-up (inkomende) informatie en top-
down kennis.
o Top-down: informatie op dingen die je al weet of verwachtingen (interactie
binnekomen → komen tot interpretatie & aansluiting bij eerdere kennis die je
bezit)
o Bottum-up: (via zintuigen) informatie die binnenkomt
▪ Mentale verwerking: aard en interactie in kaart brengen
o Als het niet ‘zinvol’ is, brein wil verbanden zien – ander moeilijk om het
verhaal te onthouden – eerst verhaal ophoesten, dan onderdelen
reproduceren – waarom? Maken van bestaande kennis en verwachtingen,
daarom makkelijker. Ontbrekende delen zelf invullen, hier is ons brein goed
in.
o Als je weet waar het verhaal over gaat kun je beter dingen herinneren uit het
verhaal, maar nadeel ook meer dingen herinneren die ‘niet waar’ waren
o Onderscheid tussen feiten en verzonnen toevoegen door top-down
informatie – intrusion error genoemd
▪ Veel werk en inzicht en kunstmatig
▪ Hypothese over geheugenfouten
o Bestaande kennis (top-down kennis) en event kennis/de binnenkomende
kennis (bottum up) over tijd op een niet te achterhalen wijze wordt vermengd
(geen onderscheid tussen feit en toegevoegde kennis/verwachtingen) –
perceptie en waarneming en interpretatie o.b.v. kennis verwachtingen
, Kort historisch perspectief
Philosophy is the founder of cognitive psychology.
Mind-body problem (Engels)
▪ Geest-lichaam problem
▪ Proces van filosofie
▪ Hoe maakt het lichaam het mogelijk om te communiceren? Waarom denken we dat
we beter zijn dan anderen?
▪ Dualisme: lichaam en geest zijn twee verschillende entiteiten: het lichaam is
materieel en kan wetenschappelijk worden bestudeerd, maar de geest is niet-fysiek.
o But how are they communicate?
o Decrates (1596-1650)
▪ Monisme met twee aspecten (dual-monism): hersenen en geest zijn verschillende
manifestaties van dezelfde substantie, beide kanten moeten worden bestudeerd
o Spinoza (1632-1677)
▪ Reductionisme (now today belief): hedendaagse opvatting dat cognitieve, op de
geest gebaseerde concepten uiteindelijk zullen worden verklaard door en vervangen
door biologische gebeurtenissen (bijv. Afgifte van de zender). (als het brein uit is, is
het uit bijvoorbeeld)
Introspectie – begin van cognitieve psychologie
▪ Mentale wereld (gedachten, gevoelens, percepties, herinneringen) kan niet
rechtstreeks worden bestudeerd.
▪ Proces van 'naar binnen kijken' en het observeren van iemands eigen mentale leven.
▪ Wilhelm Wundt (experimentele psychologie in 1800)
o Boeken over resultaten van onderzoeken en theorieën – er is niets blijven
hangen van hem – maar wordt wel gezien als vader van de experimentele
psychologie
o Wat deed hij? – what do you experience right now?
▪ Introspectie
▪ Psychologie zou zich volgens hen (Wundt & Tichener) moeten richten
op onze bewuste ervaringen (concious events), analyseren in de
termen van elementaire bouwstenen van bewuste ervaringen te
achterhalen (heel belangrijk) (alfabet van fundamentele ervaringen) –
structuralisme genoemd
▪ Over je eigen ervaringen introspectie doen, over nadenken en
analyseren en te komen tot die elementaire bouwstenen
▪ Om consistent en reproduceerbaar en uitwisselbare beschrijving van
hun individuele bewuste ervaringen – moesten onderzoekers een
vocabulaire leren (systematische training)
• Niet alleen mentaal maar ook fysieke trainingen (bevlogen
mensen
• Vocabulaire voor beschrijven observaties, eenvoudig hun
ervaringen rapporteren met een minimum aan interpretatie
o Titchener – student van Wundt
▪ Van Duitsland naar de VS – experimentele psychologie
- Onderzoek in de CP, diversiteit, methodes, paradigma’s
