Samenvatting Endocrinologie

PATHOLOGIE: ENDOCRINOLOGIE
1. DIABETES MELLITUS

WAT?

- Chronische stofwisselingsziekte gekenmerkt door een te hoge bloedsuikerspiegel (hyperglycemie)
- Gevolg van een volledig of een gedeeltelijk tekort aan insuline
- Vraagt levenslange behandeling

VOORKOMEN

- 10% van de Belgische bevolking
o Slechts 2/3 gekend
o Vnl. type 2 onbekend
- Prevalentie type 2 neemt toe
o Sedentaire levensstijl
o Obesitastoename
o Veroudering bevolking



CLASSIFICATIE

- Naargelang ontstaansmechanisme
o 1. Diabetes mellitus type 1
o 2. Diabetes mellitus type 2
o 3. Andere types
 Genetische afwijkingen
 Infecties
 Medicatie
 Ijzerstapeling
 Te veel aan groeihormoon of cortisone
 Chronische pancreatitis
o 4. Zwangerschapsdiabetes
- CAVE: “diabetes”
o Diabetes mellitus
o Diabetesinsipidus (laatste les!)  Heeft niets met suiker te maken


DIABETES MELLITUS TYPE 1
- Leeftijd: vnl. kinderen en jeugdige leeftijd
- Oorzaak: auto-immuun, genetica en omgevingsfactoren spelen een rol
- Gevolg: volledig tekort aan insuline
- Begin: plots en duidelijk
- Behandeling: insuline, voedingsadvies, beweging

- De hyperglycemie is meestal gevolg progressieve vernietiging van de
bètacellen van de eilandjes van Langerhans van de pancreas (auto-immuunreactie).
- Dit vernietigingsproces verloopt over maanden tot jaren en leidt uiteindelijk tot volledig of absoluut
te kort insuline.
- Lang voordat ziekte tot uiting komt, verschijnen er in bloed antistoffen gericht tegen bestanddelen
van de bètacellen. Hierdoor worden de bètacellen afgebroken, waardoor het vermogen om insuline
te maken geleidelijk aan afneemt.
- Meestal blijven de glycemiespiegels nog vele jaren normaal tot uiteindelijk diabetes ontstaat. Er
verloopt met andere woorden een lange asymptomatische fase voordat er klinische tekens
verschijnen.
- Symptomen treden pas op wanneer 80 tot 90% van de bètacellen vernietigd zijn.

, DIABETES MELLITUS TYPE 2
- Leeftijd: meestal boven 40 jaar
- Oorzaak: insulineresistentie en gestoorde insulinesecretie, rol genetica en
overgewicht
- Gevolg: gedeeltelijk of relatief tekort aan insuline
- Begin: sluipend
- Behandeling: eerst levensstijl, dan medicatie

- Gestoorde insulinesecretie
o Ten gevolge van verminderde werking pancreas wordt insuline niet
op goede moment gesecreteerd en de gesecreteerde hoeveelheid insuline is lager dan wat
het lichaam nodig heeft. Er is een onvoldoende antwoord op een toename glycemie. Bij type
2-diabetes sprake van gedeeltelijk of relatief tekort aan insuline.
- Insulineresistentie
o Hieronder verstaat men verminderde gevoeligheid der perifere weefselcellen voor werking
insuline ten gevolge van te kort insulinereceptoren op celmembranen. Bij insulineresistentie
produceren bètacellen van pancreas grote hoeveelheden insuline om deze resistentie tegen
te gaan. Eerder zal hyperinsulinemie erin slagen om glycemie binnen aanvaardbare grenzen
te houden. De insulineresistentie van weefsels zal echter toenemen, zodat pancreas
uitgeput geraakt en er hyperglycemie ontstaat.


DIABETES MELLITUS TYPE 1 VS. DIABETES MELLITUS TYPE 2
Diabetes mellitus type 1 Diabetes mellitus type 2
- Leeftijd: vnl. kinderen en jeugdige leeftijd - Leeftijd: meestal boven 40 jaar
- Oorzaak: auto-immuun, genetica en - Oorzaak: insulineresistentie en gestoorde
omgevingsfactoren spelen een rol insulineresistentie, rol genetica en
overgewicht
- Gevolg: volledig tekort aan insuline - Gevolg: gedeeltelijk of relatief tekort aan
insuline
- Begin: plots en duidelijk - Begin: sluipend
- Behandeling: insuline, voedingsadvies, - Behandeling: eerst levensstijl, dan medicatie
beweging

ZWANGERSCHAPSDIABETES  GEWOON LEZEN, NIET KENNEN VOOR EXAMEN
- Metabole veranderingen -> verminderde gevoeligheid voor insuline
- Toegenomen behoefte aan insuline
- 3-5% van alle zwangere vrouwen
- Risico: >25j, familiaal DM2, prediabetes, eerder diabetes, hoog geboortegewicht, onverklaard
miskraam, overgewicht
- Meestal geen klachten
- Diagnose: orale glucosetolerantietest
- Behandeling: dieet, beweging, gewichtsverlies, monitoring glycemie, evt. insuline
- Verhoogd risico op DM2!


SYMPTOMEN


SYMPTOMEN BIJ DM TYPE 1
- Plassen, Dorst, Afvallen, Acetonadem, Misselijk/moe


SYMPTOMEN BIJ DM TYPE 2
Idem aan DM1, maar ook:
- Verhoogde gevoeligheid voor infecties
- Slecht genezende huidwondjes
- Jeuk

, - Retinopathie (gedaald gezichtsvermogen) of neuropathie (bv. paresthesieën ter hoogte van de
benen)
Langzamer ontstaan dan bij DM1


DIAGNOSE
Diabetes mellitus type 1 of 2
- Nuchtere glycemie >126mg/dl
- Niet-nuchtere glycemie >200mg/dl in aanwezigheid van klassieke symptomen van hyperglycemie

Prediabetes
- Gestoorde nuchtere glycemie tussen 100mg/dl en 125mg/dl


VERWIKKELINGEN


ACUTE VERWIKKELINGEN
1. Acute hypoglycemie  Te lage glycemie
o Hoe?
 Te hoge dosis GM of interactie
 Overslaan/onvoldoende maaltijd
 Intense of langdurige lichamelijke inspanningen
o Welke klachten? – meestal vanaf 55-60mg/dl
 1e fase door adrenalinevrijstelling: bleekheid, zweten, hartkloppingen, beven,
honger, angst
 2e fase door tekort glucose thv. Hersenen: vermoeidheid, zwakte,
spraakmoeilijkheden, hoofdpijn, duizeligheid, concentratieproblemen,
visusproblemen, verwardheid, gedragsstoornissen, agressiviteit, prikkelbaarheid,
ernstige neurologische schade
 CAVE: aantasting autonoom zenuwstelsel: geen vroege symptomen!!
o Behandeling?
 Bewuste patiënt:
 1e: snel absorbeerbare koolhydraten per os, 2-4tabl druivensuiker of glas cola
 2e: traag resorbeerbare koolhydraten
 Bewusteloze patiënt:
 1mg glucagon IM/SC
OF
 20mg glucose 50% IV



2. Keto – Acidose
o Hoe?
 Onvoldoende toevoer van insuline, vnl. DM1
 Vergeten insuline spuiten, verhoogde behoefte n.a.v. stress, infectie,
corticogebruik
 Enkele dagen een sterke diabetesontregeling
 Hyperglycemie + ketose door afbraak vrije vetzuren
 In Urine: glucosurie en ketonurie
o Welke klachten?
 Hyperglycemie -> gewichtsafname, polyurie, dorst, droge mond
 Ketose -> nausea en braken, deshydratatie, acetonademgeur
 CAVE: verzuring bloed -> ketoacidotisch coma -> dood
o Behandeling?
 Rehydratatie
 Snelwerkend insuline
o Preventie?
 Insuline-aanpassingen bij ziekte, trauma, stress