Uitwerking leerdoelen Structuur en financiering
Module 1: Historische ontwikkeling van het Nederlandse zorgstelsel
1. 3 belangrijke fasen in de ontwikkeling van zorgstelsels onderscheiden en interpreteren.
Drie fasen in de ordening van zorgstelsels
Cutler (2002) overheidsingrijpen in zorgstelsels OECD landen vertoont zelfde patroon.
1. Een eerste fase gericht op universele en gelijke toegang tot belangrijke zorgvoorzieningen
Iedereen krijgt recht op zorgverzekering tegenover lage kosten.
2. Een tweede fase gericht op kostenbeheersing
Uitgaven in eerste fase liepen erg hoog op. Hierdoor moest je letten op
kostenbeheersing.
3. Een derde fase gericht op verbetering van efficiëntie door versterking van de prikkels voor
kwaliteit en kostenbewust gedrag bij zorgvragers, zorgaanbieders en betalers van zorg
(zorgverzekeraars).
Drie fasen in ordening Nederlandse zorgstelsel
Fase 1 invoering en uitbouw sociale ziektekostenverzekering (1941-1970)
o Alle Nederlanders kregen toegang tot betaalbare gezondheidsvoorzieningen
Fase 2 kostenbeheersing (1971-2005); aanbodregulering en budgettering
Fase 3 gereguleerde concurrentie (2006 - …)
o Hoe kunnen we met marktprikkels de zorg efficiënter maken.
2. De verschillen tussen zorgstelsels met een Bismarck- en Beveridge-systeem uitleggen en de
invloed van deze systemen op de organisatie en financiering van de zorg verklaren.
Hoe universele toegankelijkheid tot zorg te garanderen?
1. Bismarck
Sociale verzekering
o Voor werknemers beneden een bepaalde loongrens.
Zorg is verzekerd recht
Uitvoering zorgverzekeraars
Private zorgaanbieders
Zorgsystemen die lijken op dit Duitse systeem worden ook wel Bismarck systemen genoemd. Landen
die dit opvolgen: Duitsland, Nederland, België, Frankrijk, Zwitserland.
2. Beveridge
Belastingen
o Invoering nationale gezondheidsdienst gefinancierd uit belastinggeld.
Zorg is voorziening
o Zorg is geen verzekerd recht
Uitvoering overheid
Publieke zorgaanbieders
Engelse voorbeeld. Landen die dit opvolgen: Zweden, Spanje, Italië, Canada.
Manier van totstandkoming van universele toegankelijkheid geeft richting in hoe de zorg wordt
georganiseerd en gefinancierd.
Verschillen Bismarck en Beveridge
In Bismarck systeem kunnen de premies alleen maar worden besteed aan gezondheidszorg.
In Beveridge heeft de overheid meer grip op waar het geld heen gaat.
In Bismarck kan de burger zijn aanspraak op zorg ten gelden maken en naar de rechter (vb.
de wachttijden zijn te lang).
, In Bismarck is er geen noodzaak om de aanbieders van zorg in publieke diensten te nemen.
Als de overheid meer grip heeft, worden de wachttijden veel groter. Er wordt strakker gelet op
bezuinigen.
In Nederlandse Bismarck systeem treeknorm = van 7 weken maximale acceptabele wachttijd voor
electieve medisch specialistische zorg (msz).
Waarom sociale ziektekostenverzekering?
Een vrije (particuliere) verzekeringsmarkt leidt tot:
Kans solidariteit = gelijke premie bij gelijke ziekterisico (equivalentiebeginsel)
o Premie is gekoppeld aan het risico. Bij een hoger risico betaal je een hoger premie.
o In strijd met universele toegankelijkheid (gericht op lage inkomens)
Leidt niet tot:
Risicosolidariteit = gelijke premie bij ongelijke ziekterisico
o Laag risico hogere kosten
Inkomenssolidariteit = premie naar draagkracht
o Hoog inkomen hogere premie
Lange termijn zekerheidsgarantie
3. De verschillen tussen particuliere en sociale zorgverzekeringen uitleggen.
Scheiding ziekenfonds en particuliere verzekering (1907-2006)
Scheiding afgedwongen door bindend besluit
(1912) over de welstandsgrens van de NMG
(Nederlandse maatschappij tot bevordering der
geneeskunst).
Het onderscheid was voor artsen belangrijk voor
betaling en vergoeding.
Abonnementstarief eenmalig bedrag. Bij meer zorg nodig heb je alsnog maar 1 bedrag.
Restitutievergoeding: verzekeraar vergoed de kosten van zorg. Vereist geen contractuele relatie.
Particuliere verzekeraars zijn onafhankelijk.
Naturavergoeding: eist dat huisartsen een contract sluiten bij ziekenfondsen.
Doel van sociale ziektekostenverzekeringen:
Garanderen van betaalbare gezondheidszorg voor iedereen door;
o Afdwingen solidariteit tussen ongelijke risico’s en inkomens
o Beiden van lange termijn zekerheidsgarantie
Bouwstenen sociale ziektekostenverzekeringen (5 stuks)
1. Premieregulering
a. Vb. mag niet reguleren met het ziekterisico of afhankelijk is van het inkomen.
2. Pakketregulering
a. Wat is er precies verzekerd en waar heeft iemand recht op
3. Acceptatieplicht verzekeraars
a. Garantie mensen met hoog risico op toegang tot betaalbare premie
4. Verzekeringsplicht verzekerden
a. Mensen met laag risico doen ook mee
5. Vereveningsysteem
Module 1: Historische ontwikkeling van het Nederlandse zorgstelsel
1. 3 belangrijke fasen in de ontwikkeling van zorgstelsels onderscheiden en interpreteren.
Drie fasen in de ordening van zorgstelsels
Cutler (2002) overheidsingrijpen in zorgstelsels OECD landen vertoont zelfde patroon.
1. Een eerste fase gericht op universele en gelijke toegang tot belangrijke zorgvoorzieningen
Iedereen krijgt recht op zorgverzekering tegenover lage kosten.
2. Een tweede fase gericht op kostenbeheersing
Uitgaven in eerste fase liepen erg hoog op. Hierdoor moest je letten op
kostenbeheersing.
3. Een derde fase gericht op verbetering van efficiëntie door versterking van de prikkels voor
kwaliteit en kostenbewust gedrag bij zorgvragers, zorgaanbieders en betalers van zorg
(zorgverzekeraars).
Drie fasen in ordening Nederlandse zorgstelsel
Fase 1 invoering en uitbouw sociale ziektekostenverzekering (1941-1970)
o Alle Nederlanders kregen toegang tot betaalbare gezondheidsvoorzieningen
Fase 2 kostenbeheersing (1971-2005); aanbodregulering en budgettering
Fase 3 gereguleerde concurrentie (2006 - …)
o Hoe kunnen we met marktprikkels de zorg efficiënter maken.
2. De verschillen tussen zorgstelsels met een Bismarck- en Beveridge-systeem uitleggen en de
invloed van deze systemen op de organisatie en financiering van de zorg verklaren.
Hoe universele toegankelijkheid tot zorg te garanderen?
1. Bismarck
Sociale verzekering
o Voor werknemers beneden een bepaalde loongrens.
Zorg is verzekerd recht
Uitvoering zorgverzekeraars
Private zorgaanbieders
Zorgsystemen die lijken op dit Duitse systeem worden ook wel Bismarck systemen genoemd. Landen
die dit opvolgen: Duitsland, Nederland, België, Frankrijk, Zwitserland.
2. Beveridge
Belastingen
o Invoering nationale gezondheidsdienst gefinancierd uit belastinggeld.
Zorg is voorziening
o Zorg is geen verzekerd recht
Uitvoering overheid
Publieke zorgaanbieders
Engelse voorbeeld. Landen die dit opvolgen: Zweden, Spanje, Italië, Canada.
Manier van totstandkoming van universele toegankelijkheid geeft richting in hoe de zorg wordt
georganiseerd en gefinancierd.
Verschillen Bismarck en Beveridge
In Bismarck systeem kunnen de premies alleen maar worden besteed aan gezondheidszorg.
In Beveridge heeft de overheid meer grip op waar het geld heen gaat.
In Bismarck kan de burger zijn aanspraak op zorg ten gelden maken en naar de rechter (vb.
de wachttijden zijn te lang).
, In Bismarck is er geen noodzaak om de aanbieders van zorg in publieke diensten te nemen.
Als de overheid meer grip heeft, worden de wachttijden veel groter. Er wordt strakker gelet op
bezuinigen.
In Nederlandse Bismarck systeem treeknorm = van 7 weken maximale acceptabele wachttijd voor
electieve medisch specialistische zorg (msz).
Waarom sociale ziektekostenverzekering?
Een vrije (particuliere) verzekeringsmarkt leidt tot:
Kans solidariteit = gelijke premie bij gelijke ziekterisico (equivalentiebeginsel)
o Premie is gekoppeld aan het risico. Bij een hoger risico betaal je een hoger premie.
o In strijd met universele toegankelijkheid (gericht op lage inkomens)
Leidt niet tot:
Risicosolidariteit = gelijke premie bij ongelijke ziekterisico
o Laag risico hogere kosten
Inkomenssolidariteit = premie naar draagkracht
o Hoog inkomen hogere premie
Lange termijn zekerheidsgarantie
3. De verschillen tussen particuliere en sociale zorgverzekeringen uitleggen.
Scheiding ziekenfonds en particuliere verzekering (1907-2006)
Scheiding afgedwongen door bindend besluit
(1912) over de welstandsgrens van de NMG
(Nederlandse maatschappij tot bevordering der
geneeskunst).
Het onderscheid was voor artsen belangrijk voor
betaling en vergoeding.
Abonnementstarief eenmalig bedrag. Bij meer zorg nodig heb je alsnog maar 1 bedrag.
Restitutievergoeding: verzekeraar vergoed de kosten van zorg. Vereist geen contractuele relatie.
Particuliere verzekeraars zijn onafhankelijk.
Naturavergoeding: eist dat huisartsen een contract sluiten bij ziekenfondsen.
Doel van sociale ziektekostenverzekeringen:
Garanderen van betaalbare gezondheidszorg voor iedereen door;
o Afdwingen solidariteit tussen ongelijke risico’s en inkomens
o Beiden van lange termijn zekerheidsgarantie
Bouwstenen sociale ziektekostenverzekeringen (5 stuks)
1. Premieregulering
a. Vb. mag niet reguleren met het ziekterisico of afhankelijk is van het inkomen.
2. Pakketregulering
a. Wat is er precies verzekerd en waar heeft iemand recht op
3. Acceptatieplicht verzekeraars
a. Garantie mensen met hoog risico op toegang tot betaalbare premie
4. Verzekeringsplicht verzekerden
a. Mensen met laag risico doen ook mee
5. Vereveningsysteem
