Geriatrie
H1
1.1 Dagelijks functioneren
• Breng de mogelijkheden en beperkingen in kaart = evaluatie van de functionele toestand
• ADL: belang voor de zelfredzaamheid vb aan en uitkleden, naar toilet gaan…
o Meetinstrument: Katz schaal
• IADL: complexe activiteiten waarvoor planning en inzicht nodig is
o Meetinstrument Lawton schaal en de Brody schaal
• Dit opvolgen is belangrijk om veranderingen op te volgen en mogelijks functieverlies te
voorkomen
KATZ
• Mate waarin de persoon hulp nodig heeft op vlak van:
(Wassen, kleden, verplaatsen, toiletbezoek, continentie, eten)
• Meetinstrument van de jaren 1960 (dr Katz)
• Wereldwijd gebruikt
• Opsporen van de ADL problemen en zo een zorgplan opmaken
• In de loop der jaren heeft de schaal verschillende wijzigingen gekend
• In België: financiering van de zorgkost in WZC en in de thuisverpleging
• Ook oriëntatie in tijd en ruimte scoren we en om meer te specificeren gebruiken we hier ook
de MMSE (ook wereldwijd erkend)
• Ingevuld door de vpk (observeert haar pt)
• In de thuissituatie kan de huisarts dit invullen
• In WZC 5 verschillende zorgprofielen:
o O: bij geen hulp nodig
o A: lichte zorg
o B: zorgafhankelijk, uitgebreide zorg nodig
o C: zwaar fysiek zorgafhankelijk (zwaar ziek, comateus)
o D: Diagnose Dementie vastgesteld
• De zorgondersteuning thuis of WZC is vaak groter dan de uitkomst van deze schaal…
• Vb: een oudere heeft visuele beperkingen zal meer hulp nodig hebben bij (I)ADL
• Vb: iemand met dementie en daarnaast gedragsmatige symptomen zal ook nood hebben aan
een grotere ondersteuning
• Vpk nemen vaan medicatiebeheer over: ook dat eist veel tijd
• De nood aan ondersteuning gaat dus vaak veel verder
• De beperkingen in deze schaal zijn dat ze enkel kijkt naar de ADL= onvoldoende om de
zorgbehoefte in kaart te brengen
BelRAI
• BelRAI: maakt gebruik van een meer globalere beoordeling: Fysieke, cognitieve, psychische
en sociale zorgnoden. Resident Assessment Instrument: ontwikkeld eind jaren 80 in de VS
• DOEL: gezondheids-welzijnssituatie van kwetsbare ouderen in instellingen op een
gestandaardiseerde en gestructureerde manier in kaart te brengen en een kwalitatieve
zorgplanning en monitoring te realiseren.
, • BelRAI = de Belgische versie
Er worden heel wat gegevens in kaart gebracht: cognitief functioneren, communicatie,
gezichtsvermogen, medicatiegebruik…).
Zo wordt de zorgbehoefte van kwetsbare personen of personen in een complexe
zorgsituaties in kaart gebracht.
• Een gestandaardiseerde, systematische en consistente manier dat zorgverleners in staat stelt
om het functioneren, gezondheid, behoeften, welzijn… vast te leggen van de kwetsbare
persoon.
Kwaliteitsvoller zorgproces ondersteunen (dan louter en alleen de functionaliteit).
• Neemt veel tijd in beslag (tot anderhalf uur)
Daarom: BelRAI screener: screeningsinstument om in 15 min te bepalen welke personen een
volledige BelRAI beoordeling nodig hebben.
Kan binnen verschillende zorgsettings gebruikt worden.
Er zijn verschillende, op elkaar afgestemde interRAI beoordelingsinstrumenten.
Uitwisseling van info naar de verschillende settings is met dit instrument vereenvoudigt.
De BelRAI ondersteunt de continuïteit in de zorg en vereenvoudigt de opvolging van de
zorgprocessen.
• De verandering van de zorgnoden in de tijd worden eenvoudiger bijgehouden en
geobserveerd.
• Overheid heeft het doel de BelRAI in de verschillende zorgsettings in te voeren (in 2017
gestart met invoeren, pilootstudies).
Voor de residentiële ouderenzorg dienen alle bewoners over een volledig ingevulde BelRAI te
beschikken tegen 31/12/2022.
• Vanaf 2023 dienen alle nieuwe bewoners in het WZC binnen de maand een volledige
beoordeling te krijgen.
• Resultaten van de BelRAI beoordeling worden opgenomen in het elektronische
patiëntendossier met respect voor privacy, via het e-Health platform, kan gedeeld worden
tussen zorgverleners.
Lawton en Brody
• De IADL schaal van Lawton en Brody beoordeelt de bekwaamheid om instrumentele
dagelijkse activiteiten uit te voeren en geeft ons inzicht in de eventuele functionele
zorgbehoefte.
• Eind jaren 60 ontwikkeld
• Evalueert: telefoneren, winkelen, voedselbereiding, huishouden, de was, vervoer
buitenshuis, medicatie, financieel beheer
• In de toekomst zullen de items moeten worden aangevuld met computergebruik
bijvoorbeeld als basisvoorwaarde om zelfstandig te functioneren
1.2 Klinisch redeneren
• Proactieve aanpak
• Klinisch redeneren is een continu proces en biedt tegenwicht aan onderbehandeling
• Het gaat om risico inschatting, vroegsignalering, probleemanalyse, opvolging
• Het CGA is het fundament die het klinisch redeneren ondersteunt bij kwetsbare ouderen
• Gericht observeren
• Onnodig functieverlies voorkomen
H1
1.1 Dagelijks functioneren
• Breng de mogelijkheden en beperkingen in kaart = evaluatie van de functionele toestand
• ADL: belang voor de zelfredzaamheid vb aan en uitkleden, naar toilet gaan…
o Meetinstrument: Katz schaal
• IADL: complexe activiteiten waarvoor planning en inzicht nodig is
o Meetinstrument Lawton schaal en de Brody schaal
• Dit opvolgen is belangrijk om veranderingen op te volgen en mogelijks functieverlies te
voorkomen
KATZ
• Mate waarin de persoon hulp nodig heeft op vlak van:
(Wassen, kleden, verplaatsen, toiletbezoek, continentie, eten)
• Meetinstrument van de jaren 1960 (dr Katz)
• Wereldwijd gebruikt
• Opsporen van de ADL problemen en zo een zorgplan opmaken
• In de loop der jaren heeft de schaal verschillende wijzigingen gekend
• In België: financiering van de zorgkost in WZC en in de thuisverpleging
• Ook oriëntatie in tijd en ruimte scoren we en om meer te specificeren gebruiken we hier ook
de MMSE (ook wereldwijd erkend)
• Ingevuld door de vpk (observeert haar pt)
• In de thuissituatie kan de huisarts dit invullen
• In WZC 5 verschillende zorgprofielen:
o O: bij geen hulp nodig
o A: lichte zorg
o B: zorgafhankelijk, uitgebreide zorg nodig
o C: zwaar fysiek zorgafhankelijk (zwaar ziek, comateus)
o D: Diagnose Dementie vastgesteld
• De zorgondersteuning thuis of WZC is vaak groter dan de uitkomst van deze schaal…
• Vb: een oudere heeft visuele beperkingen zal meer hulp nodig hebben bij (I)ADL
• Vb: iemand met dementie en daarnaast gedragsmatige symptomen zal ook nood hebben aan
een grotere ondersteuning
• Vpk nemen vaan medicatiebeheer over: ook dat eist veel tijd
• De nood aan ondersteuning gaat dus vaak veel verder
• De beperkingen in deze schaal zijn dat ze enkel kijkt naar de ADL= onvoldoende om de
zorgbehoefte in kaart te brengen
BelRAI
• BelRAI: maakt gebruik van een meer globalere beoordeling: Fysieke, cognitieve, psychische
en sociale zorgnoden. Resident Assessment Instrument: ontwikkeld eind jaren 80 in de VS
• DOEL: gezondheids-welzijnssituatie van kwetsbare ouderen in instellingen op een
gestandaardiseerde en gestructureerde manier in kaart te brengen en een kwalitatieve
zorgplanning en monitoring te realiseren.
, • BelRAI = de Belgische versie
Er worden heel wat gegevens in kaart gebracht: cognitief functioneren, communicatie,
gezichtsvermogen, medicatiegebruik…).
Zo wordt de zorgbehoefte van kwetsbare personen of personen in een complexe
zorgsituaties in kaart gebracht.
• Een gestandaardiseerde, systematische en consistente manier dat zorgverleners in staat stelt
om het functioneren, gezondheid, behoeften, welzijn… vast te leggen van de kwetsbare
persoon.
Kwaliteitsvoller zorgproces ondersteunen (dan louter en alleen de functionaliteit).
• Neemt veel tijd in beslag (tot anderhalf uur)
Daarom: BelRAI screener: screeningsinstument om in 15 min te bepalen welke personen een
volledige BelRAI beoordeling nodig hebben.
Kan binnen verschillende zorgsettings gebruikt worden.
Er zijn verschillende, op elkaar afgestemde interRAI beoordelingsinstrumenten.
Uitwisseling van info naar de verschillende settings is met dit instrument vereenvoudigt.
De BelRAI ondersteunt de continuïteit in de zorg en vereenvoudigt de opvolging van de
zorgprocessen.
• De verandering van de zorgnoden in de tijd worden eenvoudiger bijgehouden en
geobserveerd.
• Overheid heeft het doel de BelRAI in de verschillende zorgsettings in te voeren (in 2017
gestart met invoeren, pilootstudies).
Voor de residentiële ouderenzorg dienen alle bewoners over een volledig ingevulde BelRAI te
beschikken tegen 31/12/2022.
• Vanaf 2023 dienen alle nieuwe bewoners in het WZC binnen de maand een volledige
beoordeling te krijgen.
• Resultaten van de BelRAI beoordeling worden opgenomen in het elektronische
patiëntendossier met respect voor privacy, via het e-Health platform, kan gedeeld worden
tussen zorgverleners.
Lawton en Brody
• De IADL schaal van Lawton en Brody beoordeelt de bekwaamheid om instrumentele
dagelijkse activiteiten uit te voeren en geeft ons inzicht in de eventuele functionele
zorgbehoefte.
• Eind jaren 60 ontwikkeld
• Evalueert: telefoneren, winkelen, voedselbereiding, huishouden, de was, vervoer
buitenshuis, medicatie, financieel beheer
• In de toekomst zullen de items moeten worden aangevuld met computergebruik
bijvoorbeeld als basisvoorwaarde om zelfstandig te functioneren
1.2 Klinisch redeneren
• Proactieve aanpak
• Klinisch redeneren is een continu proces en biedt tegenwicht aan onderbehandeling
• Het gaat om risico inschatting, vroegsignalering, probleemanalyse, opvolging
• Het CGA is het fundament die het klinisch redeneren ondersteunt bij kwetsbare ouderen
• Gericht observeren
• Onnodig functieverlies voorkomen
