Publiek recht
Hoofdstuk 4: inleiding
Recht veronderstelt een staatsgezag
Een overheid veronderstelt een staatsgezag -> we doen of de staat een fictief persoon is
1. Wat is een staat?
Een staat is een verzameling van drie elementen
1) Afgebakend – begrensd grondgebied
= eeuwig voor gevochten
2) Een volk
= we behoren tot dit stuk grond
3) Een bestuur
= iemand die over het volk in het grondgebied beslissingen neemt
Macht in deze verzameling
Politieke macht
Internationaal recht
= erkenning van de staten door de VN
Soevereiniteit
= Diegene aan wie het toekomt beslissingen te nemen waaraan niet meer geraakt
kan worden en wiens beslissingen als enige met de hulp van staatorganen
afgedwongen worden, beschikt over de soevereiniteit of oefent de politieke
macht uit.
= over je eigen grondgebied kunnen beslissen
= het ene land kan zich niet bemoeien met de andere landen
Europeanen geven een stuk van hun soevereiniteit aan de EU
Wereldorde
= de huidige wereldorde is een orde van soevereine staten
= binnen elke staat is er een machthebbende die beslist over volk en grondgebied
MAAR: moeten we naar een nieuwe wereldorde?
Voorbeeld: bomen die gekapt worden in Brazilië -> kunnen we als mens
niet ingrijpen en tegen de soevereiniteit ingaan.
VANDAAG de dag thema’s
➔ Misschien? Alle staten een beetje soevereiniteit afgeven en zo misschien 1
grote macht
, Legimitatie van de macht
- Macht wordt uitgeoefend door 1 persoon of een kleine groep van personen op
basis van
o Bruut geweld
o De macht van opperwezen
▪ Absolutisme, totalitarisme met een totalitaire leider, tiran,
dictator….
- Macht wordt uitgeoefend door het volk/natie
o Regels van het volk, voor het volk, door het volk
▪ Democratie
Voorbeeld: Afghanistan => vrouwen mogen niet meer spreken, hoe kan je
verantwoorden aan andere dat jij die macht hebt om die wet op te leggen?
Hoe wordt in België die (politieke) macht gelegitimeerd?
- Geschiedenis en vandaag hetzelfde -> 2 manieren om macht te legitimeren
1) Met geweld: doe je niet wat ik zeg dan schiet ik je dood
Regime voert schrikbewind
2) Ik ben gezonden door God, mijn familie is uitverkozen
Voorbeeld: Trump, God heeft me gered en gezegend
! mensen beginnen hier voor open te staan
Absolutisme, totalitarisme, tiran
Democratie
- Macht uitgeoefend door de natie/ volk
- De democratie werkt niet? Wat doe ik om de democratie te laten werken als
persoon zelf?
Het federale België, samenstelling en grondgebied
1. Grondgebied
- Grondstuk binnen de grenzen
- Binnenwateren
- Internationale wateren
- Territoriale zee
- Continentaal plateau
- Luchtruim
, = de Belgische overheid heeft hier iets over te zeggen
Voorbeeld: de Russen in de territoriale zee, omdat de internetkabels er liggen
= elkaars luchtruim binnen vliegen is oorlog verklaren
2. Vier taalgebieden
- Nederlands
- Frans => conflict dus we maken een grens
- Duits
- Tweetalig
Taalgebieden – territorialiteitsbeginsel
o Eentalig gebied: de bestuurstaal van de overheid is de taal van het
gebied
o Tweetalig gebied: de bestuurstaal van de overheid is NL en FR
o Faciliteitengemeente: zijn gemeente die in een eentalig gebied liggen,
maar waar de overheid op verzoek van de burger al naar het geval toch
NL/FR of Duits mag gebruiken. De akten van de overheid moeten
opgesteld in de taal van het gebied.
▪ Voorbeeld: Voeren
▪ de overheid moet de taal van de taalgebieden spreken in vb
onderwijs of rechtbanken
!! wanneer de burger het vraagt om andere taal dan mag de overheid
dat doen
3. drie gemeenschappen
- Vlaamse gemeenschap
- Franstalige gemeenschap
- Duitstalige gemeenschap
4. Drie gewesten
- Vlaams gewest
- Brussels Hoofdstedelijk
gewest
- Waals gewest
5. De 10 provincies
- Niet tot federaal staatsstructuur
- Geen soevereiniteit
- Mag beslissingen maken maar als federaal niet akkoord gaan dan wordt dit
geschrapt.
, 6. Gemeente
- 581 gemeenten
- Proces van fusies, minder gemeentes zijn minder kosten
Kenmerken van de Belgische staat
De scheiding der machten
Elk kenmerk is belangrijk
- Monarchie (erfelijk + grondwettelijk)
- Democratie (parlementair)
- Federale staat (eigen beslissing)
- Recht staat (geen corrupte overheden, rechten respecteren)
1. Samenleven
Montesqieu heeft de scheiding der machten bedacht
We leven met heel veel mensen samen, wat maakt het dat we elkaar niet overal in
elkaar slaan?
- Voorbeeld: pretpark iemand wordt in elkaar geslagen
- Voorbeeld: vroeger bestond verkeersagressie niet
SAMENLEVEN -> regels
- Wat wel, wat niet regelen?
- Wie?
- Legitimatie?
- Doel? Voor iedereen?
- Wat indien regels niet gevolgd worden?
2. Politieke macht
WM -> het maken van de regels
UM -> uitvoeren van de regels, we gaan de regels klaarmaken
WM -> beoordeling overtreding en geschillen
Een hele lange tijd…
Absoluut heerser ALMACHTIG → onderdanen
1789 Franse Revolutie -> scheiding der machten ontstaan
Ancien regime < 1789
- Het ancien regime uit: Franse koningen, keizers en tsaren
o Absolutisme = koning had alle macht in handen (politieke macht) ->
absoluut heerser
o Wordt verkozen door God en de kerk
- Wij zijn de onderdanen -> wij moeten luisteren
Hoofdstuk 4: inleiding
Recht veronderstelt een staatsgezag
Een overheid veronderstelt een staatsgezag -> we doen of de staat een fictief persoon is
1. Wat is een staat?
Een staat is een verzameling van drie elementen
1) Afgebakend – begrensd grondgebied
= eeuwig voor gevochten
2) Een volk
= we behoren tot dit stuk grond
3) Een bestuur
= iemand die over het volk in het grondgebied beslissingen neemt
Macht in deze verzameling
Politieke macht
Internationaal recht
= erkenning van de staten door de VN
Soevereiniteit
= Diegene aan wie het toekomt beslissingen te nemen waaraan niet meer geraakt
kan worden en wiens beslissingen als enige met de hulp van staatorganen
afgedwongen worden, beschikt over de soevereiniteit of oefent de politieke
macht uit.
= over je eigen grondgebied kunnen beslissen
= het ene land kan zich niet bemoeien met de andere landen
Europeanen geven een stuk van hun soevereiniteit aan de EU
Wereldorde
= de huidige wereldorde is een orde van soevereine staten
= binnen elke staat is er een machthebbende die beslist over volk en grondgebied
MAAR: moeten we naar een nieuwe wereldorde?
Voorbeeld: bomen die gekapt worden in Brazilië -> kunnen we als mens
niet ingrijpen en tegen de soevereiniteit ingaan.
VANDAAG de dag thema’s
➔ Misschien? Alle staten een beetje soevereiniteit afgeven en zo misschien 1
grote macht
, Legimitatie van de macht
- Macht wordt uitgeoefend door 1 persoon of een kleine groep van personen op
basis van
o Bruut geweld
o De macht van opperwezen
▪ Absolutisme, totalitarisme met een totalitaire leider, tiran,
dictator….
- Macht wordt uitgeoefend door het volk/natie
o Regels van het volk, voor het volk, door het volk
▪ Democratie
Voorbeeld: Afghanistan => vrouwen mogen niet meer spreken, hoe kan je
verantwoorden aan andere dat jij die macht hebt om die wet op te leggen?
Hoe wordt in België die (politieke) macht gelegitimeerd?
- Geschiedenis en vandaag hetzelfde -> 2 manieren om macht te legitimeren
1) Met geweld: doe je niet wat ik zeg dan schiet ik je dood
Regime voert schrikbewind
2) Ik ben gezonden door God, mijn familie is uitverkozen
Voorbeeld: Trump, God heeft me gered en gezegend
! mensen beginnen hier voor open te staan
Absolutisme, totalitarisme, tiran
Democratie
- Macht uitgeoefend door de natie/ volk
- De democratie werkt niet? Wat doe ik om de democratie te laten werken als
persoon zelf?
Het federale België, samenstelling en grondgebied
1. Grondgebied
- Grondstuk binnen de grenzen
- Binnenwateren
- Internationale wateren
- Territoriale zee
- Continentaal plateau
- Luchtruim
, = de Belgische overheid heeft hier iets over te zeggen
Voorbeeld: de Russen in de territoriale zee, omdat de internetkabels er liggen
= elkaars luchtruim binnen vliegen is oorlog verklaren
2. Vier taalgebieden
- Nederlands
- Frans => conflict dus we maken een grens
- Duits
- Tweetalig
Taalgebieden – territorialiteitsbeginsel
o Eentalig gebied: de bestuurstaal van de overheid is de taal van het
gebied
o Tweetalig gebied: de bestuurstaal van de overheid is NL en FR
o Faciliteitengemeente: zijn gemeente die in een eentalig gebied liggen,
maar waar de overheid op verzoek van de burger al naar het geval toch
NL/FR of Duits mag gebruiken. De akten van de overheid moeten
opgesteld in de taal van het gebied.
▪ Voorbeeld: Voeren
▪ de overheid moet de taal van de taalgebieden spreken in vb
onderwijs of rechtbanken
!! wanneer de burger het vraagt om andere taal dan mag de overheid
dat doen
3. drie gemeenschappen
- Vlaamse gemeenschap
- Franstalige gemeenschap
- Duitstalige gemeenschap
4. Drie gewesten
- Vlaams gewest
- Brussels Hoofdstedelijk
gewest
- Waals gewest
5. De 10 provincies
- Niet tot federaal staatsstructuur
- Geen soevereiniteit
- Mag beslissingen maken maar als federaal niet akkoord gaan dan wordt dit
geschrapt.
, 6. Gemeente
- 581 gemeenten
- Proces van fusies, minder gemeentes zijn minder kosten
Kenmerken van de Belgische staat
De scheiding der machten
Elk kenmerk is belangrijk
- Monarchie (erfelijk + grondwettelijk)
- Democratie (parlementair)
- Federale staat (eigen beslissing)
- Recht staat (geen corrupte overheden, rechten respecteren)
1. Samenleven
Montesqieu heeft de scheiding der machten bedacht
We leven met heel veel mensen samen, wat maakt het dat we elkaar niet overal in
elkaar slaan?
- Voorbeeld: pretpark iemand wordt in elkaar geslagen
- Voorbeeld: vroeger bestond verkeersagressie niet
SAMENLEVEN -> regels
- Wat wel, wat niet regelen?
- Wie?
- Legitimatie?
- Doel? Voor iedereen?
- Wat indien regels niet gevolgd worden?
2. Politieke macht
WM -> het maken van de regels
UM -> uitvoeren van de regels, we gaan de regels klaarmaken
WM -> beoordeling overtreding en geschillen
Een hele lange tijd…
Absoluut heerser ALMACHTIG → onderdanen
1789 Franse Revolutie -> scheiding der machten ontstaan
Ancien regime < 1789
- Het ancien regime uit: Franse koningen, keizers en tsaren
o Absolutisme = koning had alle macht in handen (politieke macht) ->
absoluut heerser
o Wordt verkozen door God en de kerk
- Wij zijn de onderdanen -> wij moeten luisteren
