WEEK 14 KRITISCH REGIONALISME
1. KRITISCH REGIONALISME
• Critical regionalisme: in eerste instantie een reactie op de plaatsloosheid van moderne architectuur
o → Hoe kunnende lokale context én het landschap betekenis verschaffen aan de architectuur?
→ Waarom is kritische regionalisme belangrijk?
• Internationale Stijl hield geen rekening met regionale tradities
• Articulatie van volume in plaats van massa (om de hoeveelheid vloeroppervlak voor een bepaalde
site te maximaliseren)
o Volume vs. massa
o Volume: vloeropp gebruiken
o Massa: meer sculpturaal en expressief, ornament, versieringen
• Abstracte architecturale taal
• Snelle constructie, lage bouwkost
• Regionale identiteit?
o Wat gebeurt er mee als we zo gaan bouwen? Waar gaat de architectuur naar toe als we geen
rekening gehouden met regionale identiteit
• Quartier Frugès, Le Corbusier, Pessac, 1926
o Woonwijk door Corbusier in Pessac
o Al eerder gezien
o Ergens een complete transformatie door inwoners zelf, die modernistische architectuur
hebben veranderd naar hun eigen noden
o Gedurende 40 jaar
o Philippe Boudon, Pessac de le Corbusier
Phillipe Boudon heeft dit opnieuw onderzocht en ging kijken naar de vernaculaire
architectuur
• Vernaculum = inheems, inlands
Ideeën van Corbusier worden doorprikt door vernaculaire architectuur en hun
vernaculaire adaptaties
• Kenneth Frampton ‘Towards a Critical Regionalism: Six Points for an Architecture of Resistance’ in
Perspecta (1983)
o Universalisme als een bedreiging.
Gaat gepaard met de commercialisering (commodification) van architectuur
Snel bouwen etc.
o Architectuur die zich bewust is van de bestaande eigenschappen van een site
( architectuur als een globaal handelswaar à commercialisering)
Hoe kan architectuur efficiëntie tot top niveau presenteren
o Regionale cultuur is geen onveranderlijk gegeven, maar eerder iets dat bewust gecultiveerd
moet worden
Moet onderhouden worden en gecultiveerd worden
Is geen zwart/wit verhaal
Inspelen op eigenschappen van de site
1.1 NAAR EEN KRITISCH REGIONALISME, 6 PUNTEN VOOR ARCHITECTUUR VAN VERZET
Kenneth Frampton ‘Towards a Critical Regionalism: Six Points for an Architecture of Resistance’ in Perspecta
(1983) (Kennen en kunnen toepassen in voorbeelden)
1 CULTUUR EN BESCHAVING
• Verschil goed begrijpen
• Civilisatie (beschaving) => instrumentele rede, keten van middelen en doelen “nut, tot zin verheven,
mondt uit in zinloosheid” (Hannah Arendt)
o Overwinning van cultuur: civilisatie => Gaat over universele en instrumentele rede
o Instrumentele rede inzetten voor universele taal en het universele
• Cultuur => expressie, verwezenlijking van het zijn, collectieve psycho-sociale werkelijkheid
o Cultuur vertegenwoordigd lokale traditie
o Terwijl beschaving staat voor universele in instrumentele
o Zijn voorkeur gaat naar cultuur
1
, WEEK 14 KRITISCH REGIONALISME
• Streven naar modernisering = overwinning van de universele beschaving op de lokaal gevormde
cultuur
2 DE OPKOMST EN VAL VAN DE AVANT-GARDE
• Opkomst van avant-garde = link met modernisering samenleving + architectuur = positieve rol
progressieve traject Verlichting
o Traditie die modernisering aanvalt
• 1920’s: radicale avant-gardisme identificeert met moderniseringsproces
o Futurisme ontstaat
o Avant garde gaat zich aansluiten bij de modernisering
• 1930’s (na WOI): belangen monopolie en staatskapitalisme voor eerst in de geschiedenis gescheiden
van bevrijdende krachten van culturele modernisatie
o Bevrijdende kracht staat voor progressieve
o Dan gaat ze dus samenvallen => bekritiseert door hem (Kenneth Frampton)
• Ook avant-gardisme niet langer begrepen worden als moment van bevrijding, deels omdat zijn
aanvankelijke utopische belofte volledig is ingehaald door de interne rationaliteit van instrumentele
rede
o Heel duidelijke kritiek
o Kijkt op heel vernieuwende manier naar architectuur geschiedenis, kijkt naar elementen die
gebeurt zijn en baseert zijn theorie daarop
• Waarom is ‘kritisch regionalisme’ belangrijk ?
• Avant-garde heeft potentie om maatschappelijke transformatie te stimuleren, toch overspoeld
door kapitalisme
• Nood aan architectuur die niet simpelweg meegaat in het ‘universele
3 KRITISCH REGIONALISME EN WERELDCULTUUR
• kritische arrière-garde => >< geavanceerde technologie + nostalgisch/gladde decoratieve stijl =
resistente, identiteit verschaffende cultuur inclusief discrete universele techniek
o hij wilt verwijzen dat het iets nostalgisch wordt als we verwijzen naar cultuur
o hij wilt resistente cultuur
• Kritisch regionalisme niet gelijk aan aan sentimentele herleving van vernaculaire tradities of blind
gebruik van vernaculaire vormentaal
o Mag niet sentimenteel worden
• Eerder zoektocht naar architecturale tradities die diepgeworteld zijn in lokale context
• De fundamentele strategie van het kritisch regionalisme is het modificeren van de invloed van de
universele beschaving met elementen die indirect voortvloeien uit de bijzondere kenmerken van een
bepaalde plek
• Regionalisme
o Landschap
o Licht
o Materialen
o Vernaculair
• Kritisch (zelfbewustzijn)
o Ten opzichte van universalisme (begrenzing noodzakelijk van optimalisering van industriële
en postindustriële technologie)
o Ten opzichte van reductief functionalisme
o Ten opzichte van postmodernisme
o Ten opzichte van een enge, nostalgische opvatting van het regionale
• relatie architectuur tot specifieke kenmerken:
o Topografie (= uit het Grieks, letterlijk "plaatsbeschrijving") is de studie van de beschrijving van
kenmerken van plaatsen en gebieden)
o Klimaat
o Variatie en kwaliteit van het lokale licht
2
1. KRITISCH REGIONALISME
• Critical regionalisme: in eerste instantie een reactie op de plaatsloosheid van moderne architectuur
o → Hoe kunnende lokale context én het landschap betekenis verschaffen aan de architectuur?
→ Waarom is kritische regionalisme belangrijk?
• Internationale Stijl hield geen rekening met regionale tradities
• Articulatie van volume in plaats van massa (om de hoeveelheid vloeroppervlak voor een bepaalde
site te maximaliseren)
o Volume vs. massa
o Volume: vloeropp gebruiken
o Massa: meer sculpturaal en expressief, ornament, versieringen
• Abstracte architecturale taal
• Snelle constructie, lage bouwkost
• Regionale identiteit?
o Wat gebeurt er mee als we zo gaan bouwen? Waar gaat de architectuur naar toe als we geen
rekening gehouden met regionale identiteit
• Quartier Frugès, Le Corbusier, Pessac, 1926
o Woonwijk door Corbusier in Pessac
o Al eerder gezien
o Ergens een complete transformatie door inwoners zelf, die modernistische architectuur
hebben veranderd naar hun eigen noden
o Gedurende 40 jaar
o Philippe Boudon, Pessac de le Corbusier
Phillipe Boudon heeft dit opnieuw onderzocht en ging kijken naar de vernaculaire
architectuur
• Vernaculum = inheems, inlands
Ideeën van Corbusier worden doorprikt door vernaculaire architectuur en hun
vernaculaire adaptaties
• Kenneth Frampton ‘Towards a Critical Regionalism: Six Points for an Architecture of Resistance’ in
Perspecta (1983)
o Universalisme als een bedreiging.
Gaat gepaard met de commercialisering (commodification) van architectuur
Snel bouwen etc.
o Architectuur die zich bewust is van de bestaande eigenschappen van een site
( architectuur als een globaal handelswaar à commercialisering)
Hoe kan architectuur efficiëntie tot top niveau presenteren
o Regionale cultuur is geen onveranderlijk gegeven, maar eerder iets dat bewust gecultiveerd
moet worden
Moet onderhouden worden en gecultiveerd worden
Is geen zwart/wit verhaal
Inspelen op eigenschappen van de site
1.1 NAAR EEN KRITISCH REGIONALISME, 6 PUNTEN VOOR ARCHITECTUUR VAN VERZET
Kenneth Frampton ‘Towards a Critical Regionalism: Six Points for an Architecture of Resistance’ in Perspecta
(1983) (Kennen en kunnen toepassen in voorbeelden)
1 CULTUUR EN BESCHAVING
• Verschil goed begrijpen
• Civilisatie (beschaving) => instrumentele rede, keten van middelen en doelen “nut, tot zin verheven,
mondt uit in zinloosheid” (Hannah Arendt)
o Overwinning van cultuur: civilisatie => Gaat over universele en instrumentele rede
o Instrumentele rede inzetten voor universele taal en het universele
• Cultuur => expressie, verwezenlijking van het zijn, collectieve psycho-sociale werkelijkheid
o Cultuur vertegenwoordigd lokale traditie
o Terwijl beschaving staat voor universele in instrumentele
o Zijn voorkeur gaat naar cultuur
1
, WEEK 14 KRITISCH REGIONALISME
• Streven naar modernisering = overwinning van de universele beschaving op de lokaal gevormde
cultuur
2 DE OPKOMST EN VAL VAN DE AVANT-GARDE
• Opkomst van avant-garde = link met modernisering samenleving + architectuur = positieve rol
progressieve traject Verlichting
o Traditie die modernisering aanvalt
• 1920’s: radicale avant-gardisme identificeert met moderniseringsproces
o Futurisme ontstaat
o Avant garde gaat zich aansluiten bij de modernisering
• 1930’s (na WOI): belangen monopolie en staatskapitalisme voor eerst in de geschiedenis gescheiden
van bevrijdende krachten van culturele modernisatie
o Bevrijdende kracht staat voor progressieve
o Dan gaat ze dus samenvallen => bekritiseert door hem (Kenneth Frampton)
• Ook avant-gardisme niet langer begrepen worden als moment van bevrijding, deels omdat zijn
aanvankelijke utopische belofte volledig is ingehaald door de interne rationaliteit van instrumentele
rede
o Heel duidelijke kritiek
o Kijkt op heel vernieuwende manier naar architectuur geschiedenis, kijkt naar elementen die
gebeurt zijn en baseert zijn theorie daarop
• Waarom is ‘kritisch regionalisme’ belangrijk ?
• Avant-garde heeft potentie om maatschappelijke transformatie te stimuleren, toch overspoeld
door kapitalisme
• Nood aan architectuur die niet simpelweg meegaat in het ‘universele
3 KRITISCH REGIONALISME EN WERELDCULTUUR
• kritische arrière-garde => >< geavanceerde technologie + nostalgisch/gladde decoratieve stijl =
resistente, identiteit verschaffende cultuur inclusief discrete universele techniek
o hij wilt verwijzen dat het iets nostalgisch wordt als we verwijzen naar cultuur
o hij wilt resistente cultuur
• Kritisch regionalisme niet gelijk aan aan sentimentele herleving van vernaculaire tradities of blind
gebruik van vernaculaire vormentaal
o Mag niet sentimenteel worden
• Eerder zoektocht naar architecturale tradities die diepgeworteld zijn in lokale context
• De fundamentele strategie van het kritisch regionalisme is het modificeren van de invloed van de
universele beschaving met elementen die indirect voortvloeien uit de bijzondere kenmerken van een
bepaalde plek
• Regionalisme
o Landschap
o Licht
o Materialen
o Vernaculair
• Kritisch (zelfbewustzijn)
o Ten opzichte van universalisme (begrenzing noodzakelijk van optimalisering van industriële
en postindustriële technologie)
o Ten opzichte van reductief functionalisme
o Ten opzichte van postmodernisme
o Ten opzichte van een enge, nostalgische opvatting van het regionale
• relatie architectuur tot specifieke kenmerken:
o Topografie (= uit het Grieks, letterlijk "plaatsbeschrijving") is de studie van de beschrijving van
kenmerken van plaatsen en gebieden)
o Klimaat
o Variatie en kwaliteit van het lokale licht
2
