TYPOLOGIE
DE CANON
• Veel rond te doen aantal jaren geleden
• Vitruvius blijft invloed hebben op de ontwikkeling van architectuurtheorie
o Firmitas, utilitas, venustas
o In de renaissance werd die terug belangrijker bijvoorbeeld na een stillere periode
o Architecten doen meer dan alleen ontwerpen, maar ook hoe spreek je erover etc.
ARCHITECTUURTHEORIE VAN DE 20 S TE – 21 S TE EEUW
• Beïnvloedt door technische, economische, maatschappelijke veranderingen => dynamisch veld
• Manifesteert zich via diverse media => boeken, lezingen, interviews,…
• Interdisciplinair => Architectuurtheorie wordt niet exclusief door architecten gevormd
ADAPT, REUSE
• house of the future, David Hammons & Albert Alston
o opgebouwd uit tweedehands bouwmateriaal
o dankzij een samenwerking met lokale bouwer Albert Alston, die het werk 27
jaar lang heeft onderhouden, blijft deze installatie als een monumentaal
kunstobject overeind staan.
• To build is to destroy, writes Charlotte Malterre-Barthes
o Wat als we alleen gaan verbouwen en niets meer bij bouwen
o Argument: als we dat gaan doen, gaan we een soort denkruimte creëren om op een andere
manier om te gaan met ruimte
o “Somewhere between a thought experiment and a call for action, A Moratorium on New Construction is
a leap of faith to envision a less extractive future, made of what we have: Not demolishing, not building
new, but building less, building with what exists, inhabiting it differently, and caring for it.”
• Houseeurope.eu
o Het initiatief roept op tot een recht op hergebruik voor bestaande gebouwen op basis
van drie belangrijke pijlers
(I) belastingvoordelen voor renovatiewerkzaamheden en hergebruikte
materialen
(II) eerlijke regels voor het beoordelen van de risico's en het potentieel van
bestaande gebouwen
(III) nieuwe waarden voor de ingebedde CO2 in bestaande constructies
1.TYPOLOGIE
• Op welke manier kunnen we gebouwen ontwerpen zodat die later een andere functie kan bieden?
Moeten we hiermee rekening houden tijdens het ontwerpen en heeft dit invloed op de typologie?
RAFAEL MONEO
WIE IS RAFAEL MONEO?
• Tekst “On Typologie” in tijdschrift oppositions (Amerikaans tijdschrift van het MIT)
o Opgebouwd door teksten voor het type tijdschrift geschreven en oudere vertaalde teksten
• Wie is Rafael Moneo?
o Spaanse architect, geboren in 1937
o Werkend rond aanpassing/renovatie, alsook nieuwe gebouwen opgetrokken in
historische context
o Moneo staat bekend om zijn aandacht voor de context van een gebouw, zijn
gebruik van materialen en zijn integratie van architectonische tradities
o Pritzker price gewonnen voor zijn bijdrage aan architectuur
1
, TYPOLOGIE
PROJECTEN
• Station Atocha, Madrid
o Helemaal gerenoveerd en oude elementen aan toegevoegd aan de buitenkant
o Ook allemaal planten aan toegevoegd => tropische tuin
o Het meest opvallende kenmerk is het grote ijzeren en glazen dak, dat destijds vernieuwend
was
o niet alleen belangrijk vervoersknooppunt => ook symbolisch gebouw dat verbinding tussen
moderniteit en traditie in stad weerspiegelt
• Museum Mérida
o Gebouwd op archeologische site waar hij nieuw gebouw op bouwt als museum dat
iets vertel over de geschiedenis maar ook om site toegankelijk te maken voor publiek
o Vormt mooie overgang architecuur stad en nieuwbouw
o Gevel voelt heel huiselijk aan bijna, niet zo monumentaal (deels)
o Zoekt naar ankerpunten in de omgeving om zijn eigen architectuur vorm te geven
(dialoog met elkaar)
o Het gebouw heeft een ingetogen vorm, met materialen zoals beton en steen die
verwijzen naar de oude Romeinse ruïnes in de regio
• Stadhuis in Murcia
o Bouwt op plein op een kopse kant
o Tegenover barokke kerk gebouwd
o Minder gedecoreerd => om andere gebouwen te respecteren, maar door grootte
neemt hij wel een standpunt aan
o combineert in dit ontwerp traditionele elementen met hedendaagse architectuur, wat
kenmerkend is voor zijn stijl
o dialoog oud en nieuw
LITERATUUR OPPOSITIONS, MONEO, R. 1978
• “To raise the question of typology in architecture is to raise a question of the nature of the architectural work
itself. To answer it means, for each generation, a redefinition of the essence of architecture and an explanation of
all its attendant problems.” (Moneo, 1957)
o typologie is centraal in architectuur praktijk en theorie
o Elke generatie dient deze te herdenken wat die typologie betekent voor hun
• “What kind of object is a work of architecture?”
o Enerzijds is elk gebouw [work of architecture] uniek; het kan niet gereproduceerd worden
Bv. Fallingswater van FLW
o Anderzijds kan een gebouw ook gezien worden als behorende tot een klasse van herhalende
objecten, met een reeks kenmerkende eigenschappen; vergelijkbaar met gereedschap
Een gemeenschap in Papa new Guinea die een eigen manier van weven hebben
maar elk object anders is maar wel gebaseerd op dezelfde techniek
• “From this point of view a work of architecture, a construction, a house - like a boat, a cup, a helmet - can be
defined through formal features, which express problems running from production to use, and which permits
reproduction. In these terms it can be said that the essence of the architectural object lies in its repeatability.”
o identiek indien de reproductive industrieel gebeurt
o vergelijkbaar in geval van vakmanschap
• “What then is type?” (Moneo, 1957)
o Groep van objecten met dezelfde vormelijke kenmerken
o Elk type kan ingedeeld worden in subtypes, enz. Tot men uiteindelijk uitkomt bij het
individuele gebouw
o Beide visies op architectuur staan dus niet tegenover elkaar maar gaan hand in hand ; een
gebouw is representatief voor een type, maar is ook uniek
o Types evolueren ten gevolge van maatschappelijke veranderingen
2
DE CANON
• Veel rond te doen aantal jaren geleden
• Vitruvius blijft invloed hebben op de ontwikkeling van architectuurtheorie
o Firmitas, utilitas, venustas
o In de renaissance werd die terug belangrijker bijvoorbeeld na een stillere periode
o Architecten doen meer dan alleen ontwerpen, maar ook hoe spreek je erover etc.
ARCHITECTUURTHEORIE VAN DE 20 S TE – 21 S TE EEUW
• Beïnvloedt door technische, economische, maatschappelijke veranderingen => dynamisch veld
• Manifesteert zich via diverse media => boeken, lezingen, interviews,…
• Interdisciplinair => Architectuurtheorie wordt niet exclusief door architecten gevormd
ADAPT, REUSE
• house of the future, David Hammons & Albert Alston
o opgebouwd uit tweedehands bouwmateriaal
o dankzij een samenwerking met lokale bouwer Albert Alston, die het werk 27
jaar lang heeft onderhouden, blijft deze installatie als een monumentaal
kunstobject overeind staan.
• To build is to destroy, writes Charlotte Malterre-Barthes
o Wat als we alleen gaan verbouwen en niets meer bij bouwen
o Argument: als we dat gaan doen, gaan we een soort denkruimte creëren om op een andere
manier om te gaan met ruimte
o “Somewhere between a thought experiment and a call for action, A Moratorium on New Construction is
a leap of faith to envision a less extractive future, made of what we have: Not demolishing, not building
new, but building less, building with what exists, inhabiting it differently, and caring for it.”
• Houseeurope.eu
o Het initiatief roept op tot een recht op hergebruik voor bestaande gebouwen op basis
van drie belangrijke pijlers
(I) belastingvoordelen voor renovatiewerkzaamheden en hergebruikte
materialen
(II) eerlijke regels voor het beoordelen van de risico's en het potentieel van
bestaande gebouwen
(III) nieuwe waarden voor de ingebedde CO2 in bestaande constructies
1.TYPOLOGIE
• Op welke manier kunnen we gebouwen ontwerpen zodat die later een andere functie kan bieden?
Moeten we hiermee rekening houden tijdens het ontwerpen en heeft dit invloed op de typologie?
RAFAEL MONEO
WIE IS RAFAEL MONEO?
• Tekst “On Typologie” in tijdschrift oppositions (Amerikaans tijdschrift van het MIT)
o Opgebouwd door teksten voor het type tijdschrift geschreven en oudere vertaalde teksten
• Wie is Rafael Moneo?
o Spaanse architect, geboren in 1937
o Werkend rond aanpassing/renovatie, alsook nieuwe gebouwen opgetrokken in
historische context
o Moneo staat bekend om zijn aandacht voor de context van een gebouw, zijn
gebruik van materialen en zijn integratie van architectonische tradities
o Pritzker price gewonnen voor zijn bijdrage aan architectuur
1
, TYPOLOGIE
PROJECTEN
• Station Atocha, Madrid
o Helemaal gerenoveerd en oude elementen aan toegevoegd aan de buitenkant
o Ook allemaal planten aan toegevoegd => tropische tuin
o Het meest opvallende kenmerk is het grote ijzeren en glazen dak, dat destijds vernieuwend
was
o niet alleen belangrijk vervoersknooppunt => ook symbolisch gebouw dat verbinding tussen
moderniteit en traditie in stad weerspiegelt
• Museum Mérida
o Gebouwd op archeologische site waar hij nieuw gebouw op bouwt als museum dat
iets vertel over de geschiedenis maar ook om site toegankelijk te maken voor publiek
o Vormt mooie overgang architecuur stad en nieuwbouw
o Gevel voelt heel huiselijk aan bijna, niet zo monumentaal (deels)
o Zoekt naar ankerpunten in de omgeving om zijn eigen architectuur vorm te geven
(dialoog met elkaar)
o Het gebouw heeft een ingetogen vorm, met materialen zoals beton en steen die
verwijzen naar de oude Romeinse ruïnes in de regio
• Stadhuis in Murcia
o Bouwt op plein op een kopse kant
o Tegenover barokke kerk gebouwd
o Minder gedecoreerd => om andere gebouwen te respecteren, maar door grootte
neemt hij wel een standpunt aan
o combineert in dit ontwerp traditionele elementen met hedendaagse architectuur, wat
kenmerkend is voor zijn stijl
o dialoog oud en nieuw
LITERATUUR OPPOSITIONS, MONEO, R. 1978
• “To raise the question of typology in architecture is to raise a question of the nature of the architectural work
itself. To answer it means, for each generation, a redefinition of the essence of architecture and an explanation of
all its attendant problems.” (Moneo, 1957)
o typologie is centraal in architectuur praktijk en theorie
o Elke generatie dient deze te herdenken wat die typologie betekent voor hun
• “What kind of object is a work of architecture?”
o Enerzijds is elk gebouw [work of architecture] uniek; het kan niet gereproduceerd worden
Bv. Fallingswater van FLW
o Anderzijds kan een gebouw ook gezien worden als behorende tot een klasse van herhalende
objecten, met een reeks kenmerkende eigenschappen; vergelijkbaar met gereedschap
Een gemeenschap in Papa new Guinea die een eigen manier van weven hebben
maar elk object anders is maar wel gebaseerd op dezelfde techniek
• “From this point of view a work of architecture, a construction, a house - like a boat, a cup, a helmet - can be
defined through formal features, which express problems running from production to use, and which permits
reproduction. In these terms it can be said that the essence of the architectural object lies in its repeatability.”
o identiek indien de reproductive industrieel gebeurt
o vergelijkbaar in geval van vakmanschap
• “What then is type?” (Moneo, 1957)
o Groep van objecten met dezelfde vormelijke kenmerken
o Elk type kan ingedeeld worden in subtypes, enz. Tot men uiteindelijk uitkomt bij het
individuele gebouw
o Beide visies op architectuur staan dus niet tegenover elkaar maar gaan hand in hand ; een
gebouw is representatief voor een type, maar is ook uniek
o Types evolueren ten gevolge van maatschappelijke veranderingen
2
