Sociaal beleid in Nederland
1854 – 1912: liefdadigheid, armenzorg en armenwet
1912 – 1945: op weg naar openbare armenzorg
1945 – 1976: opbouw en uitbouw van staatszorg
1976 – 2020: hervormingen van de staatszorg
Op 25 september 2018 was het 100 jaar geleden dat het ministerie van Arbeid in het leven werd
geroepen. De start van het ministerie was hét antwoord op de steeds verder toegenomen
aandacht voor werk en inkomen. Een geleidelijk proces dat in de 19e eeuw op gang kwam.
Tot 2020 ging het goed: economie groeide, armoede en werkloosheid laagste niveau sinds 2008,
stijgende levensverwachting, maar de levenstevredenheid steeg niet
- Steun vanuit de overheid voor bedrijven en zelfstandigen (NOW, Tozo): bezuinigingen nieuw
kabinet?
- Aantal werklozen begin 2020 toegenomen, maar eind 2020 afgenomen
- Eenzaamheid en angst bij risico-groepen
- Kansenongelijkheid in het onderwijs
- Vrijwilligerswerk afgenomen
- Wrijving tussen oud en jong (beperkingen, verantwoordelijk stellen voor corona-infecties)
- Toename (jeugd)GGZ, toename hulpvragen zelfmoordpreventie
Miljoenennotaposter 2022
Elk jaar op Prinsjesdag presenteert het kabinet de Miljoenennota. Om scholieren te leren wat deze
nota inhoudt, kunnen docenten de Miljoenennotaposter gebruiken. De Miljoenennotaposter over
het jaar 2022 is uitgegeven op Prinsjesdag 2021. De poster geeft een overzicht van de verwachte
inkomsten en de geplande uitgaven van 2022.
In Nederland betalen we allemaal belasting. De overheid geeft dit geld uit aan voorzieningen voor
ons allemaal, zoals scholen … wegen … en ziekenhuizen.
Elke euro kan je maar één keer uitgeven. Daarom weegt de regering elk jaar goed af waaraan ze
belastinggeld willen besteden.
Een groot deel van de uitgaven staat vast. Denk hierbij bijvoorbeeld aan uitgaven aan de
gezondheidszorg … en sociale zekerheid. Hier vallen bijvoorbeeld alle uitkeringen onder. Samen is dit
ruim de helft van alle jaarlijkse overheidsuitgaven
De regering maakt de plannen en bepaalt hoeveel geld hiervoor nodig is. Deze plannen worden op
Prinsjesdag aan de Tweede Kamer aangeboden … waarna de Tweede Kamerleden hierover met de
regering in debat gaan.
Missie SZW
Werk en bestaanszekerheid voor iedereen: samen werken voor samen leven.
Visie SZW
Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid werkt aan eerlijk, gezond en veilig werk in
Nederland. Iedereen moet de kans krijgen om mee te doen en zich te ontwikkelen zodat je zelf kan
bijdragen aan je eigen toekomst. Als het tegenzit zorgen we voor een vangnet, en als je met pensioen
gaat voor een inkomen. Dat kan alleen in een land waar mensen er voor elkaar zijn.
, Sociale zekerheid
Wat is sociale zekerheid?
Het publieke stelsel dat het geheel van voorzieningen omvat die tot doel hebben het waarborgen van
de financiële zekerheid van de burgers en hen te activeren
Wat is sociale zekerheidsrecht?
Het stelsel van rechten en plichten die gelden binnen de sociale zekerheid
Recht: op een werkloosheidsuitkering
Plicht: premiebetaling, nakomen verplichtingen
Kenmerken sociale verzekeringen:
Premiebetaling i.v.m. verzekering
Premie afhankelijk van inkomen (% loon)
Overheid bepaalt hoogte premie en uitkering
Werknemersverzekeringen (UWV)
1. Werknemer verplicht arbeid te verrichten voor de werkgever;
2. Werkgever betaalt loon;
3. Gezagsverhouding tussen de werkgever en werknemer.
Volksverzekeringen (SVB)
Alle ingezetenen die rechtmatig in Nederland wonen en verblijven
Sociale voorzieningen geen premie, financiering door algemene middelen (loonbelasting en BTW)
Doelgroep: voor alle ingezetenen die rechtmatig in Nederland wonen en verblijven.
Algemene kinderbijslagwet (AKW)
1963: Algemene Kinderbijslagwet (AKW)
Bijdrage in kosten levensonderhoud kind
Niet dekkend, tegemoetkoming
Volksverzekering: geen premie! (uitzondering)
AKW wordt betaald uit de algemene middelen = belastingen
Uitvoering door Sociale Verzekeringsbank (SVB)
Per kwartaal vast bedrag per kind, afhankelijk van leeftijd
Niet afhankelijk van inkomen of vermogen!
Rijk of arm: iedereen krijgt hetzelfde bedrag!
Voorwaarden:
1. Behoren tot kring van verzekerden
Ingezetene die in Nederland woont
In Nederland loonbelasting betalen
Vreemdeling die rechtmatig in Nederland is
2. Kind moet jonger dan 18 jaar zijn!
Tot huishouden verzekerde behoren
Merendeel nachten verblijf bij verzekerde
Onderhoud door verzekerde
a. Thuiswonend
b. Uitwonend (ouder bijdrage kosten onderhoud)
Wat valt er onder het begrip kind?
Eigen kind, tijdens huwelijk geboren, erkend dan wel geadopteerd
, Aangehuwd kind, stiefkind: recht blijft bestaan
Pleegkind (pleegvergoeding of kinderbijslag)
Recht op AKW start het eerst volgende kwartaal na de geboorte van het kind.
Betaling per kwartaal: 1-1, 1-4, 1-7 en 1-10
Dubbele kinderbijslag
Bij thuiswonend kind: ziek of gehandicapt kind (CIZ-advies nodig)
Bij niet-thuiswonend kind: onderwijs of ziek of gehandicapt kind
Bijverdiensten van kinderen hebben sinds 1 januari 2020 geen gevolgen meer voor de hoogte van de
kinderbijslag.
Wanneer stopt de Kinderbijslag?
Als het kind 18 wordt
Als het kind stopt met school (16 of 17)
Als het kind bij een andere ouder gaat wonen (gaat het over naar een andere ouder)
Als het kind niet meer thuis woont en de ouder betaalt te weinig voor het onderhoud
Als het kind overlijdt
Als de ouder en het kind buiten Nederland gaan wonen of werken
Kindgebonden budget (KGB)
Wat is KGB (kindgebonden budget)?
Inkomensafhankelijke bijdrage
Bijdrage voor de kosten voor kinderen tot 18 jaar
Voor wie is het KGB?
Diegene die ook recht hebben op kinderbijslag
Gezamenlijk inkomen/vermogen niet boven de grens
KGB wordt uitgevoerd door Belastingdienst/Toeslagen
Algemene Ouderdomswet (AOW)
1957: Algemene Ouderdomswet (AOW)
DOEL: iedere ingezetene vanaf 65ste pensioen, dus een basisinkomen vanuit de overheid!
Geldt voor arm en rijk + niet verwarren met privaatrechtelijke pensioenvoorzieningen.
AOW: opbouwstelsel
50 jaar verzekerd: jaarlijks 2% opbouw! (was van 15 tot 65 jaar)
Nu afhankelijk van datum pensioen
Na 50 jaar recht op 100% AOW
Uitvoering en aanvraag
Volksverzekering (premie): uitgevoerd door SVB
Voorwaarden
1. Pensioengerechtigde leeftijd bereikt (variabel)
2. Behoren tot de kind van verzekerden
Ingezetene van Nederland
In Nederland loonbelasting betalen
Rechtmatig verblijf in Nederland
3. Verzekerd zijn geweest (50 jaar)
Zo niet: korting van 2% per niet-verzekerd jaar!
4. Geen uitsluitingsgrond aanwezig
Detentie, onttrekken aan vrijheidsstraf, vreemdelingen zonder verblijfsvergunning
Aanvullende inkomensvoorziening ouderen (AIO)
1854 – 1912: liefdadigheid, armenzorg en armenwet
1912 – 1945: op weg naar openbare armenzorg
1945 – 1976: opbouw en uitbouw van staatszorg
1976 – 2020: hervormingen van de staatszorg
Op 25 september 2018 was het 100 jaar geleden dat het ministerie van Arbeid in het leven werd
geroepen. De start van het ministerie was hét antwoord op de steeds verder toegenomen
aandacht voor werk en inkomen. Een geleidelijk proces dat in de 19e eeuw op gang kwam.
Tot 2020 ging het goed: economie groeide, armoede en werkloosheid laagste niveau sinds 2008,
stijgende levensverwachting, maar de levenstevredenheid steeg niet
- Steun vanuit de overheid voor bedrijven en zelfstandigen (NOW, Tozo): bezuinigingen nieuw
kabinet?
- Aantal werklozen begin 2020 toegenomen, maar eind 2020 afgenomen
- Eenzaamheid en angst bij risico-groepen
- Kansenongelijkheid in het onderwijs
- Vrijwilligerswerk afgenomen
- Wrijving tussen oud en jong (beperkingen, verantwoordelijk stellen voor corona-infecties)
- Toename (jeugd)GGZ, toename hulpvragen zelfmoordpreventie
Miljoenennotaposter 2022
Elk jaar op Prinsjesdag presenteert het kabinet de Miljoenennota. Om scholieren te leren wat deze
nota inhoudt, kunnen docenten de Miljoenennotaposter gebruiken. De Miljoenennotaposter over
het jaar 2022 is uitgegeven op Prinsjesdag 2021. De poster geeft een overzicht van de verwachte
inkomsten en de geplande uitgaven van 2022.
In Nederland betalen we allemaal belasting. De overheid geeft dit geld uit aan voorzieningen voor
ons allemaal, zoals scholen … wegen … en ziekenhuizen.
Elke euro kan je maar één keer uitgeven. Daarom weegt de regering elk jaar goed af waaraan ze
belastinggeld willen besteden.
Een groot deel van de uitgaven staat vast. Denk hierbij bijvoorbeeld aan uitgaven aan de
gezondheidszorg … en sociale zekerheid. Hier vallen bijvoorbeeld alle uitkeringen onder. Samen is dit
ruim de helft van alle jaarlijkse overheidsuitgaven
De regering maakt de plannen en bepaalt hoeveel geld hiervoor nodig is. Deze plannen worden op
Prinsjesdag aan de Tweede Kamer aangeboden … waarna de Tweede Kamerleden hierover met de
regering in debat gaan.
Missie SZW
Werk en bestaanszekerheid voor iedereen: samen werken voor samen leven.
Visie SZW
Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid werkt aan eerlijk, gezond en veilig werk in
Nederland. Iedereen moet de kans krijgen om mee te doen en zich te ontwikkelen zodat je zelf kan
bijdragen aan je eigen toekomst. Als het tegenzit zorgen we voor een vangnet, en als je met pensioen
gaat voor een inkomen. Dat kan alleen in een land waar mensen er voor elkaar zijn.
, Sociale zekerheid
Wat is sociale zekerheid?
Het publieke stelsel dat het geheel van voorzieningen omvat die tot doel hebben het waarborgen van
de financiële zekerheid van de burgers en hen te activeren
Wat is sociale zekerheidsrecht?
Het stelsel van rechten en plichten die gelden binnen de sociale zekerheid
Recht: op een werkloosheidsuitkering
Plicht: premiebetaling, nakomen verplichtingen
Kenmerken sociale verzekeringen:
Premiebetaling i.v.m. verzekering
Premie afhankelijk van inkomen (% loon)
Overheid bepaalt hoogte premie en uitkering
Werknemersverzekeringen (UWV)
1. Werknemer verplicht arbeid te verrichten voor de werkgever;
2. Werkgever betaalt loon;
3. Gezagsverhouding tussen de werkgever en werknemer.
Volksverzekeringen (SVB)
Alle ingezetenen die rechtmatig in Nederland wonen en verblijven
Sociale voorzieningen geen premie, financiering door algemene middelen (loonbelasting en BTW)
Doelgroep: voor alle ingezetenen die rechtmatig in Nederland wonen en verblijven.
Algemene kinderbijslagwet (AKW)
1963: Algemene Kinderbijslagwet (AKW)
Bijdrage in kosten levensonderhoud kind
Niet dekkend, tegemoetkoming
Volksverzekering: geen premie! (uitzondering)
AKW wordt betaald uit de algemene middelen = belastingen
Uitvoering door Sociale Verzekeringsbank (SVB)
Per kwartaal vast bedrag per kind, afhankelijk van leeftijd
Niet afhankelijk van inkomen of vermogen!
Rijk of arm: iedereen krijgt hetzelfde bedrag!
Voorwaarden:
1. Behoren tot kring van verzekerden
Ingezetene die in Nederland woont
In Nederland loonbelasting betalen
Vreemdeling die rechtmatig in Nederland is
2. Kind moet jonger dan 18 jaar zijn!
Tot huishouden verzekerde behoren
Merendeel nachten verblijf bij verzekerde
Onderhoud door verzekerde
a. Thuiswonend
b. Uitwonend (ouder bijdrage kosten onderhoud)
Wat valt er onder het begrip kind?
Eigen kind, tijdens huwelijk geboren, erkend dan wel geadopteerd
, Aangehuwd kind, stiefkind: recht blijft bestaan
Pleegkind (pleegvergoeding of kinderbijslag)
Recht op AKW start het eerst volgende kwartaal na de geboorte van het kind.
Betaling per kwartaal: 1-1, 1-4, 1-7 en 1-10
Dubbele kinderbijslag
Bij thuiswonend kind: ziek of gehandicapt kind (CIZ-advies nodig)
Bij niet-thuiswonend kind: onderwijs of ziek of gehandicapt kind
Bijverdiensten van kinderen hebben sinds 1 januari 2020 geen gevolgen meer voor de hoogte van de
kinderbijslag.
Wanneer stopt de Kinderbijslag?
Als het kind 18 wordt
Als het kind stopt met school (16 of 17)
Als het kind bij een andere ouder gaat wonen (gaat het over naar een andere ouder)
Als het kind niet meer thuis woont en de ouder betaalt te weinig voor het onderhoud
Als het kind overlijdt
Als de ouder en het kind buiten Nederland gaan wonen of werken
Kindgebonden budget (KGB)
Wat is KGB (kindgebonden budget)?
Inkomensafhankelijke bijdrage
Bijdrage voor de kosten voor kinderen tot 18 jaar
Voor wie is het KGB?
Diegene die ook recht hebben op kinderbijslag
Gezamenlijk inkomen/vermogen niet boven de grens
KGB wordt uitgevoerd door Belastingdienst/Toeslagen
Algemene Ouderdomswet (AOW)
1957: Algemene Ouderdomswet (AOW)
DOEL: iedere ingezetene vanaf 65ste pensioen, dus een basisinkomen vanuit de overheid!
Geldt voor arm en rijk + niet verwarren met privaatrechtelijke pensioenvoorzieningen.
AOW: opbouwstelsel
50 jaar verzekerd: jaarlijks 2% opbouw! (was van 15 tot 65 jaar)
Nu afhankelijk van datum pensioen
Na 50 jaar recht op 100% AOW
Uitvoering en aanvraag
Volksverzekering (premie): uitgevoerd door SVB
Voorwaarden
1. Pensioengerechtigde leeftijd bereikt (variabel)
2. Behoren tot de kind van verzekerden
Ingezetene van Nederland
In Nederland loonbelasting betalen
Rechtmatig verblijf in Nederland
3. Verzekerd zijn geweest (50 jaar)
Zo niet: korting van 2% per niet-verzekerd jaar!
4. Geen uitsluitingsgrond aanwezig
Detentie, onttrekken aan vrijheidsstraf, vreemdelingen zonder verblijfsvergunning
Aanvullende inkomensvoorziening ouderen (AIO)
