Samenvatting studie van het sociaal werk - bachelor sociaal werk

Studie van het sociaal werk Academiejaar 2022-2023



Studie van het sociaal werk
Deel I: Wat IS het sociaal werk?
Hoofdstuk 1: Inleiding + Wat is sociaal werk?
1) Inleiding
Er zijn 3 dimensies
 Werkveld; Alle organisaties worden ingedeeld volgens het werkveld.
Vb; Jongeren, ouderen, etnisch-culturele minderheid, …
Sociale kaart
 Beroep; De focus ligt op de sociaal werker. ‘Wat moet ik doen?’ ‘Wat zijn mijn
specifieke taken?’
 Wetenschap; Focus op de wetenschappelijke studie van sociale interventie.
Sociaal werk komt tussen/grijpt in in het leven van mensen om hun welzijn te
verhogen. (= Handelingswetenschap)

De interventie bestuderen! ‘Welke mensen?’ ‘Waarom komen we er niet
tussen?’ ‘Waarom zoveel armoede?’

Er was steeds een andere aanpak, dat evolueerde met de tijd.

Vb; Spijbelen
1970: Spijbelen was geen probleem.
Na 1970: Spijbelen is de ergste misdaad die een student kan doen.
(Toevoegen van spijbelpolitie)

De Vlaamse samenleving werd een kenniseconomie!
Er zijn veel hoogopgeleide mensen nodig, zodat men meer geld kan afhouden bij de
lonen.

Disciplineren; waarden & normen opvolgen van een land.

Overheid is bang voor opstanden, ze willen solidariteit opwekken door o.a. een
nationale vlag, volkslied, hoofdstad, …

Sociaal werk in Vlaanderen & internationaal
SW-feiten;
 100 jaar oud. ‘Ontworpen’ door rijke burgers & caritas. (kerk)
 Door vrouwen, voor vrouwen.
 Internationaal zeer wijd gespreid beroep.
 40.000 sociaal werkers. (33.000 vrouwen)
 1700 euro nettoloon.

Vb; Jane Addams = Grondlegger van de basismethodiek voor groepswerken.
Mary Richmond = Grondlegger van de basismethodiek voor het individueel
maatschappelijk werk.

1

, Studie van het sociaal werk Academiejaar 2022-2023


Alice Salomon = Had een grote impact op het sociaal werk in Vlaanderen.
Maria Baers = CVP-senator. Zorgde ervoor dat sociaal werk een officiële
beroepstitel kreeg in 1945.

Waarom willen we meer mannen als sociaal werker?
= Hoe heterogener uw sociaal werker is, hoe representatiever voor de client.


2) Sociaal werk als sociale praktijk
 Sociale werkbril; eigen taal, spelregels, vaardigheden & competenties.
(interventies)
 Sociaalwerk-taal; wie mee wil doen, moet deze taal bezitten. Dit leer je met de
vaardigheden & competenties.

Vb; Spijbelen
 Beroep; Zal een sociaal werker hetzelfde doen als een criminoloog?
= Sociaal werker zal anders naar de situatie kijken dan een criminoloog, … .
 Werkveld; Naar welk werkveld kunnen we de client doorverwijzen?
 Wetenschap; Hoe gaan wetenschappers om met problemen?


3) Wat is sociaal werk?
2 soorten definities:
 Internationale definitie (2000)
 Globale definitie (2014)

INTERNATIONALE DEFINITIE (2000)




Kortom: Sociaal werkers interveniëren in het leven van mensen om hun welzijn te
verhogen.

Analyse?
Kernconcept; interventies kunnen begrepen worden op 2 verschillende manieren:
 Sociale interventies; Als expert van buitenaf een oplossing voorstellen.
= Technische professionalisering (probleem NIET in vraag stellen, gewoon
handelen)
 Tussenkomen in sociale probleemsituaties; Geen experten-rol. Wel in dialoog
gaan met de partijen, aandacht voor de context & historiciteit.

2

, Studie van het sociaal werk Academiejaar 2022-2023


= Normatieve professionalisering (probleem WEL in vraag stellen, oog
hebben voor context, ruimer denken) Zich moeien met het probleem.

Normatief: Wat zijn de goede dingen doen? (verband met handelingswetenschap)
Technisch: De dingen goed doen.

Vb; OCMW – leefloon
Uw cliënt komt naar u voor een leefloon.
Technische prof; Kijkt naar het zuinig gebruik, stelt zich geen vragen.
Normatieve prof; Context verkennen, ‘Waarom heeft men zo weinig geld?’ ‘Hoeveel
verdien of heb je in de maand?’. De sociaal werker gaat signalen naar de overheid
sturen dat de leeflonen te weinig zijn.

Probleem = een probleem voor een individu of groep.


Sociaal probleem = plots begint een groep van de samenleving het probleem te
zien/waar te nemen.

Interventies (kunnen) gebeuren als overheid.

GLOBALE DEFINITIE (2014)




3 algemene doelen;
 Bevorderen van sociale veranderingen & ontwikkelingen.
(Macro-, meso-, microniveau) (Macro = structuur van de samenleving)
 Sociale cohesie verschijnt als doel, terwijl probleemoplossingen in
intermenselijke relaties verdwijnen.
 Empowerment (mensen sterker maken) & bevrijding van mensen.
= onveranderlijk

Van 2000 – 2014
2000 2014
 1 finaliteit (doelstelling) 2 finaliteiten
 Welzijn van mensen bevorderen. Welzijn van mensen bevorderen.
Uitdagingen van het leven
aangaan.
Bevorderen met nadruk op het proces, niet het product.
Leerprocessen op gang brengen! Samen iets verwezenlijking, i.p.v. dat jij alles voor
uw client doet.

3

, Studie van het sociaal werk Academiejaar 2022-2023




HOE doelen bereiken?
 Nood aan kennis over het menselijk gedrag & sociale systemen.
WELKE kennis?
 Theorieën van het sociaal werk.
 Sociale & humane wetenschappen leren.
onderdeel van
 Lokale kennis.

EVOLUTIE;
Sociaal werk werd een academische discipline. Je kan zelfs een master studeren,
onderzoeken doen.

Het is een eigen handelingswetenschap + indignous!
= inheemse kennis, niet westerse-bronnen.
Wetenschap is belangrijk, maar niet alles heersend!!

WAT doet een sociaal werker?
 Interveniëren/tussenkomen uit definitie.
 Engageert mensen & structuren om de uitdagingen van het leven aan te
gaan.

WAAR?
= Staat er niet letterlijk in.

Nieuwe nadrukken?
 Praktijk gebaseerd beroep
 Academische discipline
 Indignous knowledge

Geleid door WELKE principes?
 Sociale rechtvaardigheid
 Mensenrechten
 Collectieve verantwoordelijkheid
 Respect voor diversiteiten (in zijn breedst mogelijke betekenis)

Sociaal werk is een normatieve professionalisering, en wordt gehanteerd om te
verduidelijken dat morele waarden & de voortdurende reflectie daarover essentieel
is. ‘Wat is nu goed handelen?’

Deze principes zijn zaken die u leren nadenken over wat goede interventies
doen/zijn.

Vroeger; het individu veranderen.
Nu; het individu veranderen, maar ook de structuur/wetgeving.


4