Samenvatting Kunsttheorie - Hoofdstuk 5 - Burgerlijke cultuur van NL

Kunsttheorie – Samenvatting hoofdstuk 5 (Burgerlijke cultuur van Nederland)

5.1

- De Republiek en overzee

Zeestukken  Schilderijen waar de vloot in actie te zien is

Schutterstukken  Schilderijen waar de rijkste en machtigste burgers van een stad die in
een schutterij (eerst een rol in de verdediging van een stad, maar rond 1600 kregen ze een
sociale functie) te zien zijn

Geuzenliederen  Liederen die beïnvloed zijn door historische gebeurtenissen, waarbij
heldendaden worden verheerlijkt en de vijand wordt bespot  Heeft een nationalistisch
doel, samen zingen bevordert namelijk de strijdbaarheid en het nationaal bewustzijn

De barokschilderkunst  Er wordt geen religieus thema afgebeeld, maar een wereldlijke
voorstelling met burgers als helden, erg sober in de Republiek

De barokschilderstijl  De blikrichtingen van de geportretteerden betrekken de kijker bij de
gebeurtenis, qua compositie bevat de barok duidelijke kenmerken, zoals: diagonale lijnen,
grote licht-donker contrasten en gedetailleerde weergave van stoffen en materialen

- Wetenschap en kunst

De wetenschappelijke revolutie  Het klassiek religieuze wereldbeeld met oude geschriften
wordt geleidelijk verdrongen door wetenschappelijke inzichten met daarbij de focus op de
waarneming

Er vindt veel overzeese handel plaats, wat ook bestaat uit naturalia (zeldzaamheden uit de
natuur) en artificalia (door mensen gemaakte objecten)  Dit werd verzameld, en zo’n
verzameling werd thuis tentoongesteld in een rariteitenkabinet (grote kasten of zelfs hele
kamers waarmee je liet zien dat je iemand van de wereld bent)

- Handel met de Oost

Door de VOC (Verenigde Oost-Indische Compagnie) krijgt de Republiek het monopolie op de
handel met Azië  Dit zorgt ervoor dat veel Aziatische producten en materialen terecht
kwamen in Amsterdam, wat zorgde voor veel bewondering van deze prachtig versierde
producten, zoals vazen.

De vraag naar Chinees porselein is dan ook zo groot dat het winstgevend wordt om
imitatieporselein op de markt te brengen  Dit gebeurt in Delft (het Nederlandse aardewerk
wordt steeds fijner, en krijgt het een steeds ‘Chineser’ uiterlijk door de versieringen met
blauwe verf)  Dit imitatieporselein noemen we dan ook: Delfts blauw

, Bloempiramiden  Gestapelde losse onderdelen die naar boven toe kleiner worden, in de
vaasjes worden bloemen geplaatst

Bloempiramide:




Vanitas-stillevens  Stillevens waar sterfelijkheid op wordt afgebeeld wat gebeurt met
bepaalde symbolen, zoals dovende kaarsen, schedels, zandlopers, muziekinstrumenten of
oude boeken

- Handel met de West

WIC (West-Indische compagnie) was eerst gericht op kaapvaart (het kapen van vijandelijke
schepen), maar daarna veroverde de WIC ook delen van Brazilië, en in 1637 veroveren ze het
fort Elmina wat in Ghana ligt  Vanuit daar handelt de compagnie in goud, ivoor en peper
en doen ze mee aan de trans-Atlantische slavenhandel

Vanuit Nederland varen er schepen vol wapens, buskruit, drank en textiel naar West-Afrika,
en vanuit daar verruilt de WIC deze goederen voor de tot slaafgemaakten mensen, die naar
de Nieuwe Wereld werden verscheept  Wie de gruwelijke overtocht overleefd wordt als
handelswaar verkocht, of op de plantages tewerkgesteld  De Nederlanders keren naar huis
met kostbare producten van de plantages, zoals: suiker, koffie, cacao, katoen en tabak

In de 17de eeuw ontwikkelt het schildergenre landschappen, en binnen dat genre ontstaan er
allerlei specialisaties, zoals het zeestuk, het stadsgezicht en het winterlandschap

5.2

- Stad en burgerij

Hollands classicisme  Een architectuurstijl die teruggrijpt op de klassieke oudheid, en de
Italiaanse renaissance om de status van gebouwen te vergroten, kenmerkend voor deze stijl
is de voorkeur voor luxe natuursteen boven bakstenen en een streng symmetrisch ontwerp
met geometrische vormen  Hierdoor ontstaat een sobere, maar toch imposante
architectuur