2 Inleiding.......................................................................................................... 5
2.1 Praktisch ...........................................................................................................5
2.2 In diagnostiek ....................................................................................................5
2.3 In behandeling ...................................................................................................6
3 Inleiding: Handelingsgerichte diagnostiek ...................................................... 7
3.1 Leerdoelen ........................................................................................................7
3.2 Theoretische achtergronden en modellen ..........................................................7
3.2.1 Empirische versus fenomenologische diagnostiek .............................................................. 7
3.2.2 Diagnostiek en de verschillende rollen van de diagnosticus ................................................ 7
3.2.3 Wetenschappelijke diagnostiek .......................................................................................... 8
3.2.4 Verschillende procesmodellen van wetenschappelijke diagnostiek .................................... 8
3.3 Enkele definities ................................................................................................8
3.4 Diagnostiek en de diagnosticus ..........................................................................8
3.4.1 Doel en rollen ...................................................................................................................... 8
3.5 Kwaliteit en wetenschappelijkheid in HGD .........................................................9
3.6 Contingentietabel ..............................................................................................9
3.7 Beslis- en oordeelsfouten ..................................................................................9
3.8 Praktijk-wetenschapper & wetenschappelijke diagnostiek ............................... 10
3.8.1 Methodologisch verantwoord werken................................................................................ 10
3.8.2 Kenmerken van wetenschappelijke diagnostiek ................................................................ 10
3.8.3 Breder dan alleen evidence-based .................................................................................... 10
3.9 Procesmodellen: Empirische en Regulatieve cyclus ......................................... 11
3.9.1 Empirische cyclus (De Groot, 1968) .................................................................................. 11
3.9.2 Regulatieve cyclus (Van Strien, 1975) ................................................................................ 11
3.9.3 Evidence-based diagnostiek ............................................................................................. 11
3.10 ! Uitgangspunten handelingsgerichte diagnostiek ! ........................................... 13
3.10.1 Vijf fasen van HGD ........................................................................................................ 13
3.10.2 De vijf uitgangspunten van HGD .................................................................................... 14
4 5 fasen van Handelingsgerichte diagnostiek ................................................. 17
4.1 Intakefase ....................................................................................................... 17
4.1.1 Voorwaarden voor intake................................................................................................... 17
4.1.2 Vijf uitgangspunten in de intakefase .................................................................................. 17
4.1.3 Zeven stappen in de intakefase ......................................................................................... 18
4.1.4 Kernpunten Intake ............................................................................................................. 19
4.2 Strategiefase ................................................................................................... 20
4.2.1 Kern van de strategiefase .................................................................................................. 20
4.2.2 Vijf uitgangspunten in de strategiefase .............................................................................. 20
4.2.3 Vier stappen in de strategiefase ........................................................................................ 21
4.2.4 Belangrijke aandachtspunten............................................................................................ 22
4.3 De onderzoekfase ............................................................................................ 23
4.3.1 Kernpunten van de onderzoeksfase .................................................................................. 23
4.3.2 Zes stappen in de onderzoeksfase .................................................................................... 23
pg. 1
, 4.3.3 Afronding van de onderzoeksfase ...................................................................................... 24
4.4 Indiceringsfase ................................................................................................ 25
4.4.1 Doel van de indiceringsfase............................................................................................... 25
4.4.2 Vijf systematische stappen in de indiceringsfase .............................................................. 25
4.4.3 Belangrijke aandachtspunten............................................................................................ 26
4.5 Adviesfase ....................................................................................................... 27
4.5.1 Doelstellingen van de adviesfase ...................................................................................... 27
4.5.2 Belangrijke aandachtspunten............................................................................................ 28
4.6 Kritische reflectie ............................................................................................ 29
4.6.1 Structuur van het diagnostisch verslag .............................................................................. 29
4.6.2 Intakefase ......................................................................................................................... 29
4.6.3 Strategiefase ..................................................................................................................... 29
4.6.4 Onderzoeksfase ................................................................................................................ 29
4.6.5 Indiceringfase (Integratie- en aanbevelingsfase) ............................................................... 30
4.6.6 Handelingsplan (of adviesplan) ......................................................................................... 30
4.7 Handelingsgerichte diagnostiek > classificerend .............................................. 31
5 Casuïstiek .................................................................................................... 32
5.1 1. Casus klinische psychologie: ADHD ............................................................. 32
5.1.1 Intakefase ......................................................................................................................... 32
5.1.2 Strategiefase ..................................................................................................................... 33
5.1.3 Onderzoeksfase ................................................................................................................ 33
5.1.4 Indicatiefase ..................................................................................................................... 34
5.1.5 Adviesfase ........................................................................................................................ 34
5.1.6 Belangrijkste leermomenten uit de casus .......................................................................... 34
5.2 2. Casus arbeidspsychologie: jobcoaching ....................................................... 36
5.2.1 Intakefase ......................................................................................................................... 36
5.2.2 Strategiefase ..................................................................................................................... 36
5.2.3 Onderzoeksfase ................................................................................................................ 36
5.2.4 Indicatiefase (Integratie en aanbevelingen) ....................................................................... 37
5.2.5 Adviesfase (Coachen van actieplan).................................................................................. 37
5.2.6 Conclusie.......................................................................................................................... 38
5.3 Casus 3 Lena – DCD en schoolse problemen volgens de vijf fasen van
handelingsgericht diagnostiek .................................................................................... 39
5.3.1 Intakefase ......................................................................................................................... 39
5.3.2 Strategiefase ..................................................................................................................... 40
5.3.3 Onderzoeksfase ................................................................................................................ 40
5.3.4 Indicatiefase (Integratie en aanbevelingen) ....................................................................... 41
5.3.5 Adviesfase ........................................................................................................................ 41
5.3.6 Conclusie.......................................................................................................................... 42
6 Gastcollege Diagnostische instrumenten ..................................................... 43
6.1 Handelingsgerichte diagnostiek ....................................................................... 43
6.1.1 Kernprincipes van HGD ..................................................................................................... 43
6.1.2 Fasen in het HGD-proces .................................................................................................. 43
6.1.3 Drie typen diagnostische vraagstellingen .......................................................................... 43
6.1.4 Kortom: ............................................................................................................................. 44
6.2 Waarom diagnostische instrumenten “kennen, kiezen en gebruiken”? ............. 44
6.2.1 Diagnostische instrumenten “kennen”.............................................................................. 44
6.2.2 Diagnostische instrumenten “kiezen” ............................................................................... 45
6.2.3 Beschikbaarheid & bruikbaarheid ..................................................................................... 46
6.2.4 De onderzoeksvraag bepaalt de testkeuze ........................................................................ 46
pg. 2
, 6.3 Diagnostische instrumenten “gebruiken” ........................................................ 47
6.3.1 Standaardisatie ................................................................................................................. 47
6.3.2 Beveiliging en vertrouwelijkheid ........................................................................................ 47
6.3.3 Objectiviteit ...................................................................................................................... 47
6.3.4 Testmateriaal .................................................................................................................... 47
6.3.5 Conclusie.......................................................................................................................... 47
6.4 Voorbeelden .................................................................................................... 48
6.4.1 WPPSI-IV-NL (2020)........................................................................................................... 48
6.4.2 WISC-V-NL (2017) ............................................................................................................. 49
6.4.3 MMPI-A (2000) ................................................................................................................... 50
6.4.4 ASEBA (CBCL, YSR & TRF) ................................................................................................. 51
6.4.5 TEA-Ch (2004) ................................................................................................................... 53
6.4.6 Concluderend ................................................................................................................... 53
6.5 Informatiebronnen........................................................................................... 54
7 EST-Protocollaire approach .......................................................................... 55
7.1 Definitie: Evidence-Based Practices (EBP) ........................................................ 55
7.1.1 Wat is EBP? ....................................................................................................................... 55
7.1.2 Breder dan alleen “therapie” ............................................................................................. 55
7.2 Praktijken, Interventies en Methodes ............................................................... 55
7.2.1 Wat is een “interventie”? ................................................................................................... 55
7.2.2 Methodiekbeschrijving ...................................................................................................... 56
7.3 Hiërarchie van Evidentie .................................................................................. 56
7.4 Wat is “Effect”? Soorten effectindicatoren....................................................... 57
7.5 Soorten Effectonderzoek & Procesonderzoek ................................................... 57
7.5.1 Effectonderzoek ................................................................................................................ 57
7.5.2 Procesonderzoek .............................................................................................................. 57
7.6 Ordening van Praktijken op Basis van Evidentie ................................................ 58
7.6.1 De Effectladder (Niveaus 1-5) ............................................................................................ 58
7.6.2 EST (Empirically Supported Treatments) volgens Chambless ............................................ 58
7.7 Effectiviteit van Psychotherapie ....................................................................... 58
7.7.1 Is psychotherapie effectief? .............................................................................................. 58
7.7.2 Drop-out en “harmful interventions” ................................................................................. 59
7.8 Vooroordelen tegen Evidence-Based Practices ................................................ 59
7.9 Voordelen van Evidence-Based Practices ......................................................... 59
7.10 Algemeen Werkzame Factoren (Common Factors) ........................................... 60
7.11 Richtlijnen voor het Gebruiken van Evidence-Based Practices .......................... 60
7.12 Concluderend.................................................................................................. 60
7.12.1 Kernpunten op een rij .................................................................................................... 61
8 Transdiagnostische interventies ................................................................... 62
8.1 Transdiagnostische Interventies ...................................................................... 62
8.1.1 Van DSM-gedreven diagnostiek naar transdiagnostische visie .......................................... 62
8.1.2 Wat zijn transdiagnostische interventies? ......................................................................... 63
8.1.3 Voordelen en uitdagingen van transdiagnostische interventies ......................................... 64
8.2 Patient Reported Outcome Measures (PROMs) ................................................. 64
8.2.1 Definitie en nut .................................................................................................................. 64
8.2.2 Voorbeelden van PROMs ................................................................................................... 64
pg. 3
, 8.3 Behandeling als N=1 ........................................................................................ 65
8.3.1 Waarom een N=1-benadering?.......................................................................................... 65
8.3.2 Voorbeelden van N=1-designs........................................................................................... 65
8.3.3 Meten van klinische significantie en betrouwbare verandering .......................................... 65
8.4 Scientist Practitioner ....................................................................................... 66
8.4.1 Scientist Practitioner: de kern ........................................................................................... 66
8.4.2 Samenvattend overzicht.................................................................................................... 66
8.5 Eindboodschap................................................................................................ 66
9 Evidence-based handelen A&O ..................................................................... 67
9.1 Wat is Evidence-Based Management (EBM)? .................................................... 67
9.1.1 Definitie en basisprincipes ................................................................................................ 67
9.1.2 Waarom is EBM nodig? ...................................................................................................... 67
9.2 Struikelblokken bij Evidence-Based Management ............................................ 68
9.3 De “5 of 6 A’s”: Fasen van Evidence-Based Besluitvorming ............................... 68
9.4 Praktijkvoorbeelden ........................................................................................ 69
9.4.1 Voorbeeld 1: COVID-19 ..................................................................................................... 69
9.4.2 Voorbeeld 2: Open Offices ................................................................................................ 69
9.5 Wat Evidence-Based Management níet is ......................................................... 70
9.6 Wat Evidence-Based Management wél is.......................................................... 70
9.7 Conclusie ........................................................................................................ 70
pg. 4