Samenvatting verbintenissenrecht

Samenvatting
Verbintenissenrecht
Inleiding
Plaats van het verbintenissenrecht in het BW en in het recht

Burgerlijk Wetboek
 Personen
 Goederen en verschillende beperkingen van de eigendom
 Op welke wijze eigendom verkregen wordt
o Titel III
o Titel IV
o Titel IVbis

Vermogensrecht
 Gemeenrecht
o Zakenleven
o Economisch milieu

De vermogensrechtelijke verbintenis
Definitie

Vermogensrechtelijke verbintenis
 Een rechtsband tussen twee of meer personen, ontstaan krachtens de wet ingevolge
een eenzijdige of een meerzijdige rechtshandeling of ingevolge een andere menselijke
gedraging, op grond waarvan de ene(n) jegens de andere(n) in geld waardeerbare en
juridisch afdwingbare aanspraken kan (kunnen) doen gelden.

Voorontwerp art. 5.1
 Verbintenis
o Rechtsband op grond waarvan een schuldeiser van een schuldenaar in rechte
de uitvoering van een prestatie mag eisen en indien nodig, gebruik mag
maken van de middelen van tenuitvoerlegging.




1

,Analyse van de kenmerken
Een rechtsband tussen personen




Bronnen van verbintenissen

Verbintenis
 Ontstaat uit een rechtshandeling of uit een andere menselijke gedraging waaraan de
wet of rechtspraak rechtsgevolgen vastknoopt.
 Obligatoire kracht geven
o Men kan uit de wet afleiding dat bepaalde gedragingen één of meerdere
verbintenissen doen ontstaan tussen personen.
 Art. 1370 BW
o Overeenkomst
 Vb. contract
o Onrechtmatige daad
 Vb. 1382 BW
o Quasi-contracten
 Vb. zaakwaarneming


2

,  Gesloten systeem  uitzonderlijk obligatoire werking aan bepaalde handelingen of
gedragingen die niet uitdrukkelijk zijn erkend door de wet
o Vb. eenzijdige rechtshandeling




Rechtshandelingen
 Menselijke handelingen die erop gericht zijn rechtsgevolgen te doen ontstaan
 Meerzijdige rechtshandeling
o Wilsuiting door minstens 2 personen
o Art. 1134 BW bevestigd de obligatoire kracht van een overeenkomst in
treffende bewoordingen
 Eenzijdige rechtshandeling
o Wilsuiting door 1 persoon
o Niet door wet  aanvaardt door vaste rechtspraak HvC dat één persoon zich
kan verbinden
o Wilsuiting
 Bron van verbintenissen buiten elke aanvaarding door wederpartij om
 Wet geeft ook obligatoire kracht aan sommige menselijke gedragingen die geen
rechtshandelingen zijn
o Vb. vergoedingsplicht aan onrechtmatig handelen of nalaten dat schade
berokkent aan derden  rechtsgevolg niet beoogd door dader maar
verbonden door gedraging
o Instaan gevolgen voor
 Persoonlijk handelen
 Door andere personen voor wie zij instaan
 Middel onder hun bewaring
  Uitzonderlijk
 Verbintenis scheppende kracht aan schade verwekkende
handelingen die geen onrechtmatige daad uitmaken

Quasi-contracten
 Zaakwaarneming
 Onverschuldigde betaling
 Verrijking zonder oorzaak
  Ontstaan uit wet, maar rechtsgevolgen gelijken op gevolgen overeenkomst
o Vertrouwensleer
 HvC 1988
 Schijnvertegenwoordiging is haar bindend effect lastens de
verwekker van het vertrouwen nog niet algemeen aanvaard
 Sanctioneren als geval van rechtsmisbruik

3

,  Vertrouwensleer als correctiemiddel

Voorwerp van de verbintenis

Voorwerp
 Een in geld waardeerbare aanspraak
 Dat waartoe de schuldenaar zich verbindt




Verbintenissen tot doen, niet doen of geven

Iets (niet) doen of geven
 Geven van een soortzaak
o Verbintenis om iets te doen vermits een genus-zaak afgezonderd moet
worden voor eigendomsoverdracht
 Geven species-zaak
o Eigendomsoverdracht bij consensus
o Verbintenis tot aflevering
 Onderscheid tussen genus- en species- zaken is nog wel relevant op het vlak van de
eigendomsovergang en de risico-overdracht
o Specifieke zaak  wilsovereenstemming
o Soortzaak  individualisering of afzondering
o Verlies door vreemde oorzaak  tegelijk over

Resultaats- en inspanningsverbintenissen

Resultaatsverbintenis
 Schuldenaar verbindt zich ertoe om een bepaald resultaat te bereiken.
o In gebreke  vermoeden fout SA
 Slechts ontsnappen aan aansprakelijkheid na bewijs vreemde oorzaak
te bewijzen die bereiken resultaat onmogelijk maakte
o Vaak verbintenis om iets te doen

Inspanningsverbintenis
 Schuldenaar verbindt zich ertoe om de nodige inspanningen te leveren of om
bepaalde middelen aan te wenden om een beoogd of gewenst resultaat te bereiken,
zonder dat hij belooft daarin te zullen slagen
o In gebreke  SE bewijzen dat SA niet alle mogelijke inspanningen heeft
geleverd die men van een goede huisvader kon verwachten

 Uit een overeenkomst kunnen zowel inspannings- als resultaatsverbintenissen
voortvloeien
 Kijken naar al dan niet vast of zeker karakter




4