Geestelijke gezondheidszorg 2
1.Herstelvisie
1.1. Vormen van herstel
Centraal in GGZ= persoonlijk herstel
o Er zijn meerdere vormen van herstel
o Niet alle vormen zijn mogelijk en
noodzakelijk
Verschillende vormen
Klinisch herstel
o Vb. volledig herstellen van een gebroken been
Maatschappelijk herstel
o Vb. terug gaan werken, contacten herpakken, …
Functioneel herstel
o Vb. herstellen van psychose door schizofrenie, herstellen na
delier
Persoonlijk herstel
o Het hervinden van een eigen, persoonlijke identiteit en van
een hernieuwde betekenisgeving aan de eigen psychische
klachten en het eigen levensverhaal.
o Kenmerken: zelfreflectie, doelen stellen, steun zoeken, eigen
regie nemen en veerkracht opbouwen
1.2. Herstelvisie
Herstelvisie= “radicale humanisering”
o Blik op de persoon Meer dan alleen ziekte, mensen hebben
betekenis
Vb. men is ook een papa of een mama, …
o Vroeger meer focus op ziekte ziek zijn kwam op de
voorgrond
Vb. een schizofrene man, depressieve vrouw, …
1.3. Definitie herstel
Beknopte definitie
= Herstel is van en voor de persoon met een psychische
kwetsbaarheid
Proces van terug in contact komen met onze waarden, geloof en
doelen
Bevredigend, hoopvol en productief te leven ongeacht de
uitdagingen
Individueel proces dat op verschillende manieren kan worden
ingevuld
Herstelgericht werken gaat niet in 1 rechte lijn
1.4. Subjectief vs. Objectief herstel
1
, Beide perspectieven staan GELIJKWAARDIG naast elkaar
Objectieve benadering van herstel
Vanuit de rol van de professional= meer formaliserende benadering
Subjectieve benadering van herstel
Vanuit de rol van de ervaringsdeskundige= minder formaliserende
benadering
1.5. Herstel van en voor de persoon met een psychische
kwetsbaarheid
1.5.1. Herstelgericht werken
Herstel: back tot he roots= essentie van de
job
Je werkt vanuit je eigen kwetsbaarheid=
authenticiteit
Je verwerft professionaliteit binnen de
herstelvisie
Voordelen
Minder toepassingen van dwangmaatregelen
Verlaagt stigma
Hogere job tevredenheid
Herstelvisie
GEEN patiënten, WEL personen
o Vb. persoon met depressie, NIET depressieve persoon
1.5.2. Betrokkenen bij herstel
De persoon met een psychische kwetsbaarheid
Familie, omgeving en naasten= netwerk
Hulpverlener en organisatie
Maatschappij
1.5.3. Wat is kwetsbaarheid?
Moeilijk om te definiëren
Iedereen kan eens kwetsbaar zijn
o Vb. Vrouw die net bevallen is, kan door een zeer kwetsbare
periode gaan
1.5.4. Rol van verpleegkundige (basiskenmerken)
1.5.4.1. 8 herstelgerichte basisattituden
Respect – Ervaringskennis: respectvol zijn voor de kennis en de
ervaring van de persoon met betrekking tot zijn/haar eigen leven
Ondersteunen en ruimte eigen verhaal: de pesoon aan het
stuur laten met betrekking tot de interactie, ruimte maken voor het
eigen verhaal
Aanmoedigen, stimuleren eigen kracht (empowerment):
toelating zoeken om ervaring/beleving van persoon te verkennen en
bijdrage waarderen en bevestigen
2
, Nieuwsgierig zijn: als een manier van waardering hebben voor de
ervaring
Common ground zoeken – Gelijkwaardigheid:
gemeenschappelijke taal vinden om de situatie van de persoon te
beschrijven en bespreken
Bescheiden zijn: in samenwerking exploreren, spreken en
bespreken
Hoop: hoop bieden door samen een realistische toekomst uit te
tekenen
Presentie: presentie en warme zorg
3
, 1.5.5. Persoon met psychische kwetsbaarheid (uniek
levensverhaal)
1.5.5.1. CHIME-framework (raamwerk)
Raamwerk voor persoonlijk herstel
5 principes die we nodig hebben om met iemand over herstel te
kunnen praten
Reflectiekader: in welke mate is er ruimte voor persoonlijk herstel?
5 onderdelen
Verbondenheid
o Goede relaties hebben + positief verbonden zijn met andere
mensen.
o Kenmerken: steun van
lotgenoten/steungroepen/anderen/maatschappij
Hoop & optimisme
o Hoop dat herstel mogelijk is + relaties (opbouwen) die dit
ondersteunen
o Kenmerken: motivatie om te veranderen; positief denken en
succes ervaren (succeservaringen+++); dromen en ambities
hebben
Identiteit
o Herwinnen van een positief zelf- en identiteitsgevoel +
overwinnen van stigmatisering (= brandmerk dat gekoppeld
wordt aan de persoon)
Betekenisgeving
o Zinvol en doelgericht leven leiden, zoals gedefinieerd door de
persoon zelf
o Kenmerken: betekenis in ‘ziekte-ervaring’; spiritualiteit; zinvol
leven + sociale doelen
Grip op het leven (empowerment)
o Controle hebben over het leven, focussen op sterke punten en
persoonlijke verantwoordelijkheid nemen
CHIME-D: Difficulties
o De moeilijkheden van het leven
Voorbeeld casus Veronique
C: verbondenheid die Veronique voelde met haar verpleegkundige
H: de hoop is op het einde van de casus weg, ze zal deze opnieuw
moeten vinden
I: ze is beperkt opgebouwd (projectieve identificatie, copingsmanier,
splitting, …)
4
1.Herstelvisie
1.1. Vormen van herstel
Centraal in GGZ= persoonlijk herstel
o Er zijn meerdere vormen van herstel
o Niet alle vormen zijn mogelijk en
noodzakelijk
Verschillende vormen
Klinisch herstel
o Vb. volledig herstellen van een gebroken been
Maatschappelijk herstel
o Vb. terug gaan werken, contacten herpakken, …
Functioneel herstel
o Vb. herstellen van psychose door schizofrenie, herstellen na
delier
Persoonlijk herstel
o Het hervinden van een eigen, persoonlijke identiteit en van
een hernieuwde betekenisgeving aan de eigen psychische
klachten en het eigen levensverhaal.
o Kenmerken: zelfreflectie, doelen stellen, steun zoeken, eigen
regie nemen en veerkracht opbouwen
1.2. Herstelvisie
Herstelvisie= “radicale humanisering”
o Blik op de persoon Meer dan alleen ziekte, mensen hebben
betekenis
Vb. men is ook een papa of een mama, …
o Vroeger meer focus op ziekte ziek zijn kwam op de
voorgrond
Vb. een schizofrene man, depressieve vrouw, …
1.3. Definitie herstel
Beknopte definitie
= Herstel is van en voor de persoon met een psychische
kwetsbaarheid
Proces van terug in contact komen met onze waarden, geloof en
doelen
Bevredigend, hoopvol en productief te leven ongeacht de
uitdagingen
Individueel proces dat op verschillende manieren kan worden
ingevuld
Herstelgericht werken gaat niet in 1 rechte lijn
1.4. Subjectief vs. Objectief herstel
1
, Beide perspectieven staan GELIJKWAARDIG naast elkaar
Objectieve benadering van herstel
Vanuit de rol van de professional= meer formaliserende benadering
Subjectieve benadering van herstel
Vanuit de rol van de ervaringsdeskundige= minder formaliserende
benadering
1.5. Herstel van en voor de persoon met een psychische
kwetsbaarheid
1.5.1. Herstelgericht werken
Herstel: back tot he roots= essentie van de
job
Je werkt vanuit je eigen kwetsbaarheid=
authenticiteit
Je verwerft professionaliteit binnen de
herstelvisie
Voordelen
Minder toepassingen van dwangmaatregelen
Verlaagt stigma
Hogere job tevredenheid
Herstelvisie
GEEN patiënten, WEL personen
o Vb. persoon met depressie, NIET depressieve persoon
1.5.2. Betrokkenen bij herstel
De persoon met een psychische kwetsbaarheid
Familie, omgeving en naasten= netwerk
Hulpverlener en organisatie
Maatschappij
1.5.3. Wat is kwetsbaarheid?
Moeilijk om te definiëren
Iedereen kan eens kwetsbaar zijn
o Vb. Vrouw die net bevallen is, kan door een zeer kwetsbare
periode gaan
1.5.4. Rol van verpleegkundige (basiskenmerken)
1.5.4.1. 8 herstelgerichte basisattituden
Respect – Ervaringskennis: respectvol zijn voor de kennis en de
ervaring van de persoon met betrekking tot zijn/haar eigen leven
Ondersteunen en ruimte eigen verhaal: de pesoon aan het
stuur laten met betrekking tot de interactie, ruimte maken voor het
eigen verhaal
Aanmoedigen, stimuleren eigen kracht (empowerment):
toelating zoeken om ervaring/beleving van persoon te verkennen en
bijdrage waarderen en bevestigen
2
, Nieuwsgierig zijn: als een manier van waardering hebben voor de
ervaring
Common ground zoeken – Gelijkwaardigheid:
gemeenschappelijke taal vinden om de situatie van de persoon te
beschrijven en bespreken
Bescheiden zijn: in samenwerking exploreren, spreken en
bespreken
Hoop: hoop bieden door samen een realistische toekomst uit te
tekenen
Presentie: presentie en warme zorg
3
, 1.5.5. Persoon met psychische kwetsbaarheid (uniek
levensverhaal)
1.5.5.1. CHIME-framework (raamwerk)
Raamwerk voor persoonlijk herstel
5 principes die we nodig hebben om met iemand over herstel te
kunnen praten
Reflectiekader: in welke mate is er ruimte voor persoonlijk herstel?
5 onderdelen
Verbondenheid
o Goede relaties hebben + positief verbonden zijn met andere
mensen.
o Kenmerken: steun van
lotgenoten/steungroepen/anderen/maatschappij
Hoop & optimisme
o Hoop dat herstel mogelijk is + relaties (opbouwen) die dit
ondersteunen
o Kenmerken: motivatie om te veranderen; positief denken en
succes ervaren (succeservaringen+++); dromen en ambities
hebben
Identiteit
o Herwinnen van een positief zelf- en identiteitsgevoel +
overwinnen van stigmatisering (= brandmerk dat gekoppeld
wordt aan de persoon)
Betekenisgeving
o Zinvol en doelgericht leven leiden, zoals gedefinieerd door de
persoon zelf
o Kenmerken: betekenis in ‘ziekte-ervaring’; spiritualiteit; zinvol
leven + sociale doelen
Grip op het leven (empowerment)
o Controle hebben over het leven, focussen op sterke punten en
persoonlijke verantwoordelijkheid nemen
CHIME-D: Difficulties
o De moeilijkheden van het leven
Voorbeeld casus Veronique
C: verbondenheid die Veronique voelde met haar verpleegkundige
H: de hoop is op het einde van de casus weg, ze zal deze opnieuw
moeten vinden
I: ze is beperkt opgebouwd (projectieve identificatie, copingsmanier,
splitting, …)
4
