Begrippenlijst Menselijk gedrag
Gedrag in gezondheid en welzijn - GGW
Aandachtregulatie Het beheersen van het proces dat het waarnemen van
prikkels of informatie en de verwerking ervan reguleert.
Aandachtfocus Aandacht is een balans. Je waakzaamheid of aandacht kan
over gaan in een latente zwevende aandacht (floating
attention) of in een geconcentreerde of verscherpte
aandacht (focused attention).
Aangeleerde Wanneer men voortdurend ervaart dat eigen gedrag geen
hulpeloosheid/ effect heeft op de omgeving.
Learned helplessness - Frustratie
- Passiviteit
- Psy. Stoornissen
Affect Verwijst naar de momentane gevoelens. Stemming naar een
lang durend basisgevoel.
Afweermechanismen De persoon beschermt zich door het gegeven niet onder
ogen te willen zien en de waarheid geleidelijk aan tot zich te
laten komen.
Amygdala Een amandelvormige neuronenstructuur die het emotionele
interpreteren en reageren op prikkels bepaalt.
Amnesie = Geheugenverlies
het geheugen kan gestoord zijn voor het inprenten van
nieuwe zaken (anterograde amnesie) of kunnen zaken van
net voordien uit het geheugen gewist zijn (retrograde
amnesie).
Analoge taal/ Natuurlijke taal (wegkijken, boodschappen benadrukken.)
communicatie
Analytisch denken Analytisch denken is het systematisch ontleden van een
complex probleem in zijn elementen.
Analytisch denken is nauw verwant aan kritisch denken. Je
maakt duidelijk onderscheid tussen hoofd- en bijzaken,
tussen symptomen en oorzaken, tussen feiten en
opvattingen.
Anterograde amnesie Geen nieuwe zaken meer kunnen inprenten.
Synthetisch denken Meningen uiten en zicht hebben op de consequenties ervan,
op basis van een afweging van relevante criteria.
Analytische intelligentie Het systematisch ontleden van een complex probleem in
zijn elementen.
Angstneurose De persoon heeft heel de tijd angst voor gebeurtenissen die
hem ten dele vallen.
Anorexia nervosa Het hebben van een vertekend lichaamsbeeld, waarbij ze
zich inbeelden dat hun lichaam dikker is dan de
werkelijkheid. à Body dismorphic disorder
1
,Apperceptie Het proces waarbij de aandacht zodanig bewust wordt
gestuurd of waarbij de aandacht automatisch wordt gericht
dat de waarneming en ook de verwerking van prikkels (de
interpretatie) wordt vergemakkelijkt of vlotter verloopt.
Arousal of waakzaamheid Basisaandacht of alertheid lijkt nodig om signalen te
detecteren en je aandacht eventueel te focussen.
ASMR Autonome sensorische meridiaan respons (ASMR), ook
bekend als het hersenorgasme of aandachtgestuurde
euforie.
- Tintelend gevoel dat start aan de hoofdhuid en zich
via de ruggengraat naar de onderste ledematen
verspreidt
- Wordt uitgelokt door het gericht waarnemen van
een gebeurtenis die sterk op je inwerkt en je een
gelukzalig rustgevend gevoel bezorgd (bijv. iemand
die zingt, fluistert, observeren van een baby die
slaapt)
A-type persoonlijkheid Ongeduldig, onzeker, perfectionistisch, competitief, vijandig
en gestresseerd. Personen met een verhoogd risico op hart-
en vaatziekten, maar kunnen wel sneller van een hartinfarct
of hartaanval herstellen.
Attributie/ Attribueren De wijze waarop mensen het gedrag van zichzelf en van
anderen verklaren in termen van oorzaak en gevolg, en hoe
dit van invloed is op hun motivatie, wil begrijpen.
Autismespectrumstoornis Zichzelf systeem en obsessioneel toeleggen op datgene
waarin men goed is.
Automatisatie Alles quasi onbewust laten verlopen, zodat onze hersenen
vrij zijn voor praten en denken terwijl je met iets bezig bent
dat een “gewoonte” is.
Autoriteit en Autoriteit: de aanvaarde macht van een persoon of een
gehoorzaamheid organisatie over een andere persoon of een groep te leiden.
Gehoorzaamheid: de bereidheid en/of verplichting
gehoorzaam te zijn aan een persoon of instantie, dus om
gehoor en zo goed mogelijk gevolg te geven aan diens
instructies. Ze kan worden opgelegd of overeengekomen.
Autosuggestie Hypnose opwekken door:
- Autosuggestie: zelfhypnose of zelfrelaxatie.
Backward digit span Het aantal cijfers (na elkaar) die men zodanig in het
werkgeheugen kan houden dat men ze achterstevoren kan
opzeggen.
Behaviorisme Zich beperken tot aspecten die een neutrale en objectieve
manier goed en gemakkelijk kunnen bestudeerd worden,
zonder zich te moeten verdiepen in tussen liggende
processen.
2
, Basisemoties Een basisemotie is een emotie die door alle mensen, overal
ter wereld, wordt toegepast en herkend. De zes universele
basisemoties, te weten vreugde, verdriet, angst, woede,
verbazing en afschuw, zijn aangeboren. (boosheid, blijheid,
angst, verwondering, verdriet, afkeer)
Bayley ontwikkelingsschaal Gebaseerd op sensomotorisch gedrag.
Beeldvorming Voorstellen of in beeld stellen van bepaalde dingen.
Beeldvervollediging (3) Beeldvervollediging (je gaat af op één kenmerk om een
ander kenmerk erbij te veronderstellen)
Behaviorisme Een stroming binnen de wetenschapsfilosofie die zich
uitspreekt over het onderzoek domein en de
onderzoeksmethoden van de psychologie.
Het behaviorisme is dus een filosofie achter de psychologie.
Behoeften piramide Zelfactualisatie, waardering, liefde en nabijheid van
anderen, veiligheid en bescherming, fysiologische behoeften
(honger, dorst, slaap)
- Geconcipieerd door de Amerikaanse psycholoog
Abraham Maslow
(De piramide van Maslow is een aan Abraham Maslow
toegeschreven ordening van behoeftes, op basis van zijn in
1943 gepubliceerde motivatietheorie. Maslow rangschikte
de volgens hem universele behoeften van de mens in deze
hiërarchie.)
Behulpzaamheid De verantwoordelijkheid om een ander in problemen te
helpen. /
Het vrijwillig bijstaan en helpen van anderen in een
bepaalde situatie
Beoordeling en waardering Beoordeling: op basis van criteria,
Waardering: positief of negatief.
Betrekkingsbalansen = betrekkingsniveau
Via het expressieve onderliggende aspect toon je bv. je
betrokkenheid, nieuwsgierigheid, …/
De wijze waarop mensen op elkaar antwoorden bepaalt of
ze elkaars betrekking accepteren of om beurt elkaars
leidende dan wel ondergeschikte/volgzame rol overnemen
dan wel of men allebei in dezelfde rol wil blijven of komen
Big-five model Ocean:
- Openness to experience
- Conscientiousness
- Extraversion
- Agreeableness
- Neuroticism
Biofeedback Gericht op het zich bewust worden van fysiologische
processen en deze te leren beheersen.
3
Gedrag in gezondheid en welzijn - GGW
Aandachtregulatie Het beheersen van het proces dat het waarnemen van
prikkels of informatie en de verwerking ervan reguleert.
Aandachtfocus Aandacht is een balans. Je waakzaamheid of aandacht kan
over gaan in een latente zwevende aandacht (floating
attention) of in een geconcentreerde of verscherpte
aandacht (focused attention).
Aangeleerde Wanneer men voortdurend ervaart dat eigen gedrag geen
hulpeloosheid/ effect heeft op de omgeving.
Learned helplessness - Frustratie
- Passiviteit
- Psy. Stoornissen
Affect Verwijst naar de momentane gevoelens. Stemming naar een
lang durend basisgevoel.
Afweermechanismen De persoon beschermt zich door het gegeven niet onder
ogen te willen zien en de waarheid geleidelijk aan tot zich te
laten komen.
Amygdala Een amandelvormige neuronenstructuur die het emotionele
interpreteren en reageren op prikkels bepaalt.
Amnesie = Geheugenverlies
het geheugen kan gestoord zijn voor het inprenten van
nieuwe zaken (anterograde amnesie) of kunnen zaken van
net voordien uit het geheugen gewist zijn (retrograde
amnesie).
Analoge taal/ Natuurlijke taal (wegkijken, boodschappen benadrukken.)
communicatie
Analytisch denken Analytisch denken is het systematisch ontleden van een
complex probleem in zijn elementen.
Analytisch denken is nauw verwant aan kritisch denken. Je
maakt duidelijk onderscheid tussen hoofd- en bijzaken,
tussen symptomen en oorzaken, tussen feiten en
opvattingen.
Anterograde amnesie Geen nieuwe zaken meer kunnen inprenten.
Synthetisch denken Meningen uiten en zicht hebben op de consequenties ervan,
op basis van een afweging van relevante criteria.
Analytische intelligentie Het systematisch ontleden van een complex probleem in
zijn elementen.
Angstneurose De persoon heeft heel de tijd angst voor gebeurtenissen die
hem ten dele vallen.
Anorexia nervosa Het hebben van een vertekend lichaamsbeeld, waarbij ze
zich inbeelden dat hun lichaam dikker is dan de
werkelijkheid. à Body dismorphic disorder
1
,Apperceptie Het proces waarbij de aandacht zodanig bewust wordt
gestuurd of waarbij de aandacht automatisch wordt gericht
dat de waarneming en ook de verwerking van prikkels (de
interpretatie) wordt vergemakkelijkt of vlotter verloopt.
Arousal of waakzaamheid Basisaandacht of alertheid lijkt nodig om signalen te
detecteren en je aandacht eventueel te focussen.
ASMR Autonome sensorische meridiaan respons (ASMR), ook
bekend als het hersenorgasme of aandachtgestuurde
euforie.
- Tintelend gevoel dat start aan de hoofdhuid en zich
via de ruggengraat naar de onderste ledematen
verspreidt
- Wordt uitgelokt door het gericht waarnemen van
een gebeurtenis die sterk op je inwerkt en je een
gelukzalig rustgevend gevoel bezorgd (bijv. iemand
die zingt, fluistert, observeren van een baby die
slaapt)
A-type persoonlijkheid Ongeduldig, onzeker, perfectionistisch, competitief, vijandig
en gestresseerd. Personen met een verhoogd risico op hart-
en vaatziekten, maar kunnen wel sneller van een hartinfarct
of hartaanval herstellen.
Attributie/ Attribueren De wijze waarop mensen het gedrag van zichzelf en van
anderen verklaren in termen van oorzaak en gevolg, en hoe
dit van invloed is op hun motivatie, wil begrijpen.
Autismespectrumstoornis Zichzelf systeem en obsessioneel toeleggen op datgene
waarin men goed is.
Automatisatie Alles quasi onbewust laten verlopen, zodat onze hersenen
vrij zijn voor praten en denken terwijl je met iets bezig bent
dat een “gewoonte” is.
Autoriteit en Autoriteit: de aanvaarde macht van een persoon of een
gehoorzaamheid organisatie over een andere persoon of een groep te leiden.
Gehoorzaamheid: de bereidheid en/of verplichting
gehoorzaam te zijn aan een persoon of instantie, dus om
gehoor en zo goed mogelijk gevolg te geven aan diens
instructies. Ze kan worden opgelegd of overeengekomen.
Autosuggestie Hypnose opwekken door:
- Autosuggestie: zelfhypnose of zelfrelaxatie.
Backward digit span Het aantal cijfers (na elkaar) die men zodanig in het
werkgeheugen kan houden dat men ze achterstevoren kan
opzeggen.
Behaviorisme Zich beperken tot aspecten die een neutrale en objectieve
manier goed en gemakkelijk kunnen bestudeerd worden,
zonder zich te moeten verdiepen in tussen liggende
processen.
2
, Basisemoties Een basisemotie is een emotie die door alle mensen, overal
ter wereld, wordt toegepast en herkend. De zes universele
basisemoties, te weten vreugde, verdriet, angst, woede,
verbazing en afschuw, zijn aangeboren. (boosheid, blijheid,
angst, verwondering, verdriet, afkeer)
Bayley ontwikkelingsschaal Gebaseerd op sensomotorisch gedrag.
Beeldvorming Voorstellen of in beeld stellen van bepaalde dingen.
Beeldvervollediging (3) Beeldvervollediging (je gaat af op één kenmerk om een
ander kenmerk erbij te veronderstellen)
Behaviorisme Een stroming binnen de wetenschapsfilosofie die zich
uitspreekt over het onderzoek domein en de
onderzoeksmethoden van de psychologie.
Het behaviorisme is dus een filosofie achter de psychologie.
Behoeften piramide Zelfactualisatie, waardering, liefde en nabijheid van
anderen, veiligheid en bescherming, fysiologische behoeften
(honger, dorst, slaap)
- Geconcipieerd door de Amerikaanse psycholoog
Abraham Maslow
(De piramide van Maslow is een aan Abraham Maslow
toegeschreven ordening van behoeftes, op basis van zijn in
1943 gepubliceerde motivatietheorie. Maslow rangschikte
de volgens hem universele behoeften van de mens in deze
hiërarchie.)
Behulpzaamheid De verantwoordelijkheid om een ander in problemen te
helpen. /
Het vrijwillig bijstaan en helpen van anderen in een
bepaalde situatie
Beoordeling en waardering Beoordeling: op basis van criteria,
Waardering: positief of negatief.
Betrekkingsbalansen = betrekkingsniveau
Via het expressieve onderliggende aspect toon je bv. je
betrokkenheid, nieuwsgierigheid, …/
De wijze waarop mensen op elkaar antwoorden bepaalt of
ze elkaars betrekking accepteren of om beurt elkaars
leidende dan wel ondergeschikte/volgzame rol overnemen
dan wel of men allebei in dezelfde rol wil blijven of komen
Big-five model Ocean:
- Openness to experience
- Conscientiousness
- Extraversion
- Agreeableness
- Neuroticism
Biofeedback Gericht op het zich bewust worden van fysiologische
processen en deze te leren beheersen.
3
