Samenvatting
Financial Accounting 3 (FA3)
B-Accountancy
Collegejaar: 2024-2025
,Samenvatting Financial Accounting 3 (FA3) | ACVH19FA3A | B-Accountancy
Inleiding
Voor deze samenvatting is gebruikgemaakt van de volgende literatuur:
• Jaarverslaggeving (JV, 9e/10e druk) – Theorie & opgavenboek
• Handboek externe verslaggeving 2024 (Deloitte) - HEV
• Materiaal van Blackboard:
- Werkcollege slides FA3
Bij het studieonderdeel Financial Accounting 3 (FA3) – en dus in deze samenvatting - zullen de
volgende onderwerpen behandeld worden:
• Winstbelasting;
o Tijdelijke en definitieve verschillen.
o Onderdruk en overdruk.
o Fiscale verliescompensatie.
• Kapitaalbelangen;
o Waarderingsgrondslagen.
o Wettelijke reserve deelnemingen.
o Verwerking (positieve of negatieve) goodwill.
o Verschillen regelgeving IASB en Wet/RJ.
• Consolidatie (integratie belasting, kapitaalbelangen en consolidatie);
o Enkelvoudige en geconsolideerde jaarrekening.
o Regelgeving inzake consolidatie.
o Consolidatietechniek.
o Consolidatie van niet-100%-kapitaalbelangen.
o Omgekeerde overnames.
• Vreemde valuta;
o Valutarisico.
o Transacties in vreemde valuta.
o Afdekking van valutarisico’s.
o Bedrijfsuitoefening in het buitenland.
• Kasstroom(overzicht).
In deze samenvatting is alle theorie behandeld die volgens de weekplanning FA3 als
tentamenstof staat voorgeschreven. De theorie wordt in deze samenvatting vaak toegelicht
met behulp van voorbeelden. Wanneer theorie uit de weekplanning niet wordt opgenomen
in deze samenvatting zal dit hieronder te vinden zijn onder de opmerkingen.
Maak naast deze samenvatting gebruik van de oefenopgaven zoals deze zijn voorgeschreven
in de weekplanning, en van het proeftentamen Financial Accounting 3. Aan het einde van de
samenvatting is een lijst opgenomen met de te maken opdrachten behorende bij het
studieonderdeel Financial Accounting 3 (FA3).
Veel succes met de voorbereiding voor het tentamen!
2
,Samenvatting Financial Accounting 3 (FA3) | ACVH19FA3A | B-Accountancy
Opmerkingen:
• Paragraaf 19.5 (uit het boek JV) is niet meegenomen in de samenvatting. Naar mijn
mening is dit te specifiek om te vragen op het tentamen Financial Accounting 3 (FA3).
• Paragraaf 19.9 (uit het boek JV) is niet meengenomen in de samenvatting. Deze is naar
mijn mening niet noodzakelijk voor het totaalplaatje.
3
,Samenvatting Financial Accounting 3 (FA3) | ACVH19FA3A | B-Accountancy
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: Winstbelasting (H17 Handboek EV) ................................................................................. 5
1.1 Fiscale versus bedrijfseconomische winstbepaling ............................................................... 5
1.2 Verschillen tussen fiscale en bedrijfseconomische winst ...................................................... 7
1.3 Tijdelijke winstverschillen ...................................................................................................... 9
1.4 Definitieve winstverschillen ................................................................................................. 12
1.5 Waarderingsgrondslag ......................................................................................................... 16
1.6 Wijziging belastingtarief ...................................................................................................... 17
1.7 Resultaatbenadering versus balansbenadering ................................................................... 17
Hoofdstuk 2: Kapitaalbelangen (H9 Handboek EV) ............................................................................. 18
2.1 Mogelijke waarderingsgrondslagen ..................................................................................... 18
2.2 Onderlinge leveranties ......................................................................................................... 26
2.3 Regelgeving van de IASB ...................................................................................................... 26
2.4 Regelgeving van de wet (en de RJ)....................................................................................... 28
2.5 Wettelijke reserve deelnemingen........................................................................................ 31
2.6 Gekochte goodwill ............................................................................................................... 33
2.7 Informatieverschaffing......................................................................................................... 36
Hoofdstuk 3: Consolidatie (H33 Handboek EV) ................................................................................... 37
3.1 Enkelvoudige en geconsolideerde jaarrekening .................................................................. 37
3.2 Regelgeving inzake consolidatie .......................................................................................... 37
3.3 De consolidatietechniek....................................................................................................... 41
3.4 De consolidatie van niet-100%-kapitaalbelangen................................................................ 51
3.5 Omgekeerde overnames...................................................................................................... 54
Hoofdstuk 4: Vreemde valuta (H4 Handboek EV) ............................................................................... 56
4.1 Valutarisico .......................................................................................................................... 56
4.2 Transacties in vreemde valuta ............................................................................................. 57
4.3 Afdekking van valutarisico’s ................................................................................................. 59
4.4 Bedrijfsuitoefening in het buitenland .................................................................................. 61
Hoofdstuk 5: Kasstroomoverzicht (H25 Handboek EV) ....................................................................... 71
5.1 Functies en status van kasstroomoverzichten ..................................................................... 71
5.2 Rubricering van het kasstroomoverzicht ............................................................................. 72
Te maken vraagstukken per onderwerp .............................................................................................. 77
4
, Samenvatting Financial Accounting 3 (FA3) | ACVH19FA3A | B-Accountancy
Hoofdstuk 1: Winstbelasting (H17 Handboek EV)
Naast de hierna behandelde theorie uit het boek jaarverslaggeving is het aan te raden om
voor het tentamen hoofdstuk 17 uit het handboek externe verslaggeving door te nemen.
In de externe jaarrekening is de winstbelasting een kostenpost. De berekening van de
belastinglast in de resultatenrekening wordt gecompliceerd indien de bedrijfseconomische en
fiscale winst van elkaar verschillen. De verwerking van de winstbelasting inclusief de
bijzonderheden hierbij, worden besproken in dit hoofdstuk.
1.1 Fiscale versus bedrijfseconomische winstbepaling
Rechtspersonen die een onderneming drijven, zijn onderworpen aan vennootschapsbelasting:
over de winst moet belasting betaald worden. Bij de bepaling van de belastinglast in de
externe resultatenrekening staat toepassing van het matchingprincipe centraal. Volgens dit
principe dienen de kosten te worden toegerekend aan de jaren waarin de oorzaak van die
kosten is gelegen. Ten aanzien van de winstbelasting betekent dit dat de belastinglast dient
aan te sluiten op het geldend belastingpercentage dat is toegepast op de winst vóór aftrek
van belasting. De berekening verloopt derhalve in principe als volgt:
Winst voor Belasting € ….
Belastinglast % € ….
Winst na belasting: € ….
Er is echter een probleem. Voor het bepalen van de verschuldigde belasting is niet de
externe (commerciële) jaarrekening van belang, maar de fiscale jaarrekening. De
commerciële jaarrekening dient opgesteld te worden volgens ‘maatschappelijk aanvaardbare
normen’ en de fiscale jaarrekening volgens ‘goed koopmansgebruik’. De fiscale rechter heeft
bepaald dat als goed koopmansgebruik geldt hetgeen wordt voorgeschreven door de
bedrijfseconomie (dus volgens maatschappelijk aanvaardbare normen), tenzij de belastingwet
anders bepaald. De commerciële en de fiscale jaarrekening kunnen in principe dan ook
dezelfde winst opleveren. Het belastingbedrag dat als kostenpost in de commerciële
resultatenrekening opgenomen dient te worden is het belastingtarief toegepast op de
commerciële winst vóór aftrek van belasting, hetgeen overeenkomt met de over het boekjaar
verschuldigde belasting. In dat geval zal de belasting over de winst in de commerciële
jaarrekening als volgt worden verwerkt:
Balans C Resultatenrekening
Te betalen belasting = Winst voor Belasting € ….
Belastinglast % € ….
Winst na belasting: € …. 5
Financial Accounting 3 (FA3)
B-Accountancy
Collegejaar: 2024-2025
,Samenvatting Financial Accounting 3 (FA3) | ACVH19FA3A | B-Accountancy
Inleiding
Voor deze samenvatting is gebruikgemaakt van de volgende literatuur:
• Jaarverslaggeving (JV, 9e/10e druk) – Theorie & opgavenboek
• Handboek externe verslaggeving 2024 (Deloitte) - HEV
• Materiaal van Blackboard:
- Werkcollege slides FA3
Bij het studieonderdeel Financial Accounting 3 (FA3) – en dus in deze samenvatting - zullen de
volgende onderwerpen behandeld worden:
• Winstbelasting;
o Tijdelijke en definitieve verschillen.
o Onderdruk en overdruk.
o Fiscale verliescompensatie.
• Kapitaalbelangen;
o Waarderingsgrondslagen.
o Wettelijke reserve deelnemingen.
o Verwerking (positieve of negatieve) goodwill.
o Verschillen regelgeving IASB en Wet/RJ.
• Consolidatie (integratie belasting, kapitaalbelangen en consolidatie);
o Enkelvoudige en geconsolideerde jaarrekening.
o Regelgeving inzake consolidatie.
o Consolidatietechniek.
o Consolidatie van niet-100%-kapitaalbelangen.
o Omgekeerde overnames.
• Vreemde valuta;
o Valutarisico.
o Transacties in vreemde valuta.
o Afdekking van valutarisico’s.
o Bedrijfsuitoefening in het buitenland.
• Kasstroom(overzicht).
In deze samenvatting is alle theorie behandeld die volgens de weekplanning FA3 als
tentamenstof staat voorgeschreven. De theorie wordt in deze samenvatting vaak toegelicht
met behulp van voorbeelden. Wanneer theorie uit de weekplanning niet wordt opgenomen
in deze samenvatting zal dit hieronder te vinden zijn onder de opmerkingen.
Maak naast deze samenvatting gebruik van de oefenopgaven zoals deze zijn voorgeschreven
in de weekplanning, en van het proeftentamen Financial Accounting 3. Aan het einde van de
samenvatting is een lijst opgenomen met de te maken opdrachten behorende bij het
studieonderdeel Financial Accounting 3 (FA3).
Veel succes met de voorbereiding voor het tentamen!
2
,Samenvatting Financial Accounting 3 (FA3) | ACVH19FA3A | B-Accountancy
Opmerkingen:
• Paragraaf 19.5 (uit het boek JV) is niet meegenomen in de samenvatting. Naar mijn
mening is dit te specifiek om te vragen op het tentamen Financial Accounting 3 (FA3).
• Paragraaf 19.9 (uit het boek JV) is niet meengenomen in de samenvatting. Deze is naar
mijn mening niet noodzakelijk voor het totaalplaatje.
3
,Samenvatting Financial Accounting 3 (FA3) | ACVH19FA3A | B-Accountancy
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: Winstbelasting (H17 Handboek EV) ................................................................................. 5
1.1 Fiscale versus bedrijfseconomische winstbepaling ............................................................... 5
1.2 Verschillen tussen fiscale en bedrijfseconomische winst ...................................................... 7
1.3 Tijdelijke winstverschillen ...................................................................................................... 9
1.4 Definitieve winstverschillen ................................................................................................. 12
1.5 Waarderingsgrondslag ......................................................................................................... 16
1.6 Wijziging belastingtarief ...................................................................................................... 17
1.7 Resultaatbenadering versus balansbenadering ................................................................... 17
Hoofdstuk 2: Kapitaalbelangen (H9 Handboek EV) ............................................................................. 18
2.1 Mogelijke waarderingsgrondslagen ..................................................................................... 18
2.2 Onderlinge leveranties ......................................................................................................... 26
2.3 Regelgeving van de IASB ...................................................................................................... 26
2.4 Regelgeving van de wet (en de RJ)....................................................................................... 28
2.5 Wettelijke reserve deelnemingen........................................................................................ 31
2.6 Gekochte goodwill ............................................................................................................... 33
2.7 Informatieverschaffing......................................................................................................... 36
Hoofdstuk 3: Consolidatie (H33 Handboek EV) ................................................................................... 37
3.1 Enkelvoudige en geconsolideerde jaarrekening .................................................................. 37
3.2 Regelgeving inzake consolidatie .......................................................................................... 37
3.3 De consolidatietechniek....................................................................................................... 41
3.4 De consolidatie van niet-100%-kapitaalbelangen................................................................ 51
3.5 Omgekeerde overnames...................................................................................................... 54
Hoofdstuk 4: Vreemde valuta (H4 Handboek EV) ............................................................................... 56
4.1 Valutarisico .......................................................................................................................... 56
4.2 Transacties in vreemde valuta ............................................................................................. 57
4.3 Afdekking van valutarisico’s ................................................................................................. 59
4.4 Bedrijfsuitoefening in het buitenland .................................................................................. 61
Hoofdstuk 5: Kasstroomoverzicht (H25 Handboek EV) ....................................................................... 71
5.1 Functies en status van kasstroomoverzichten ..................................................................... 71
5.2 Rubricering van het kasstroomoverzicht ............................................................................. 72
Te maken vraagstukken per onderwerp .............................................................................................. 77
4
, Samenvatting Financial Accounting 3 (FA3) | ACVH19FA3A | B-Accountancy
Hoofdstuk 1: Winstbelasting (H17 Handboek EV)
Naast de hierna behandelde theorie uit het boek jaarverslaggeving is het aan te raden om
voor het tentamen hoofdstuk 17 uit het handboek externe verslaggeving door te nemen.
In de externe jaarrekening is de winstbelasting een kostenpost. De berekening van de
belastinglast in de resultatenrekening wordt gecompliceerd indien de bedrijfseconomische en
fiscale winst van elkaar verschillen. De verwerking van de winstbelasting inclusief de
bijzonderheden hierbij, worden besproken in dit hoofdstuk.
1.1 Fiscale versus bedrijfseconomische winstbepaling
Rechtspersonen die een onderneming drijven, zijn onderworpen aan vennootschapsbelasting:
over de winst moet belasting betaald worden. Bij de bepaling van de belastinglast in de
externe resultatenrekening staat toepassing van het matchingprincipe centraal. Volgens dit
principe dienen de kosten te worden toegerekend aan de jaren waarin de oorzaak van die
kosten is gelegen. Ten aanzien van de winstbelasting betekent dit dat de belastinglast dient
aan te sluiten op het geldend belastingpercentage dat is toegepast op de winst vóór aftrek
van belasting. De berekening verloopt derhalve in principe als volgt:
Winst voor Belasting € ….
Belastinglast % € ….
Winst na belasting: € ….
Er is echter een probleem. Voor het bepalen van de verschuldigde belasting is niet de
externe (commerciële) jaarrekening van belang, maar de fiscale jaarrekening. De
commerciële jaarrekening dient opgesteld te worden volgens ‘maatschappelijk aanvaardbare
normen’ en de fiscale jaarrekening volgens ‘goed koopmansgebruik’. De fiscale rechter heeft
bepaald dat als goed koopmansgebruik geldt hetgeen wordt voorgeschreven door de
bedrijfseconomie (dus volgens maatschappelijk aanvaardbare normen), tenzij de belastingwet
anders bepaald. De commerciële en de fiscale jaarrekening kunnen in principe dan ook
dezelfde winst opleveren. Het belastingbedrag dat als kostenpost in de commerciële
resultatenrekening opgenomen dient te worden is het belastingtarief toegepast op de
commerciële winst vóór aftrek van belasting, hetgeen overeenkomt met de over het boekjaar
verschuldigde belasting. In dat geval zal de belasting over de winst in de commerciële
jaarrekening als volgt worden verwerkt:
Balans C Resultatenrekening
Te betalen belasting = Winst voor Belasting € ….
Belastinglast % € ….
Winst na belasting: € …. 5
