1
Samenvatting: Gastro-intestinaal Stelsel,
Metabolisme en Endocrinologie:
Fysiologie van het Gastro-Intestinaal
Stelsel:
Zuurtegraad:
• OF pH
• Fysiologische pH van het lichaam bedraagt 7.4
o Indien pH lager dan 7.39:
▪ Acidose
▪ 6.80 is de uiterste pathologische waarde
o Indien pH hoger dan 7.41:
▪ Alkalose
▪ 7.80 is de uiterste pathologische waarde
• Berekenen van de pH:
o 𝑝𝐻 = −log[𝐻 + ]
• pH zal geregeld worden door de 𝑝𝐶𝑂2 en [𝐻𝐶𝑂3− ]
[𝐻𝐶𝑂 − ]
3
o 𝑝𝐻 = 6.10 + log(0.03∗𝑝𝐶𝑂 )
2
[𝐻𝐶𝑂3− ]
▪ 0.03∗𝑝𝐶𝑂2
is de bufferverhouding
• Opmerking:
o 𝑝𝐶𝑂2 is de partiële druk van CO2 in arterieel bloed
▪ Maat voor hoeveelheid CO2 opgelost in het bloed
▪ Concentratie wordt geregeld door de longen
o [𝐻𝐶𝑂3− ] wordt geregeld door de nier
Stoornissen van zuur-base evenwicht:
• OF stoornissen zijn het gevolg van een verandering van de [HCO3-]
o Niet-respiratoire of metabole stoornissen
• OF stoornissen zijn het gevolg van een verandering van de pCO2
o Respiratoire stoornissen
• OF combinatie van beide veranderingen
o Komt niet veel voor
• Opmerking:
o Bij langdurige stoornissen zal het lichaam de stoornis compenseren
▪ Doel:
• Normaliseren van de bufferverhouding
• Normalisatie van de pH
Samenvatting: Gastro-intestinaal Stelsel, Metabolisme en Endocrinologie: Fysiologie van de
Spijsvertering
, 2
Soorten acidose:
• Respiratoire acidose:
o Toename van pCO2
o Longen zullen minder goed functioneren
▪ CO2 zal moeilijk geëlimineerd worden
• Concentratie van CO2 zal stijgen in het bloed
o Voorbeeld van pathologische afwijking:
▪ COPD
• Metabole acidose:
o Afname van [HCO3-]
o OF productie van H-ionen is toegenomen
▪ Productie van melkzuur gaat gepaard met H+-stijging
• Om H+ te elimineren moet er meer koolzuur geproduceerd worden
• 𝐻𝐶𝑂3− + 𝐻 + → 𝐻2 𝐶𝑂3 → 𝐻2 𝑂 + 𝐶𝑂2
o OF uitscheiding van H-ionen is verminderd
Soorten alkalose:
• Respiratoire alkalose:
o Afname van pCO2
o Voorbeeld van pathologische afwijking:
▪ Hyperventilatie
• Metabole alkalose bij
o Toename van [HCO3-]
o Voorbeeld van pathologische afwijking:
▪ Diuretica
▪ Chronisch braken
• H-ionen gaan verloren
o Evenwicht gaat verschuiven
▪ Leidt tot toename van [HCO3-]
Compensatie van metabole stoornissen:
• Ademhalingsfrequentie zal aangepast worden om de verandering in pCO2 te compenseren
o Respiratoire correctie
• Veranderingen van pH worden gemeten in de arteriële chemoreceptoren in het centraal
zenuwstelsel
o Veranderingen zullen leiden tot beïnvloeding van de ademhalingsfrequentie
• Compensatie van metabole acidose:
o Stimulatie van de ademhaling
• Compensatie van de metabole alkalose:
o Remming van de ademhaling
• Opmerking:
o Compensatie zal zeer snel gebeuren
▪ Enkele uren na de eerste verandering
▪ Maximaal 24 uur
Samenvatting: Gastro-intestinaal Stelsel, Metabolisme en Endocrinologie: Fysiologie van de
Spijsvertering
, 3
Compensatie van de respiratoire stoornissen:
• De nier zal de veranderingen van [HCO3-] compenseren
o Renale correctie
• Compensatie van respiratoire acidose:
o Neogenese van bicarbonaat in de nier via chemische omzettingen
• Compensatie van respiratoire alkalose:
o Daling van de bicarbonaatreabsorptie
• Opmerking:
o Compensatie zal traag gebeuren
▪ Enkele dagen na de eerste verandering
▪ Maximaal een week
Buffers in het lichaam:
• Buffer zal altijd bestaan uit 2 delen:
o OF zuur en zout van de geconjugeerde base
o OF base en zout van het geconjugeerd zuur
• Buffers bevinden zich in het plasma en het bloed
• Soorten buffers in het lichaam:
o Bicarbonaat
o Proteïnen (vooral hemoglobine)
o Fosfaat
• Opmerking:
o Bicarbonaatbuffer is het belangrijkste in het bloed
▪ Meer dan 50% van de buffercapaciteit
Interactie tussen verschillende buffersystemen:
• Alle bufferparen zijn met elkaar in evenwicht (iso-hydrisch principe)
o Alle paren zijn allemaal blootgesteld aan de zelfde H-ionconcentratie
• Alle buffers zullen bijdragen aan de pH van het systeem
• Opmerking:
o pH in het bloed zal beschreven worden door de 𝐻2 𝐶𝑂3 − 𝐻𝐶𝑂3− buffer
Structuur van het gastro-intestinaal stelsel:
• Gastro-intestinaal stelsel bestaat uit spijsverteringskanaal en talrijke klieren
• Spijsverteringskanaal is een buis van ongeveer 7 meter lang gelegen tussen mond en anus
o Bestaande uit verschillende onderdelen
▪ Elk onderdeel heeft een eigen functie
o Zie Functionele Anatomie
• Aanwezigheid van microscopische klieren in de wand van het kanaal
o Secretie rechtstreeks in het lumen van spijsverteringskanaal
• Aanwezigheid van macroscopische klieren op afstand van het kanaal
o Klieren zijn verbonden via een specifieke afvoerwegen
o Macroscopische klieren
▪ Speekselklieren
▪ Pancreas
▪ Lever en galblaas
Samenvatting: Gastro-intestinaal Stelsel, Metabolisme en Endocrinologie: Fysiologie van de
Spijsvertering
, 4
Artificiële indeling van het spijsverteringskanaal:
• Bovenste segment:
o Van mond tot maaguitgang
o Kan makkelijk bereikt worden via een maagsonde
• Onderste segment:
o Onderscheid tussen:
▪ Duodenum
• Kruispunt met pancreas en lever
▪ Jejuno-iluem
▪ Colon
• Anatomische verdeling gaat niet gepaard met verschillen in
fysiologische functie
• Opmerking:
o Rectum zal gebruikt worden als opslag
▪ Water zal onttrokken worden
• Opmerking:
o Totale lengte van het kanaal is 4.5 meter
▪ Bij een lijk is de darm langer
• In vivo tonus in de longitudinale spieren gaat verloren
o Verdeling gaat niet gepaard met verschil in fysiologische functie
Structuur van de darmwand:
• Mucosa
• Submucosa
• Muscularis-laag
• Adventitia
Samenvatting: Gastro-intestinaal Stelsel, Metabolisme en Endocrinologie: Fysiologie van de
Spijsvertering
Samenvatting: Gastro-intestinaal Stelsel,
Metabolisme en Endocrinologie:
Fysiologie van het Gastro-Intestinaal
Stelsel:
Zuurtegraad:
• OF pH
• Fysiologische pH van het lichaam bedraagt 7.4
o Indien pH lager dan 7.39:
▪ Acidose
▪ 6.80 is de uiterste pathologische waarde
o Indien pH hoger dan 7.41:
▪ Alkalose
▪ 7.80 is de uiterste pathologische waarde
• Berekenen van de pH:
o 𝑝𝐻 = −log[𝐻 + ]
• pH zal geregeld worden door de 𝑝𝐶𝑂2 en [𝐻𝐶𝑂3− ]
[𝐻𝐶𝑂 − ]
3
o 𝑝𝐻 = 6.10 + log(0.03∗𝑝𝐶𝑂 )
2
[𝐻𝐶𝑂3− ]
▪ 0.03∗𝑝𝐶𝑂2
is de bufferverhouding
• Opmerking:
o 𝑝𝐶𝑂2 is de partiële druk van CO2 in arterieel bloed
▪ Maat voor hoeveelheid CO2 opgelost in het bloed
▪ Concentratie wordt geregeld door de longen
o [𝐻𝐶𝑂3− ] wordt geregeld door de nier
Stoornissen van zuur-base evenwicht:
• OF stoornissen zijn het gevolg van een verandering van de [HCO3-]
o Niet-respiratoire of metabole stoornissen
• OF stoornissen zijn het gevolg van een verandering van de pCO2
o Respiratoire stoornissen
• OF combinatie van beide veranderingen
o Komt niet veel voor
• Opmerking:
o Bij langdurige stoornissen zal het lichaam de stoornis compenseren
▪ Doel:
• Normaliseren van de bufferverhouding
• Normalisatie van de pH
Samenvatting: Gastro-intestinaal Stelsel, Metabolisme en Endocrinologie: Fysiologie van de
Spijsvertering
, 2
Soorten acidose:
• Respiratoire acidose:
o Toename van pCO2
o Longen zullen minder goed functioneren
▪ CO2 zal moeilijk geëlimineerd worden
• Concentratie van CO2 zal stijgen in het bloed
o Voorbeeld van pathologische afwijking:
▪ COPD
• Metabole acidose:
o Afname van [HCO3-]
o OF productie van H-ionen is toegenomen
▪ Productie van melkzuur gaat gepaard met H+-stijging
• Om H+ te elimineren moet er meer koolzuur geproduceerd worden
• 𝐻𝐶𝑂3− + 𝐻 + → 𝐻2 𝐶𝑂3 → 𝐻2 𝑂 + 𝐶𝑂2
o OF uitscheiding van H-ionen is verminderd
Soorten alkalose:
• Respiratoire alkalose:
o Afname van pCO2
o Voorbeeld van pathologische afwijking:
▪ Hyperventilatie
• Metabole alkalose bij
o Toename van [HCO3-]
o Voorbeeld van pathologische afwijking:
▪ Diuretica
▪ Chronisch braken
• H-ionen gaan verloren
o Evenwicht gaat verschuiven
▪ Leidt tot toename van [HCO3-]
Compensatie van metabole stoornissen:
• Ademhalingsfrequentie zal aangepast worden om de verandering in pCO2 te compenseren
o Respiratoire correctie
• Veranderingen van pH worden gemeten in de arteriële chemoreceptoren in het centraal
zenuwstelsel
o Veranderingen zullen leiden tot beïnvloeding van de ademhalingsfrequentie
• Compensatie van metabole acidose:
o Stimulatie van de ademhaling
• Compensatie van de metabole alkalose:
o Remming van de ademhaling
• Opmerking:
o Compensatie zal zeer snel gebeuren
▪ Enkele uren na de eerste verandering
▪ Maximaal 24 uur
Samenvatting: Gastro-intestinaal Stelsel, Metabolisme en Endocrinologie: Fysiologie van de
Spijsvertering
, 3
Compensatie van de respiratoire stoornissen:
• De nier zal de veranderingen van [HCO3-] compenseren
o Renale correctie
• Compensatie van respiratoire acidose:
o Neogenese van bicarbonaat in de nier via chemische omzettingen
• Compensatie van respiratoire alkalose:
o Daling van de bicarbonaatreabsorptie
• Opmerking:
o Compensatie zal traag gebeuren
▪ Enkele dagen na de eerste verandering
▪ Maximaal een week
Buffers in het lichaam:
• Buffer zal altijd bestaan uit 2 delen:
o OF zuur en zout van de geconjugeerde base
o OF base en zout van het geconjugeerd zuur
• Buffers bevinden zich in het plasma en het bloed
• Soorten buffers in het lichaam:
o Bicarbonaat
o Proteïnen (vooral hemoglobine)
o Fosfaat
• Opmerking:
o Bicarbonaatbuffer is het belangrijkste in het bloed
▪ Meer dan 50% van de buffercapaciteit
Interactie tussen verschillende buffersystemen:
• Alle bufferparen zijn met elkaar in evenwicht (iso-hydrisch principe)
o Alle paren zijn allemaal blootgesteld aan de zelfde H-ionconcentratie
• Alle buffers zullen bijdragen aan de pH van het systeem
• Opmerking:
o pH in het bloed zal beschreven worden door de 𝐻2 𝐶𝑂3 − 𝐻𝐶𝑂3− buffer
Structuur van het gastro-intestinaal stelsel:
• Gastro-intestinaal stelsel bestaat uit spijsverteringskanaal en talrijke klieren
• Spijsverteringskanaal is een buis van ongeveer 7 meter lang gelegen tussen mond en anus
o Bestaande uit verschillende onderdelen
▪ Elk onderdeel heeft een eigen functie
o Zie Functionele Anatomie
• Aanwezigheid van microscopische klieren in de wand van het kanaal
o Secretie rechtstreeks in het lumen van spijsverteringskanaal
• Aanwezigheid van macroscopische klieren op afstand van het kanaal
o Klieren zijn verbonden via een specifieke afvoerwegen
o Macroscopische klieren
▪ Speekselklieren
▪ Pancreas
▪ Lever en galblaas
Samenvatting: Gastro-intestinaal Stelsel, Metabolisme en Endocrinologie: Fysiologie van de
Spijsvertering
, 4
Artificiële indeling van het spijsverteringskanaal:
• Bovenste segment:
o Van mond tot maaguitgang
o Kan makkelijk bereikt worden via een maagsonde
• Onderste segment:
o Onderscheid tussen:
▪ Duodenum
• Kruispunt met pancreas en lever
▪ Jejuno-iluem
▪ Colon
• Anatomische verdeling gaat niet gepaard met verschillen in
fysiologische functie
• Opmerking:
o Rectum zal gebruikt worden als opslag
▪ Water zal onttrokken worden
• Opmerking:
o Totale lengte van het kanaal is 4.5 meter
▪ Bij een lijk is de darm langer
• In vivo tonus in de longitudinale spieren gaat verloren
o Verdeling gaat niet gepaard met verschil in fysiologische functie
Structuur van de darmwand:
• Mucosa
• Submucosa
• Muscularis-laag
• Adventitia
Samenvatting: Gastro-intestinaal Stelsel, Metabolisme en Endocrinologie: Fysiologie van de
Spijsvertering
