Literatuur module 7
Pomp & Bogaerts (2008) Sociale netwerkanalyse in het tbs-systeem
Het toepassen van sociale netwerkanalyses (SNA) biedt mogelijkheden voor het in kaart brengen van het
sociale netwerk van de tbs-patiënt. Ook kunnen de sociale netwerkgegevens ingeschakeld worden bij het in
kaart brengen van delict risico’s en waar mogelijk kunnen er verbanden worden gelegd met individuele
diagnostiek. Daarnaast geeft SNA-inzichten voor risicomanagement, waarbij je moet kijken welke
vaardigheden een individu nog dient te leren in relatie tot zijn sociale omgeving. Er is nu een
interpretatiemethode ontwikkeld, genaamd de Forensische Sociale Netwerk Analyse (FSNA).
Sociale netwerkanalyse in de tbs-praktijk
In het begin is de tbs-maatregel erop gericht om patiënten na een doelmatige behandeling gefaseerd terug
te laten keren naar de samenleving, als het recidiverisico tot een aanvaardbaar niveau is afgenomen. Risico-
taxatie-instrumenten waar validatieonderzoek naar is gedaan zijn de HKT-30, HCR-20 en SVR-20. Deze
instrumenten bestaan uit een checklist van historische en dynamische risicofactoren waarvan op
groepsniveau empirisch het verband met delictgedrag is aangetoond. Kenmerkend voor gestructureerde
klinische risicotaxatie is dat de deskundige ook zijn of haar klinische kennis erbij gebruikt. Een beperking is
dat deze instrumenten gebaseerd zijn op groepsgegevens, maar bedoeld zijn voor recidive voorspelling op
individueel niveau. De kenmerken van sociale netwerken van individuele patiënten zouden een
informatiebron en analyse-eenheid kunnen zijn om individuele risicofactoren te identificeren en mee te laten
wegen in eventueel ontslag. Daarnaast zou informatie van netwerkanalyse nuttig kunnen zijn bij het
opstellen van richtlijnen voor risicomanagement tijdens en na de tbs-behandeling. Kalish en Robins pleiten
voor toevoeging van psychologische elementen aan sociaal netwerkonderzoek. Pawson en Tilley hebben
dan ook een Context, Mechanism and Outcome (CMO) model ontwikkeld; gaat uit van de veronderstelling
dat gedragsuitkomsten het resultaat zijn van interferenties tussen (persoons)mechanismen en
contextfactoren.
Sociale netwerken en hernieuwd gewelddadig gedrag
De analyse van kenmerkende patronen van relaties (structuur) in netwerken staat centraal. Bij de SNA wordt
ervan uitgegaan dat een persoon (ego), afhankelijk van de situatie of context, in zijn keuzes en/of gedrag
wordt beïnvloed door zijn interacties met anderen en andersom. Met een sociaal netwerk wordt in de SNA
een verzameling van mensen (of groepen mensen) en hun onderlinge relaties bedoeld. Er is weinig bekend
over (dynamische) omgevingsfactoren die real life gemanaged moeten worden als een forensische
psychiatrische patiënt terugkeert in de maatschappij. In het verleden stelde Monahan dat een accurate
predictie van herhaald gewelddadig gedrag een combinatie moet zijn van de statistische of actuariële
benadering en de voorgestelde situationele benadering. Hij concludeert dat in de omgeving van een
persoon potentiële slachtoffers aanwezig moeten zijn om tot een nieuw delict te komen. Daarnaast noemt
hij de beschikbaarheid van drugs en contact met mensen die overmatig drinken als risicofactoren.
1
Pomp & Bogaerts (2008) Sociale netwerkanalyse in het tbs-systeem
Het toepassen van sociale netwerkanalyses (SNA) biedt mogelijkheden voor het in kaart brengen van het
sociale netwerk van de tbs-patiënt. Ook kunnen de sociale netwerkgegevens ingeschakeld worden bij het in
kaart brengen van delict risico’s en waar mogelijk kunnen er verbanden worden gelegd met individuele
diagnostiek. Daarnaast geeft SNA-inzichten voor risicomanagement, waarbij je moet kijken welke
vaardigheden een individu nog dient te leren in relatie tot zijn sociale omgeving. Er is nu een
interpretatiemethode ontwikkeld, genaamd de Forensische Sociale Netwerk Analyse (FSNA).
Sociale netwerkanalyse in de tbs-praktijk
In het begin is de tbs-maatregel erop gericht om patiënten na een doelmatige behandeling gefaseerd terug
te laten keren naar de samenleving, als het recidiverisico tot een aanvaardbaar niveau is afgenomen. Risico-
taxatie-instrumenten waar validatieonderzoek naar is gedaan zijn de HKT-30, HCR-20 en SVR-20. Deze
instrumenten bestaan uit een checklist van historische en dynamische risicofactoren waarvan op
groepsniveau empirisch het verband met delictgedrag is aangetoond. Kenmerkend voor gestructureerde
klinische risicotaxatie is dat de deskundige ook zijn of haar klinische kennis erbij gebruikt. Een beperking is
dat deze instrumenten gebaseerd zijn op groepsgegevens, maar bedoeld zijn voor recidive voorspelling op
individueel niveau. De kenmerken van sociale netwerken van individuele patiënten zouden een
informatiebron en analyse-eenheid kunnen zijn om individuele risicofactoren te identificeren en mee te laten
wegen in eventueel ontslag. Daarnaast zou informatie van netwerkanalyse nuttig kunnen zijn bij het
opstellen van richtlijnen voor risicomanagement tijdens en na de tbs-behandeling. Kalish en Robins pleiten
voor toevoeging van psychologische elementen aan sociaal netwerkonderzoek. Pawson en Tilley hebben
dan ook een Context, Mechanism and Outcome (CMO) model ontwikkeld; gaat uit van de veronderstelling
dat gedragsuitkomsten het resultaat zijn van interferenties tussen (persoons)mechanismen en
contextfactoren.
Sociale netwerken en hernieuwd gewelddadig gedrag
De analyse van kenmerkende patronen van relaties (structuur) in netwerken staat centraal. Bij de SNA wordt
ervan uitgegaan dat een persoon (ego), afhankelijk van de situatie of context, in zijn keuzes en/of gedrag
wordt beïnvloed door zijn interacties met anderen en andersom. Met een sociaal netwerk wordt in de SNA
een verzameling van mensen (of groepen mensen) en hun onderlinge relaties bedoeld. Er is weinig bekend
over (dynamische) omgevingsfactoren die real life gemanaged moeten worden als een forensische
psychiatrische patiënt terugkeert in de maatschappij. In het verleden stelde Monahan dat een accurate
predictie van herhaald gewelddadig gedrag een combinatie moet zijn van de statistische of actuariële
benadering en de voorgestelde situationele benadering. Hij concludeert dat in de omgeving van een
persoon potentiële slachtoffers aanwezig moeten zijn om tot een nieuw delict te komen. Daarnaast noemt
hij de beschikbaarheid van drugs en contact met mensen die overmatig drinken als risicofactoren.
1
