1
7. Injecteren
Injecteren is het toedienen van een vloeibaar, steriel geneesmiddel in een weefsel met een spuit en
naald. Een geneesmiddel wordt per injectie toegediend als:
- Snel resultaat nodig is bij bijv. een hartinfarct of shock
- Het geneesmiddel door een van de spijsverteringssappen onwerkzaam wordt gemaakt, bijv.
door insuline
- De patiënt niets per os mag innemen, bijv. na operatie
- De patiënt niets per os in kan nemen, bijv. bij bewusteloosheid of braken
- De patiënt niets per os in wil nemen maar het geneesmiddel noodzakelijk is, bijv. bij
psychische ziekten.
Er bestaan 4 manieren om een injectie toe te dienen:
1. Intracutaan (in de huid) bijv. priktest
2. Subcutaan (onder de huid) bijv. groeihormoon, insuline
3. Intramusculair (in de spier) bijv. tetanus, vit.B12,
4. Intraveneus (in de ader) alleen voor verpleegkundigen en artsen
7.1 Injectiespuiten en naalden
In het algemeen gebruik zijn de injectiespuiten van kunststof en bestemd voor eenmalig gebruik. Een
enkele keer kan de spuit nog van glas zijn (vaak bij kant en klare injecties).
Naalden zijn eveneens disposable en gemaakt van roestvrijstaal. De maat van de naald vertelt ons
voor welke manier van toediening de naald bestemd is.
- Opzuignaald: maat 1,2 x 50, dikker dan de injectienaald
- Intramusculair: maat 0,8 x 40
- Subcutaan: maat 0,6 x 25 (of voor intramusculair bij ondervoede, oude mensen of bij
kinderen)
- Subcutaan loodrecht: maat 0,45 x 13
7.2 Plaats van injecteren
Wordt bepaald door:
- De conditie van de huid
- De kenmerken van het
medicament
- Het gewicht van de patiënt
- Nabijheid van zenuwbanen en
bloedvaten
- Nabijheid van botweefsel
7.2.1 Intramusculaire injecteren
- Het geneesmiddel wordt diep in het spierweefsel gespoten, waar het door heel veel
bloedvaten makkelijk en snel wordt opgenomen.
Medisch- technische handelingen thema 1: Medisch-technisch handelen
Praktijkdag 2 - Injecteren
Samenvatting gemaakt door Imke Renkens juli 2019
, 2
- Erg geschikt voor snel gewenst resultaat
- Geschikt voor alle vloeistoffen die bij het subcutaan injecteren snel irritatie of zelfs necrose
van het onderhuids bindweefsel veroorzaken
- Intramusculair: maat 0,8 x 40
- Hoe groter de spiermassa, hoe meer vloeistof de spier kan verwerken en opnemen. Max
15ml
- Er wordt afgeraden om een grotere hoeveelheid vloeistof op 1 plaats te injecteren; 5-10 ml is
normaal.
- Risico is het beschadigen van botweefsel, zenuwbanen en bloedvaten.
- Manieren van intramusculair injecteren:
o Bilspier (bovenste buitenste bilkwadrant)
o Dijspier (zeer geschikt, grote spier zonder zenuwbanen en bloedvaten)
o Bovenste armspier (voor kleine hoeveelheden, 2 ot 3 vingerbreedtes onder de
schoudertop aan de buitenzijde van de bovenarm)
- Atrofie of weefselversterf kunnen optreden door het herhaaldelijk injecteren op dezelfde
plaats waardoor er plekken of schijven ontstaan. De injectievloeistof wordt hier ook minder
goed opgenomen dan voorheen en de injectie wordt pijnlijk
o De naald wordt loodrecht in de spier gestoken in een hoek van 90graden.
o Houd de naald bij de conus en de spuit vast en de hand rust op bijv. het been.
o Let erop dat de naald ongeveer 1 cm uit de huid steekt i.v.m. het afbreken van de
naald.
o Laat de huid los en fixeer de naald met duim en wijsvinger.
o De zuiger van de spuit wordt iets omhooggetrokken. Bij het opzuigen wordt
gecontroleerd of de punt van de naald een bloedvat heeft geraakt. De
injectievloeistof moet dan niet worden ingespoten, want dan vindt een te snelle
resorptie plaats. De spuit met injectienaald wordt verwijderd. Maak een nieuwe
spuit klaar en kies een andere injectieplaats.
o Wordt er geen bloed opgezogen, dan wordt de injectievloeistof langzaam
ingespoten. De injectie is minder pijnlijk wanneer deze langzaam gegeven wordt.
o De naald wordt onder dezelfde hoek van 90 graden verwijderd.
7.2.2. Het subcutaan injecteren
- Bij een subcutane injectie wordt het geneesmiddel in het onderhuids bindweefsel
geïnjecteerd. Hier wordt de vloeistof langzaam door de haarvaten opgenomen. Pas later
komt de vloeistof door het veneuze systeem verder in het lichaam.
- Er is weinig kans op weefselbeschadigingen en de kans dat bloedvaten en zenuwen geraakt
worden is erg klein.
- Is geschikt voor niet-irriterende oplossingen in water in hoeveelheden van 0,5 tot 2 ml.
- Subcutaan: maat 0,6 x 25 (of voor intramusculair bij ondervoede, oude mensen of bij
kinderen). Subcutaan loodrecht: maat 0,45 x 13
- Er mogen geen irritatieplekken, littekenweefsel of wondjes op de huid aanwezig zijn.
o Buitenzijde aan de voorkant van het dijbeen
o Het weefsel rondom de navel van de buikwand
Medisch- technische handelingen thema 1: Medisch-technisch handelen
Praktijkdag 2 - Injecteren
Samenvatting gemaakt door Imke Renkens juli 2019
7. Injecteren
Injecteren is het toedienen van een vloeibaar, steriel geneesmiddel in een weefsel met een spuit en
naald. Een geneesmiddel wordt per injectie toegediend als:
- Snel resultaat nodig is bij bijv. een hartinfarct of shock
- Het geneesmiddel door een van de spijsverteringssappen onwerkzaam wordt gemaakt, bijv.
door insuline
- De patiënt niets per os mag innemen, bijv. na operatie
- De patiënt niets per os in kan nemen, bijv. bij bewusteloosheid of braken
- De patiënt niets per os in wil nemen maar het geneesmiddel noodzakelijk is, bijv. bij
psychische ziekten.
Er bestaan 4 manieren om een injectie toe te dienen:
1. Intracutaan (in de huid) bijv. priktest
2. Subcutaan (onder de huid) bijv. groeihormoon, insuline
3. Intramusculair (in de spier) bijv. tetanus, vit.B12,
4. Intraveneus (in de ader) alleen voor verpleegkundigen en artsen
7.1 Injectiespuiten en naalden
In het algemeen gebruik zijn de injectiespuiten van kunststof en bestemd voor eenmalig gebruik. Een
enkele keer kan de spuit nog van glas zijn (vaak bij kant en klare injecties).
Naalden zijn eveneens disposable en gemaakt van roestvrijstaal. De maat van de naald vertelt ons
voor welke manier van toediening de naald bestemd is.
- Opzuignaald: maat 1,2 x 50, dikker dan de injectienaald
- Intramusculair: maat 0,8 x 40
- Subcutaan: maat 0,6 x 25 (of voor intramusculair bij ondervoede, oude mensen of bij
kinderen)
- Subcutaan loodrecht: maat 0,45 x 13
7.2 Plaats van injecteren
Wordt bepaald door:
- De conditie van de huid
- De kenmerken van het
medicament
- Het gewicht van de patiënt
- Nabijheid van zenuwbanen en
bloedvaten
- Nabijheid van botweefsel
7.2.1 Intramusculaire injecteren
- Het geneesmiddel wordt diep in het spierweefsel gespoten, waar het door heel veel
bloedvaten makkelijk en snel wordt opgenomen.
Medisch- technische handelingen thema 1: Medisch-technisch handelen
Praktijkdag 2 - Injecteren
Samenvatting gemaakt door Imke Renkens juli 2019
, 2
- Erg geschikt voor snel gewenst resultaat
- Geschikt voor alle vloeistoffen die bij het subcutaan injecteren snel irritatie of zelfs necrose
van het onderhuids bindweefsel veroorzaken
- Intramusculair: maat 0,8 x 40
- Hoe groter de spiermassa, hoe meer vloeistof de spier kan verwerken en opnemen. Max
15ml
- Er wordt afgeraden om een grotere hoeveelheid vloeistof op 1 plaats te injecteren; 5-10 ml is
normaal.
- Risico is het beschadigen van botweefsel, zenuwbanen en bloedvaten.
- Manieren van intramusculair injecteren:
o Bilspier (bovenste buitenste bilkwadrant)
o Dijspier (zeer geschikt, grote spier zonder zenuwbanen en bloedvaten)
o Bovenste armspier (voor kleine hoeveelheden, 2 ot 3 vingerbreedtes onder de
schoudertop aan de buitenzijde van de bovenarm)
- Atrofie of weefselversterf kunnen optreden door het herhaaldelijk injecteren op dezelfde
plaats waardoor er plekken of schijven ontstaan. De injectievloeistof wordt hier ook minder
goed opgenomen dan voorheen en de injectie wordt pijnlijk
o De naald wordt loodrecht in de spier gestoken in een hoek van 90graden.
o Houd de naald bij de conus en de spuit vast en de hand rust op bijv. het been.
o Let erop dat de naald ongeveer 1 cm uit de huid steekt i.v.m. het afbreken van de
naald.
o Laat de huid los en fixeer de naald met duim en wijsvinger.
o De zuiger van de spuit wordt iets omhooggetrokken. Bij het opzuigen wordt
gecontroleerd of de punt van de naald een bloedvat heeft geraakt. De
injectievloeistof moet dan niet worden ingespoten, want dan vindt een te snelle
resorptie plaats. De spuit met injectienaald wordt verwijderd. Maak een nieuwe
spuit klaar en kies een andere injectieplaats.
o Wordt er geen bloed opgezogen, dan wordt de injectievloeistof langzaam
ingespoten. De injectie is minder pijnlijk wanneer deze langzaam gegeven wordt.
o De naald wordt onder dezelfde hoek van 90 graden verwijderd.
7.2.2. Het subcutaan injecteren
- Bij een subcutane injectie wordt het geneesmiddel in het onderhuids bindweefsel
geïnjecteerd. Hier wordt de vloeistof langzaam door de haarvaten opgenomen. Pas later
komt de vloeistof door het veneuze systeem verder in het lichaam.
- Er is weinig kans op weefselbeschadigingen en de kans dat bloedvaten en zenuwen geraakt
worden is erg klein.
- Is geschikt voor niet-irriterende oplossingen in water in hoeveelheden van 0,5 tot 2 ml.
- Subcutaan: maat 0,6 x 25 (of voor intramusculair bij ondervoede, oude mensen of bij
kinderen). Subcutaan loodrecht: maat 0,45 x 13
- Er mogen geen irritatieplekken, littekenweefsel of wondjes op de huid aanwezig zijn.
o Buitenzijde aan de voorkant van het dijbeen
o Het weefsel rondom de navel van de buikwand
Medisch- technische handelingen thema 1: Medisch-technisch handelen
Praktijkdag 2 - Injecteren
Samenvatting gemaakt door Imke Renkens juli 2019
