Onderzoeksmethodologie
Hoofdstuk 1: Basisprincipes en -begrippen v wet. Ond.
Doelen wet. Ond.:
- Problemen oplossen
- Waarnemingen veralgemenen
- Verklaringen vinden
- Theorieën opbouwen
- Theorieën testen
- Evidence-based practice
PICO/PECO-principe: om klinische (ond.)vraag te formuleren
- Probleem/patiënt/populatie
- Intervention/exposure: behandeling, test, …
- Comparison/controle
- Outcome
Soorten ond.vragen:
- Diagnostische: aandoeningen/beperkingen vaststellen
- Interventie/preventie: naar effectiviteit ve interventie/behandeling/preventieve maatregel
- Prognostische: naar voorspelling v uitkomst/beloop
- Etiologische: naar oorzaak v ziekte/gevolgen v blootstelling
Basiseigenschap wetenschapper: Kritische geest wat?, maar vooral waarom?
Eig.’en onwetenschappelijk denken/doen:
- Intuïtie vertrouwen
- Verkeerde conclusies b redenering
- Oordeel grote autoriteit vertrouwen
- Eigen ervaring vertrouwen
- Gewoontes vasthouden
2 Vormen wet. redeneren: (soms beide vormen binnen zelfde onderzoek)
Deductief = Top-Bottom Inductief = Bottom-Up
Testen v theorie (=basis voor hypothese) Opbouwen v theorie
Geen ‘echte’ nieuwe kennis Ontwikkelen nieuwe kennis
Via patroonherkenning veralgemenen naar populatie
Eig.’en wet. ond.:
- Systematisch: altijd dezelfde 10 stappen
- Repliceerbaar: stappen en methoden goed bijhouden herhaalbaar voor verder ond.
- Gecontroleerd: controle v externe factoren voor uitsluiten v interactie met bestudeerde
variabelen
- Reductief: resultaten reduceren tot algemeen gegeven
- Logisch: Besluit o.b.v. deductieve en/of inductieve logische redenering
,10 Stappen onderzoeksproces:
1. Onderwerp kiezen
2. Literatuuronderzoek
over onderwerp
3. Probleemstelling
definiëren
4. Ond.vraag en hypothese
formuleren
5. Ond.design kiezen
6. Proefgroep/Steekproef
bepalen
7. Meetmethoden bepalen
8. Data verzamelen
9. Data analyseren (via
statistische analyses)
10. Resultaten interpreteren
en rapporteren
(hypothese juist?)
10 Stappen 2 ond.fasen
1. Planningsfase: stap 1-7
2. Uitvoeringsfase: stap 8-10
Stap 2: Literatuuronderzoek: wat te onderzoeken?:
- Achtergrond vh onderwerp
- Resultaten vorige ond.’en
- Inzicht theoretisch kader en ond.methoden vorig ond.
- ‘Gaps in current knowledge’ bepalen
Nodig om:
o Probleemstelling te formuleren
o Vernieuwende ond.vraag te bepalen
Hulp bij:
o Stap 5-7: inzicht ond.methoden vorig ond.
o Stap 10: Eigen ond.resultaten verklaren
Stap 3: Probleemstelling formuleren: wat te doen?:
- Te onderzoeken probleem definiëren en afbakenen
- Replicatie bevindingen in andere populatie/setting
- O.b.v. ‘Gaps in current knowledge’:
o Vernieuwend probleem onderzoeken
o Tegenstrijdigheden vorig ond. Bepalen
o Methodologische tekortkomen vorige ond.’en qua:
Meettechnieken
Ond.design
Steekproefgrootte
,Stap 4: Ond.vraag en -hypothese
Ond.vraag: Studieopzet (PICO) = aim/purpose
Ond.hypothese: Verwacht resultaat = veronderstelling: eisen:
- O.b.v. logisch redeneren: theorieën vorige ond.’en
vorige ervaringen/onservaties onderzoeker
- Moet voldoende concreet geformuleerd worden
- Moet concreet testbaar zijn: te onderzoeken constructen moeten meetbaar zijn
realistisch zijn (financieel, technisch, proefpersonen)
Stap 6: Populatie en steekproef
Stap 8: Soorten variabelen = zaken die gemeten worden
- Afh. Variabele = uitkomstmaat vd I/E (PICO): te verwachten variëerbare variabele t.o.v. de
onafh. Variabele. Waarvan het effect op de onafh. Variabele wordt onderzocht
- Onafh. Variabele = factor: P of I/E (PICO) waarop men invloed of effect verwacht van de
afh. variabele
In ond. Nood aan operationele definities: Zeggen wat iets is in het onderzoek, niet de = definities uit
= woordenboeken
Soorten meetschalen:
- Kwalitatieve:
o Nominale schaal: categorisch
o Ordinale schaal: rangorde v ongelijke intervallen
- Kwantitatieve:
o Interval schaal: gelijke intervallen zonder abs. nulpunt
o Ratio schaal: gelijke intervallen met abs. nulpunt
Validiteit: opzetten v sterk ond. met nauwkeurige metingen
- Interne: Controle v storende variabelen (hoogst in labo-ond. = gecontroleerde setting)
- Externe: Mate waarin resultaten veralgemeenbaar zijn (hoogst in veldond. = real-life)
= extrapoleerbaarheid: dagelijks effect bij mensen (slecht bij labo-ond. door controle)
Keuze maken: wat is belangrijkste i.f.v studie?
Gangbare procedure: 1. Intern 2. Extern
, Uitvoerbaarheid: haalbaarheid v ond.opzet en metingen binnen beschikbare tijd en met
beschikbare middelen/personeel (zowel financieel als logistiek)
Fundamenteel VS toegepast ond.:
- Doel fundamenteel ond.: Kennis verwerven onafh. v toepasbaarheid
antwoord op theoretische vragen, met niet onmiddellijk toepasbare resultaten
- Doel toegepast ond.: Oplossingen/functionele toepassingen zoeken
onmiddellijk antwoord op problemen door veralgemeende, onmiddellijk bruikbare
resultaten
Kwantitatief VS kwalitatief ond.:
- Eig.’en kwantitatief ond.:
o Kwantitatieve data: numerieke waarden
o Vooral bij deductief redeneren
o Gestandaardiseerde metingen uitvoeren
o Veel pp’en
o Statistische analyses
- Eig.’en kwalitatief ond.:
o Kwalitatieve data: uitspraken en beelden
o Vooral bij inductief redeneren (want verkennend)
o Ond.methoden i.f.v. kwalitatieve dataverzameling:
Observatie
Interviews
Vragenlijsten
o Weinig pp’en
o Categoriseren v typische uitspraken/kenmerkende beelden onderbrengen in
(=verhalend), met eventueel beschrijvende statistiek
Prospectief VS Retrospectief ond.:
- Prospectief: Vooruitkijkend/pp’en worden gevolgd id tijd
- Retrospectief: Terugblikkend (metingen vh verleden)/informatie uit het verleden wordt
gevraagd
Hoofdstuk 2: Sampling
Populatie VS Steekproef:
Doel onderzoek: Iets te weten komen over de populatie
1. Populatie bepalen waaruit steekproef getrokken moet worden = in- en exclusiecriteria
bepalen
2. Doelpopulatie = bereikbare populatie
3. Populatie schatten o.b.v. karakteristieken steekproef
Grootte steekproef:
Bedoeling: resultaten steekproef veralgemenen naar populatie representativiteit is
belangrijk!!
Hoofdstuk 1: Basisprincipes en -begrippen v wet. Ond.
Doelen wet. Ond.:
- Problemen oplossen
- Waarnemingen veralgemenen
- Verklaringen vinden
- Theorieën opbouwen
- Theorieën testen
- Evidence-based practice
PICO/PECO-principe: om klinische (ond.)vraag te formuleren
- Probleem/patiënt/populatie
- Intervention/exposure: behandeling, test, …
- Comparison/controle
- Outcome
Soorten ond.vragen:
- Diagnostische: aandoeningen/beperkingen vaststellen
- Interventie/preventie: naar effectiviteit ve interventie/behandeling/preventieve maatregel
- Prognostische: naar voorspelling v uitkomst/beloop
- Etiologische: naar oorzaak v ziekte/gevolgen v blootstelling
Basiseigenschap wetenschapper: Kritische geest wat?, maar vooral waarom?
Eig.’en onwetenschappelijk denken/doen:
- Intuïtie vertrouwen
- Verkeerde conclusies b redenering
- Oordeel grote autoriteit vertrouwen
- Eigen ervaring vertrouwen
- Gewoontes vasthouden
2 Vormen wet. redeneren: (soms beide vormen binnen zelfde onderzoek)
Deductief = Top-Bottom Inductief = Bottom-Up
Testen v theorie (=basis voor hypothese) Opbouwen v theorie
Geen ‘echte’ nieuwe kennis Ontwikkelen nieuwe kennis
Via patroonherkenning veralgemenen naar populatie
Eig.’en wet. ond.:
- Systematisch: altijd dezelfde 10 stappen
- Repliceerbaar: stappen en methoden goed bijhouden herhaalbaar voor verder ond.
- Gecontroleerd: controle v externe factoren voor uitsluiten v interactie met bestudeerde
variabelen
- Reductief: resultaten reduceren tot algemeen gegeven
- Logisch: Besluit o.b.v. deductieve en/of inductieve logische redenering
,10 Stappen onderzoeksproces:
1. Onderwerp kiezen
2. Literatuuronderzoek
over onderwerp
3. Probleemstelling
definiëren
4. Ond.vraag en hypothese
formuleren
5. Ond.design kiezen
6. Proefgroep/Steekproef
bepalen
7. Meetmethoden bepalen
8. Data verzamelen
9. Data analyseren (via
statistische analyses)
10. Resultaten interpreteren
en rapporteren
(hypothese juist?)
10 Stappen 2 ond.fasen
1. Planningsfase: stap 1-7
2. Uitvoeringsfase: stap 8-10
Stap 2: Literatuuronderzoek: wat te onderzoeken?:
- Achtergrond vh onderwerp
- Resultaten vorige ond.’en
- Inzicht theoretisch kader en ond.methoden vorig ond.
- ‘Gaps in current knowledge’ bepalen
Nodig om:
o Probleemstelling te formuleren
o Vernieuwende ond.vraag te bepalen
Hulp bij:
o Stap 5-7: inzicht ond.methoden vorig ond.
o Stap 10: Eigen ond.resultaten verklaren
Stap 3: Probleemstelling formuleren: wat te doen?:
- Te onderzoeken probleem definiëren en afbakenen
- Replicatie bevindingen in andere populatie/setting
- O.b.v. ‘Gaps in current knowledge’:
o Vernieuwend probleem onderzoeken
o Tegenstrijdigheden vorig ond. Bepalen
o Methodologische tekortkomen vorige ond.’en qua:
Meettechnieken
Ond.design
Steekproefgrootte
,Stap 4: Ond.vraag en -hypothese
Ond.vraag: Studieopzet (PICO) = aim/purpose
Ond.hypothese: Verwacht resultaat = veronderstelling: eisen:
- O.b.v. logisch redeneren: theorieën vorige ond.’en
vorige ervaringen/onservaties onderzoeker
- Moet voldoende concreet geformuleerd worden
- Moet concreet testbaar zijn: te onderzoeken constructen moeten meetbaar zijn
realistisch zijn (financieel, technisch, proefpersonen)
Stap 6: Populatie en steekproef
Stap 8: Soorten variabelen = zaken die gemeten worden
- Afh. Variabele = uitkomstmaat vd I/E (PICO): te verwachten variëerbare variabele t.o.v. de
onafh. Variabele. Waarvan het effect op de onafh. Variabele wordt onderzocht
- Onafh. Variabele = factor: P of I/E (PICO) waarop men invloed of effect verwacht van de
afh. variabele
In ond. Nood aan operationele definities: Zeggen wat iets is in het onderzoek, niet de = definities uit
= woordenboeken
Soorten meetschalen:
- Kwalitatieve:
o Nominale schaal: categorisch
o Ordinale schaal: rangorde v ongelijke intervallen
- Kwantitatieve:
o Interval schaal: gelijke intervallen zonder abs. nulpunt
o Ratio schaal: gelijke intervallen met abs. nulpunt
Validiteit: opzetten v sterk ond. met nauwkeurige metingen
- Interne: Controle v storende variabelen (hoogst in labo-ond. = gecontroleerde setting)
- Externe: Mate waarin resultaten veralgemeenbaar zijn (hoogst in veldond. = real-life)
= extrapoleerbaarheid: dagelijks effect bij mensen (slecht bij labo-ond. door controle)
Keuze maken: wat is belangrijkste i.f.v studie?
Gangbare procedure: 1. Intern 2. Extern
, Uitvoerbaarheid: haalbaarheid v ond.opzet en metingen binnen beschikbare tijd en met
beschikbare middelen/personeel (zowel financieel als logistiek)
Fundamenteel VS toegepast ond.:
- Doel fundamenteel ond.: Kennis verwerven onafh. v toepasbaarheid
antwoord op theoretische vragen, met niet onmiddellijk toepasbare resultaten
- Doel toegepast ond.: Oplossingen/functionele toepassingen zoeken
onmiddellijk antwoord op problemen door veralgemeende, onmiddellijk bruikbare
resultaten
Kwantitatief VS kwalitatief ond.:
- Eig.’en kwantitatief ond.:
o Kwantitatieve data: numerieke waarden
o Vooral bij deductief redeneren
o Gestandaardiseerde metingen uitvoeren
o Veel pp’en
o Statistische analyses
- Eig.’en kwalitatief ond.:
o Kwalitatieve data: uitspraken en beelden
o Vooral bij inductief redeneren (want verkennend)
o Ond.methoden i.f.v. kwalitatieve dataverzameling:
Observatie
Interviews
Vragenlijsten
o Weinig pp’en
o Categoriseren v typische uitspraken/kenmerkende beelden onderbrengen in
(=verhalend), met eventueel beschrijvende statistiek
Prospectief VS Retrospectief ond.:
- Prospectief: Vooruitkijkend/pp’en worden gevolgd id tijd
- Retrospectief: Terugblikkend (metingen vh verleden)/informatie uit het verleden wordt
gevraagd
Hoofdstuk 2: Sampling
Populatie VS Steekproef:
Doel onderzoek: Iets te weten komen over de populatie
1. Populatie bepalen waaruit steekproef getrokken moet worden = in- en exclusiecriteria
bepalen
2. Doelpopulatie = bereikbare populatie
3. Populatie schatten o.b.v. karakteristieken steekproef
Grootte steekproef:
Bedoeling: resultaten steekproef veralgemenen naar populatie representativiteit is
belangrijk!!