8.1 Introductie
Elektromagnetisme: elektriciteit en magnetisme hangen sterk samen.
Magneet
Magneten zijn metalen voorwerpen die op afstand een aantrekkende of afstotende
kracht uitoefenen op andere magneten.
Magneten hebben een noordpool en een zuidpool. De kant
die de neiging heeft naar het noorden te wijzen wordt
noordpool genoemd*. ‘Losse’ noord- en zuidpolen bestaan
niet.
Een noordpool en een zuidpool trekken elkaar aan en
gelijknamige polen stoten elkaar af, dit wordt magnetische
krachtwerking genoemd.
De aarde is dus ook een magneet. De zuidpool van deze
magneet ligt in het geografische noorden.
Magneet is gevuld met een groot aantal kleine magneetjes = spins die
allemaal in dezelfde richting staan.
Afspraak:
- Noord= Rood
- Zuid = Wit, Blauw, Groen
Spins: elektronen met magnetisch gedrag, deze wijzen dezelfde kant op
Permanente magneten: Materialen die altijd magnetisch blijven; zijn gemaakt van
legeringen van metalen (titaan, kobalt, nikkel en ijzer) en aluminium), blijft het
magnetisme goed vasthouden.
Magnetische werking het sterkst bij de noordpool en de zuidpool.
Elektromagneet: Een elektrische stroom zorgt voor magnetisme (bijvoorbeeld een
stroomdraad gewikkeld om een ijzeren kern).
Influentie
Een magneet kan een metalen voorwerp in de buurt (tijdelijk) in een magneet
veranderen. Dit wordt magnetische influentie genoemd. Magnetische influentie treedt
op bij zg. ferromagnetische metalen (o.a. ijzer en nikkel maar niet bij koper: zie
BINAS tabel 16B)).
Magnetisch veld
Het gebied rondom een magneet waar de magneet invloed heeft wordt het
magnetisch veld genoemd. Met een denkbeeldige massaloos en wrijvingloos
minikompasje kunnen de eigenschappen van een veld onderzocht worden. Op elke
plaats wordt het kompasje in een bepaalde richting geduwd. De verdeling van deze
richtingen over de ruimte is het eigenlijk veld.
Magnetische veldlijnen: Denkbeeldig lijnen in de ruimte waarlangs het kompasje
zich zou richten als het hier geplaatst zou worden.
1
, Eigenschappen magnetische veldlijnen:
Veldlijnen lopen buiten een magneet van
noordpool naar zuidpool.
Veldlijnen lopen binnen een magneet van zuidpool
naar noordpool.
Veldlijnen zijn gesloten kromlijnig lopende lijnen en
hebben geen begin en einde.
Hoe dichter veldlijnen op elkaar liggen hoe groter
de kracht waarmee de kompasnaald in een richting
geduwd wordt.
Veldlijnen snijden elkaar nooit.
LET OP: Magnetische veldlijnen hebben dus niet alleen een andere betekenis dan
elektrische veldlijnen, maar ook andere eigenschappen.
2
Elektromagnetisme: elektriciteit en magnetisme hangen sterk samen.
Magneet
Magneten zijn metalen voorwerpen die op afstand een aantrekkende of afstotende
kracht uitoefenen op andere magneten.
Magneten hebben een noordpool en een zuidpool. De kant
die de neiging heeft naar het noorden te wijzen wordt
noordpool genoemd*. ‘Losse’ noord- en zuidpolen bestaan
niet.
Een noordpool en een zuidpool trekken elkaar aan en
gelijknamige polen stoten elkaar af, dit wordt magnetische
krachtwerking genoemd.
De aarde is dus ook een magneet. De zuidpool van deze
magneet ligt in het geografische noorden.
Magneet is gevuld met een groot aantal kleine magneetjes = spins die
allemaal in dezelfde richting staan.
Afspraak:
- Noord= Rood
- Zuid = Wit, Blauw, Groen
Spins: elektronen met magnetisch gedrag, deze wijzen dezelfde kant op
Permanente magneten: Materialen die altijd magnetisch blijven; zijn gemaakt van
legeringen van metalen (titaan, kobalt, nikkel en ijzer) en aluminium), blijft het
magnetisme goed vasthouden.
Magnetische werking het sterkst bij de noordpool en de zuidpool.
Elektromagneet: Een elektrische stroom zorgt voor magnetisme (bijvoorbeeld een
stroomdraad gewikkeld om een ijzeren kern).
Influentie
Een magneet kan een metalen voorwerp in de buurt (tijdelijk) in een magneet
veranderen. Dit wordt magnetische influentie genoemd. Magnetische influentie treedt
op bij zg. ferromagnetische metalen (o.a. ijzer en nikkel maar niet bij koper: zie
BINAS tabel 16B)).
Magnetisch veld
Het gebied rondom een magneet waar de magneet invloed heeft wordt het
magnetisch veld genoemd. Met een denkbeeldige massaloos en wrijvingloos
minikompasje kunnen de eigenschappen van een veld onderzocht worden. Op elke
plaats wordt het kompasje in een bepaalde richting geduwd. De verdeling van deze
richtingen over de ruimte is het eigenlijk veld.
Magnetische veldlijnen: Denkbeeldig lijnen in de ruimte waarlangs het kompasje
zich zou richten als het hier geplaatst zou worden.
1
, Eigenschappen magnetische veldlijnen:
Veldlijnen lopen buiten een magneet van
noordpool naar zuidpool.
Veldlijnen lopen binnen een magneet van zuidpool
naar noordpool.
Veldlijnen zijn gesloten kromlijnig lopende lijnen en
hebben geen begin en einde.
Hoe dichter veldlijnen op elkaar liggen hoe groter
de kracht waarmee de kompasnaald in een richting
geduwd wordt.
Veldlijnen snijden elkaar nooit.
LET OP: Magnetische veldlijnen hebben dus niet alleen een andere betekenis dan
elektrische veldlijnen, maar ook andere eigenschappen.
2
