LLM Jeugdrecht – Children’s Rights
W2: Implementeren en monitoren van kinderrechten
Literatuur samenvatting
K. Arts, ‘Twenty-Five Years of the United Nations Convention on the Rights of the
Child: Achievements and Challenges’ 2014-3, p. 267-303.1
Introduction
Hoewel de jury er nog steeds niet uit is wat betreft een algemene beoordeling van de doeltreffendheid ervan,
bestaat er geen twijfel over het feit dat het IVRK een grote inspiratiebron is geweest voor internationale en
nationale acties op het gebied van kinderrechten. Veel overheidsactoren, maar ook actoren uit het
maatschappelijk middenveld, hebben de Conventie omarmd en gebruiken deze als referentiekader voor hun
werk met betrekking tot jongeren in de leeftijdscategorie van 0 tot 18 jaar.
A critical analysis of selected achievements
Een eerste prestatie om te bewonderen, is dat het IVRK een werkelijk alomvattende norm is van kinderrechten,
zowel qua inhoudelijke reikwijdte als qua geografische toepassing.
Er zijn nog steeds bepaalde aspecten of domeinen van het leven van kinderen en/of jongeren die het
Kinderrechtenverdrag verwaarloost of te weinig benadrukt. Een van de meest in het oog springende voorbeelden
is dat van gender, dat nauwelijks expliciet aan bod komt.
Ondanks het feit dat de motivaties die staten ertoe aanzetten een verdrag te ratificeren talrijk zijn en kunnen
variëren van echte prioriteit voor de doelen van kinderen, tot politieke correctheid of window-dressing, tot
internationale druk, creëerde het snelgroeiende kiesdistrict dat het Kinderrechtenverdrag omarmde in ieder geval
een nieuwe juridische realiteit.
Een andere belangrijke prestatie van het IVRK is dat het, ondanks de veelvuldige kritiek dat het ‘Westers
geïnspireerd’ is of ‘het Zuiden infantiliseert’ door normen vast te stellen die onhaalbaar zijn voor
ontwikkelingslanden, een mensenrechtenverdrag is gebleken dat duidelijk heeft oog voor de verschillende
contexten waarin zij zal opereren.
……………………………………
…………………………………………
1
K. Arts, Twenty-Five Years of the United Nations Convention on the Rights of the Child - Achievements and Challenges.pdf
, LLM Jeugdrecht – Children’s Rights
W2: Implementeren en monitoren van kinderrechten
Literatuur samenvatting
T. Liefaard & J.E. Doek, ‘Kinderrechten in de rechtspraak: een internationaal
perspectief’ 2015/12(4), p. 82-87.2
Inleiding
Recente studies in Nederland laten zien dat het IVRK in toenemende mate wordt gebruikt in de Nederlandse
rechtspraak. Ook in de jurisprudentie van het EHRM is de invloed van het IVRK dan wel van belangrijke
kinderrechtenbeginsel merkbaar.
Het IVRK in de Nederlandse rechtspraak
De Nederlandse Grondwet bepaalt dat internationale verdragen, zoals het IVRK, na ratificatie deel uitmaken van
de Nederlandse rechtsorde (art. 93 en 94 Grondwet). Nederland is daarmee een (gematigd) monistisch land. De
Nederlandse rechter kan aan bepalingen directe werking toekennen, indien zij voldoende concreet zijn
geformuleerd en daarmee eenieder kunnen verbinden. In dat geval kan een bepaling uit het IVRK direct worden
ingeroepen tegenover de rechter. Verder geldt dat de Nederlandse wet- en regelgeving altijd verdragsconform
moet worden geïnterpreteerd en bij strijdigheid ondergeschikt is aan internationaal recht. Het IVRK wordt mede
bepaald door de interpretatie van internationale bepalingen, zoals art. 8 EVRM.
Het uitgangspunt dat bepalingen van het IVRK in laden met een dualistisch systeem slechts direct effect hebben
na een daartoe strekkende wetgeving, blijkt in de praktijk eveneens nuances te hebben.
Het IVRK kan een voorname rol spelen in de rechtspraak in dualistische landen, ook al is er geen wetgeving die
het IVRK incorporeert in het nationale recht. Er zijn diverse voorbeelden van landen waarin hoge rechters
openstaan voor het gebruik van het IVRK als gezaghebbend internationaal juridisch instrument bij de
interpretatie van nationaal recht en bij het opvullen van leemtes.
Er wordt in de rechtspraak zeer vaak een beroep gedaan op art. 3 IVRK, ofwel het belang van het kind. Er lijkt
sprake te zijn van een toenemende erkenning van de directe werking van dit artikel.
De vraag in hoeverre kinderen toegang tot de rechter hebben is een thema dat internationaal steeds meer
aandacht krijgt. Namens het kind wordt een procedure gevoerd door zijn wettelijke vertegenwoordiger. Ook in
Nederland. De rechter kan echter een uitzondering maken hierop.
De kwestie van toegang tot de rechter is van groot belang in verband met de derde Protocol (van het IVRK). Dit
facultatieve protocol stelt onder andere als voorwaarde voor de ontvankelijkheid van een klacht over de
schending van kinderrechten dat de nationale rechtsmiddelen ten volle moeten zijn gebruikt.
2
T. Liefaard & J.E. Doek, ‘Kinderrechten in de rechtspraak’ p. 82-87.pdf
W2: Implementeren en monitoren van kinderrechten
Literatuur samenvatting
K. Arts, ‘Twenty-Five Years of the United Nations Convention on the Rights of the
Child: Achievements and Challenges’ 2014-3, p. 267-303.1
Introduction
Hoewel de jury er nog steeds niet uit is wat betreft een algemene beoordeling van de doeltreffendheid ervan,
bestaat er geen twijfel over het feit dat het IVRK een grote inspiratiebron is geweest voor internationale en
nationale acties op het gebied van kinderrechten. Veel overheidsactoren, maar ook actoren uit het
maatschappelijk middenveld, hebben de Conventie omarmd en gebruiken deze als referentiekader voor hun
werk met betrekking tot jongeren in de leeftijdscategorie van 0 tot 18 jaar.
A critical analysis of selected achievements
Een eerste prestatie om te bewonderen, is dat het IVRK een werkelijk alomvattende norm is van kinderrechten,
zowel qua inhoudelijke reikwijdte als qua geografische toepassing.
Er zijn nog steeds bepaalde aspecten of domeinen van het leven van kinderen en/of jongeren die het
Kinderrechtenverdrag verwaarloost of te weinig benadrukt. Een van de meest in het oog springende voorbeelden
is dat van gender, dat nauwelijks expliciet aan bod komt.
Ondanks het feit dat de motivaties die staten ertoe aanzetten een verdrag te ratificeren talrijk zijn en kunnen
variëren van echte prioriteit voor de doelen van kinderen, tot politieke correctheid of window-dressing, tot
internationale druk, creëerde het snelgroeiende kiesdistrict dat het Kinderrechtenverdrag omarmde in ieder geval
een nieuwe juridische realiteit.
Een andere belangrijke prestatie van het IVRK is dat het, ondanks de veelvuldige kritiek dat het ‘Westers
geïnspireerd’ is of ‘het Zuiden infantiliseert’ door normen vast te stellen die onhaalbaar zijn voor
ontwikkelingslanden, een mensenrechtenverdrag is gebleken dat duidelijk heeft oog voor de verschillende
contexten waarin zij zal opereren.
……………………………………
…………………………………………
1
K. Arts, Twenty-Five Years of the United Nations Convention on the Rights of the Child - Achievements and Challenges.pdf
, LLM Jeugdrecht – Children’s Rights
W2: Implementeren en monitoren van kinderrechten
Literatuur samenvatting
T. Liefaard & J.E. Doek, ‘Kinderrechten in de rechtspraak: een internationaal
perspectief’ 2015/12(4), p. 82-87.2
Inleiding
Recente studies in Nederland laten zien dat het IVRK in toenemende mate wordt gebruikt in de Nederlandse
rechtspraak. Ook in de jurisprudentie van het EHRM is de invloed van het IVRK dan wel van belangrijke
kinderrechtenbeginsel merkbaar.
Het IVRK in de Nederlandse rechtspraak
De Nederlandse Grondwet bepaalt dat internationale verdragen, zoals het IVRK, na ratificatie deel uitmaken van
de Nederlandse rechtsorde (art. 93 en 94 Grondwet). Nederland is daarmee een (gematigd) monistisch land. De
Nederlandse rechter kan aan bepalingen directe werking toekennen, indien zij voldoende concreet zijn
geformuleerd en daarmee eenieder kunnen verbinden. In dat geval kan een bepaling uit het IVRK direct worden
ingeroepen tegenover de rechter. Verder geldt dat de Nederlandse wet- en regelgeving altijd verdragsconform
moet worden geïnterpreteerd en bij strijdigheid ondergeschikt is aan internationaal recht. Het IVRK wordt mede
bepaald door de interpretatie van internationale bepalingen, zoals art. 8 EVRM.
Het uitgangspunt dat bepalingen van het IVRK in laden met een dualistisch systeem slechts direct effect hebben
na een daartoe strekkende wetgeving, blijkt in de praktijk eveneens nuances te hebben.
Het IVRK kan een voorname rol spelen in de rechtspraak in dualistische landen, ook al is er geen wetgeving die
het IVRK incorporeert in het nationale recht. Er zijn diverse voorbeelden van landen waarin hoge rechters
openstaan voor het gebruik van het IVRK als gezaghebbend internationaal juridisch instrument bij de
interpretatie van nationaal recht en bij het opvullen van leemtes.
Er wordt in de rechtspraak zeer vaak een beroep gedaan op art. 3 IVRK, ofwel het belang van het kind. Er lijkt
sprake te zijn van een toenemende erkenning van de directe werking van dit artikel.
De vraag in hoeverre kinderen toegang tot de rechter hebben is een thema dat internationaal steeds meer
aandacht krijgt. Namens het kind wordt een procedure gevoerd door zijn wettelijke vertegenwoordiger. Ook in
Nederland. De rechter kan echter een uitzondering maken hierop.
De kwestie van toegang tot de rechter is van groot belang in verband met de derde Protocol (van het IVRK). Dit
facultatieve protocol stelt onder andere als voorwaarde voor de ontvankelijkheid van een klacht over de
schending van kinderrechten dat de nationale rechtsmiddelen ten volle moeten zijn gebruikt.
2
T. Liefaard & J.E. Doek, ‘Kinderrechten in de rechtspraak’ p. 82-87.pdf
