INLEIDENDE LES DUURZAAMHEID
DE OORZAKEN VAN ONDUURZAAMHEID
Duurzaamheidsproblemen en de oorzaken worden besproken
Eq = P x T x I x C
P = population ; T = technology; I = income; C = culture
Grote oorzaken hebben te maken met:
- populatie
- technologie
- inkomen of economie
- cultuur
POPULATION
Eq = P x T x I x C
VOORBEELDEN
Wereldpopulatie 10 000 vc tot 2000
- eerste 10 duizend jaar op aarde waren er weinig wijzigingen, de populatie was vrij constant
- rond 1800: enorm sterke stijging van de populatie
UN World population prospects 2019
- ook prognoses weergegeven hoe het nu verder zal gaan
- prognose tot 2100
- tegen 2025: men verwacht een populatie van 8 miljard
- tegen 2040: 9 miljard
Four fertility scenarios, world population projections (1950 – 2100)
- rode scenario (constant): groei blijft gewoon verder gaan zoals we nu gezien hebben
- lichtblauw (medium fertility):
- (gem. 2 kind/vrouw)
- 10,8 miljard in 2100 (vanaf dan stagnatie)
- meest waarschijnlijk volgens VN
- donkerblauw (low fertility):
- (gem. 1,5 kind/vrouw)
- Piek 8,3 miljard in 2050
- 6,8 miljard in 2100
1
,Populatiegrootte
- wereldkaart: landen zijn niet volgens geografische grootte afgebeeld maar volgens inwoners
- India en China heel opvallend groot
- Australië bijna niet zichtbaar
Populatie densiteit
- oppervlakte van het land mee in rekening nemen > je krijgt de populatie densiteit
- rode landen grootste populatie dichtheid
- Zuid Korea
- India
- Bangladesh
Bevolkingsstijging China
- Stad in 1980: plattelandsdorp
- 20 jaar later: bevolking is zo snel gegroeid dat het een stad is geworden
Total fertility trajectories by region
- aantal kinderen per vrouw
- voor de wereld, ontwikkelde, minder ontwikkelde en minst ontwikkelde landen
- prognoses volgens medium fertility scenario (rode lijn op de figuur onderscheidt data en prognoses)
- de daling zal zich moeten verder zetten om richting medium fertility scenario te komen
- er wordt meegegeven dat de daling op vrijwillige basis moet gebeuren
- daling is reeds gaande door:
- betere scholing
- gelijke rechten voor vrouwen
- latere huwelijksleeftijd
- anticonceptie
- betere gezondheidszorg
INCOME
Eq = P x T x I x C
VOORBEELD
BBP wereld (waarde van alle goederen en diensten)
- laatste twee millennia
- lange periode zonder economische groei, veel armoede, ...
- industriële revolutie: economische groei > spectaculaire stijging BBP
- maar: enorme welvaart is wel ongelijk verdeeld over de wereld + er is ook de milieudruk
2
,TECHNOLOGY
Eq = P x T x I x C
VOORBEELD
Golven van Kondratiev (1824 – 2013)
- economische groei van start industriële revolutie tot heden
- economische groei was niet constant: ging echt in golven
- uitvinding > golf
- na zo’n uitvinding komt er weer een dip tot er een nieuwe uitvinding komt
- vijf golven
- eerste golf: uitvinding stoommachine
- tweede golf: spoorwegen, staal
- derde golf: elektrificatie, chemicalieën
- vierde golf: automobiliteiten, petrochemie
- vijfde golf: information technology (1970 – 2010)
- komt er een 6e technologie golf van duurzame en hernieuwbare energie bijvoorbeeld?
CULTURE
Eq = P x T x I x C
VOORBEELDEN
Een materialistische cultuur: ‘Treadmill of production’: perpetual increases in production and its
environmental fallout are required to maintain capitalist growth and political stability
- cultuur is een belangrijke drijfveer achter duurzaamheid
- zitten een paar elementen achter:
- we zitten in een treadmill van productie die sneller en sneller gaat
- steeds meer en snellere productie en daardoor ook nood aan hogere consumptiepatronen
- belang van steeds meer produceren ligt volgens sommigen ook in het bewaren van politieke
stabiliteit (niet alleen economische groei) want ze gaan minder bezig zijn met politiek
systeem in vraag stellen
- niet alleen een tradmill of production maar ook of consumption
- we brengen de producten op de markt in de hoop dat mensen ze gaan consumeren
- we worden op allerlei manieren gestimuleerd om dingen te kopen
- er zijn heel wat mechanismen om de consumptie aan te zwengelen
To keep the treadmill moving, a complementary ‘treadmill of consumption’ is necessary, which is generated
and nurtured through:
- advancements (investeringen) in advertising
- improvements in the means of consumption: bvb. online kunnen winkelen en betalen
- spread of consumption across social classes
- expansion of the sign value of products: merkproducten die je een bepaalde status opleveren waar
mensen graag mee geassocieerd worden
- rationalizing consumption (e.g. ‘McDonaldizing’ society)
3
, Aanzwengeling van de tradmills ligt volgens sommigen vroeger dan WO II
- verscholen in de culturele achtergrond die we hebben?
- sommigen beweren: de Joods-Christelijke cultuur is de oorzaak: we willen de natuur onderwerpen, we
zouden meer zelfdiscipline en soberheid aan de dag moeten brengen
- bvb. joods christelijke cultuur: mens mag gebruik maken van de natuur, de natuur
‘bemeesteren’
- maar kan je tegenspreken: idee van rentmeesterschap wordt in religieuze teksten ook vaak
naar voren gebracht, verantwoordelijkheid om de aarde aan een volgende generatie zo goed
mogelijk door te geven
GEVOLG: DE DRAAGKRACHT VAN DE AARDE WORDT OVERSCHREDEN
Eq = P ↗ x T ↗ x I ↗ x C ↗
The great acceleration
- vanaf 1950
- Steffen et al. 2015 the antropocene review: tonen verschillende indicatoren met bijhorende curves
- socio-economic trends
- earth system trends (indicatoren representatief voor de staat van de aarde)
Het tijdperk van het Antropoceen
- begint in 1950
- “a proposed geological epoch dating from the commencement of significant human impact on Earth’s
geology and ecosystems”
Verzet
- sinds de jaren ‘60
- stellen dode vissen in rivieren vast, slechte lucht, ...
- maar omdat er maatschappelijk bewustzijn is wordt er niet per se iets gedaan
Limits to growth
- club van Rome 1972
- based on computor modellation, the conclusion was: ‘continued economic growth on the prevailing
economic patterns will collide with the Earth’s finite resources, leading to a future overshoot and
collapse.’ -> resource limitation + restricted carrying capacity of ecosystems
- we gaan de draagkracht van de aarde overschrijden als we zo doorgaan
+ de resources waar we gebruik van maken (ook in de economie!) gaan uitgeput worden
- dit is vooral te wijten aan ons economisch systeem dat economische groei centraal stelt
- DUS: limits to growth moeten worden gesteld
Draagkracht – carrying capacity
- je kan vanuit twee perspectieven naar draaagkracht kijken:
- (1) maximum number of individuals of a particular species that can be supported indefinitely by a
given part of the environment
> kijken naar de werking van ecosystemen en zien vanaf welke treshold het mis zal gaan
- (2) level of use an environment or resource can sustain without being destroyed or suffering
unacceptable deterioration
4
DE OORZAKEN VAN ONDUURZAAMHEID
Duurzaamheidsproblemen en de oorzaken worden besproken
Eq = P x T x I x C
P = population ; T = technology; I = income; C = culture
Grote oorzaken hebben te maken met:
- populatie
- technologie
- inkomen of economie
- cultuur
POPULATION
Eq = P x T x I x C
VOORBEELDEN
Wereldpopulatie 10 000 vc tot 2000
- eerste 10 duizend jaar op aarde waren er weinig wijzigingen, de populatie was vrij constant
- rond 1800: enorm sterke stijging van de populatie
UN World population prospects 2019
- ook prognoses weergegeven hoe het nu verder zal gaan
- prognose tot 2100
- tegen 2025: men verwacht een populatie van 8 miljard
- tegen 2040: 9 miljard
Four fertility scenarios, world population projections (1950 – 2100)
- rode scenario (constant): groei blijft gewoon verder gaan zoals we nu gezien hebben
- lichtblauw (medium fertility):
- (gem. 2 kind/vrouw)
- 10,8 miljard in 2100 (vanaf dan stagnatie)
- meest waarschijnlijk volgens VN
- donkerblauw (low fertility):
- (gem. 1,5 kind/vrouw)
- Piek 8,3 miljard in 2050
- 6,8 miljard in 2100
1
,Populatiegrootte
- wereldkaart: landen zijn niet volgens geografische grootte afgebeeld maar volgens inwoners
- India en China heel opvallend groot
- Australië bijna niet zichtbaar
Populatie densiteit
- oppervlakte van het land mee in rekening nemen > je krijgt de populatie densiteit
- rode landen grootste populatie dichtheid
- Zuid Korea
- India
- Bangladesh
Bevolkingsstijging China
- Stad in 1980: plattelandsdorp
- 20 jaar later: bevolking is zo snel gegroeid dat het een stad is geworden
Total fertility trajectories by region
- aantal kinderen per vrouw
- voor de wereld, ontwikkelde, minder ontwikkelde en minst ontwikkelde landen
- prognoses volgens medium fertility scenario (rode lijn op de figuur onderscheidt data en prognoses)
- de daling zal zich moeten verder zetten om richting medium fertility scenario te komen
- er wordt meegegeven dat de daling op vrijwillige basis moet gebeuren
- daling is reeds gaande door:
- betere scholing
- gelijke rechten voor vrouwen
- latere huwelijksleeftijd
- anticonceptie
- betere gezondheidszorg
INCOME
Eq = P x T x I x C
VOORBEELD
BBP wereld (waarde van alle goederen en diensten)
- laatste twee millennia
- lange periode zonder economische groei, veel armoede, ...
- industriële revolutie: economische groei > spectaculaire stijging BBP
- maar: enorme welvaart is wel ongelijk verdeeld over de wereld + er is ook de milieudruk
2
,TECHNOLOGY
Eq = P x T x I x C
VOORBEELD
Golven van Kondratiev (1824 – 2013)
- economische groei van start industriële revolutie tot heden
- economische groei was niet constant: ging echt in golven
- uitvinding > golf
- na zo’n uitvinding komt er weer een dip tot er een nieuwe uitvinding komt
- vijf golven
- eerste golf: uitvinding stoommachine
- tweede golf: spoorwegen, staal
- derde golf: elektrificatie, chemicalieën
- vierde golf: automobiliteiten, petrochemie
- vijfde golf: information technology (1970 – 2010)
- komt er een 6e technologie golf van duurzame en hernieuwbare energie bijvoorbeeld?
CULTURE
Eq = P x T x I x C
VOORBEELDEN
Een materialistische cultuur: ‘Treadmill of production’: perpetual increases in production and its
environmental fallout are required to maintain capitalist growth and political stability
- cultuur is een belangrijke drijfveer achter duurzaamheid
- zitten een paar elementen achter:
- we zitten in een treadmill van productie die sneller en sneller gaat
- steeds meer en snellere productie en daardoor ook nood aan hogere consumptiepatronen
- belang van steeds meer produceren ligt volgens sommigen ook in het bewaren van politieke
stabiliteit (niet alleen economische groei) want ze gaan minder bezig zijn met politiek
systeem in vraag stellen
- niet alleen een tradmill of production maar ook of consumption
- we brengen de producten op de markt in de hoop dat mensen ze gaan consumeren
- we worden op allerlei manieren gestimuleerd om dingen te kopen
- er zijn heel wat mechanismen om de consumptie aan te zwengelen
To keep the treadmill moving, a complementary ‘treadmill of consumption’ is necessary, which is generated
and nurtured through:
- advancements (investeringen) in advertising
- improvements in the means of consumption: bvb. online kunnen winkelen en betalen
- spread of consumption across social classes
- expansion of the sign value of products: merkproducten die je een bepaalde status opleveren waar
mensen graag mee geassocieerd worden
- rationalizing consumption (e.g. ‘McDonaldizing’ society)
3
, Aanzwengeling van de tradmills ligt volgens sommigen vroeger dan WO II
- verscholen in de culturele achtergrond die we hebben?
- sommigen beweren: de Joods-Christelijke cultuur is de oorzaak: we willen de natuur onderwerpen, we
zouden meer zelfdiscipline en soberheid aan de dag moeten brengen
- bvb. joods christelijke cultuur: mens mag gebruik maken van de natuur, de natuur
‘bemeesteren’
- maar kan je tegenspreken: idee van rentmeesterschap wordt in religieuze teksten ook vaak
naar voren gebracht, verantwoordelijkheid om de aarde aan een volgende generatie zo goed
mogelijk door te geven
GEVOLG: DE DRAAGKRACHT VAN DE AARDE WORDT OVERSCHREDEN
Eq = P ↗ x T ↗ x I ↗ x C ↗
The great acceleration
- vanaf 1950
- Steffen et al. 2015 the antropocene review: tonen verschillende indicatoren met bijhorende curves
- socio-economic trends
- earth system trends (indicatoren representatief voor de staat van de aarde)
Het tijdperk van het Antropoceen
- begint in 1950
- “a proposed geological epoch dating from the commencement of significant human impact on Earth’s
geology and ecosystems”
Verzet
- sinds de jaren ‘60
- stellen dode vissen in rivieren vast, slechte lucht, ...
- maar omdat er maatschappelijk bewustzijn is wordt er niet per se iets gedaan
Limits to growth
- club van Rome 1972
- based on computor modellation, the conclusion was: ‘continued economic growth on the prevailing
economic patterns will collide with the Earth’s finite resources, leading to a future overshoot and
collapse.’ -> resource limitation + restricted carrying capacity of ecosystems
- we gaan de draagkracht van de aarde overschrijden als we zo doorgaan
+ de resources waar we gebruik van maken (ook in de economie!) gaan uitgeput worden
- dit is vooral te wijten aan ons economisch systeem dat economische groei centraal stelt
- DUS: limits to growth moeten worden gesteld
Draagkracht – carrying capacity
- je kan vanuit twee perspectieven naar draaagkracht kijken:
- (1) maximum number of individuals of a particular species that can be supported indefinitely by a
given part of the environment
> kijken naar de werking van ecosystemen en zien vanaf welke treshold het mis zal gaan
- (2) level of use an environment or resource can sustain without being destroyed or suffering
unacceptable deterioration
4
