Uitwerking leerdoelen
Hoofdstuk 10: Tijd van televisie en computers
Leerdoel
1. Je kunt de ideologische verschillen tussen het Westblok en het Oostblok
beschrijven.
Het westblok stond voor vrijheid van het individu en democratie. Bij het westblok was
er een kapitalistisch stelsel, dat inhield dat iedereen mocht kopen en verkopen wat hij
zelf wilde. Het Oostblok was juist collectief en er was sprake van een totalitaire
dictatuur. Dit blok was communistisch.
2. Je kunt uitleggen hoe na 1945 de Oost-Europese landen satellietstaten van de
Sovjet-Unie werden en dat dit een oorzaak was van de Koude Oorlog.
Stalin mocht na de conferentie van Jalta bevriend blijven met de Oost-Europese
landen. Na de Tweede Wereldoorlog vormde hij hier satellietstaten van en vormden
deze landen het oostblok. Al deze landen werden communistisch. De Koude Oorlog
was een term die gebruikt werd voor de spanningen tussen deze twee blokken. Het
liep nooit echt uit op een oorlog, vandaan ‘Koude’. De blokken schaften steeds meer
wapens aan, omdat het wantrouwen steeds erger werd. Zo konden ze vechten en in
oorlog gaan wanneer dat nodig was.
3. Je kunt voorbeelden toelichten hoe verschillende gebeurtenissen in de periode
1947-1949 de spanningen tussen het Westblok en het Oostblok vergroten.
- Allereerst werd de trumandoctrine ingevoerd in 1947. Hierdoor kreeg elk
Europees land dat zich bedreigd voelde door het communisme steun kregen
van de Amerikanen. Dit was om tegendruk te geven aan de Sovjet-Unie.
- Daarnaast werd het Marshallplan ingevoerd. Landen met een slechte
economie sluiten zich eerder aan bij het communisme, dus daarom moest er
een economisch welvarend Europa komen.
- De oprichting van de NAVO. Dit was een militair bondgenootschap tussen de
landen van het Westblok. Wanneer één land werd aangevallen, gingen de
andere landen zich er ook mee bemoeien. Dit was goed, maar er was ook
een nadeel, namelijk dat een aanval kon leiden tot een grote oorlog waar veel
landen bij betrokken waren.
- Wapenwedloop. Dit kwam doordat de Sovjet-Unie een atoombom had
ontwikkeld en dit voor een dreiging zorgde bij de westerse landen. Nu was de
Verenigde Staten niet langer het enige land met een atoombom.
4. Je kunt de Cubacrisis beschrijven en je kunt uitleggen dat de Cubacrisis een
hoogtepunt in de Koude Oorlog was.
Cuba, onder leiding van Castro, zocht bescherming bij de Sovjet-Unie. Door de
ligging van Cuba wilde de Sovjet-Unie atoomwapens op het eiland installeren. Zo
werd Castro beschermd en kon de Sovjet-Unie de Verenigde Staten onder druk
zetten. Amerikaanse spionagevliegtuigen hadden de atoomwapens gezien op Cuba
en zagen hier een enorme dreiging in. Zo kwam er een Amerikaanse zeeblokkade en
, eiste dat alle raketinstallaties weg werden gehaald. Dit negeerde de Russen en toen
kwam die blokkade. Uiteindelijk draaiden de Russische schepen om en werd er zo
een Derde Wereldoorlog voorkomen. De atoomwapens werden van Cuba gehaald
en de Verenigde Staten haalde haar atoomwapens weg uit Turkije.
5. Je kunt aan de hand van concrete gebeurtenissen het proces van toenemende
Europese samenwerking beschrijven.
- Marshallhulp had al gezorgd dat Europese landen moesten gaan
samenwerken, want dit was namelijk een voorwaarde van de Amerikanen.
- Oprichting EGKS. In plaats van te concurreren met elkaar, dat kon leiden tot
conflicten met de productie van staal en steenkool, gingen ze samenwerken.
De landen die meededen waren Frankrijk, West-Duitsland, Nederland, België,
Luxemburg en Italië.
- Oprichting van de EEG. Samenwerking op economische gebied.
- Oprichting Euratom. Dit stimuleerde de kernenergie in een
samenwerkingsverband.
- Samenvoeging van de EGKS, EEG en Euratom werd de EG.
6. Je kunt verklaren waarom Gorbatsjov perestrojka en glasnost noodzakelijk
vond en je kunt beschrijven wat de gevolgen daarvan waren voor het oostblok
en voor de Koude Oorlog.
Doordat de Verenigde Staten een versnelde wapenwedloop wilden, en de
Sovjet-Unie daar economisch niet klaar voor was, kwam er een nieuw beleid:
perestrojka en glasnost. De perestrojka moest de economie hervormen door burgers
eigen bedrijven te laten starten. De glasnost was openheid van burgers en media. De
perestrojka pakte niet goed uit en leidde zelfs tot een tekort aan een aantal
producten. Er kwam steeds meer politieke onvrede en Gorbatsjov hielp geen
satellietstaten meer met de protesten neer te slaan. In Polen kwamen er vrije
verkiezingen en de communisten verloren de verkiezingen in de Sovjet-Unie. Het
gevolg was dat de Koude Oorlog voorbij was en de Sovjet-Unie niet meer bestond.
Want veel volkeren wilden onafhankelijkheid.
7. Je kunt de oorzaken van het dekolonisatieproces benoemen.
- In de koloniën waren goed opgeleide mensen en te weinig Europeanen
hiervoor. Dus mochten sommige inheemse mensen gaan studeren of zelfs
studeren in Europa. Hierdoor kwamen ze in contact met begrippen als
vrijheid, gelijkheid, nationalisme en democratie. En gingen de mensen
verlangen naar zelfbestuur.
- Aziaten zagen in dat de blanken wel degelijk te verslaan waren en streven
ook naar onafhankelijkheid. Ook vonden ze dat de Europeanen niets te
zoeken hadden in Azië.
- De Verenigde Staten en de Sovjet-Unie hadden veel macht en keurden
kolonialisme af. De Verenigde Staten was zelf ooit een kolonie geweest en de
Sovjet Unie vond dat kolonialisme een gevolg was van kapitalisme.
Hoofdstuk 10: Tijd van televisie en computers
Leerdoel
1. Je kunt de ideologische verschillen tussen het Westblok en het Oostblok
beschrijven.
Het westblok stond voor vrijheid van het individu en democratie. Bij het westblok was
er een kapitalistisch stelsel, dat inhield dat iedereen mocht kopen en verkopen wat hij
zelf wilde. Het Oostblok was juist collectief en er was sprake van een totalitaire
dictatuur. Dit blok was communistisch.
2. Je kunt uitleggen hoe na 1945 de Oost-Europese landen satellietstaten van de
Sovjet-Unie werden en dat dit een oorzaak was van de Koude Oorlog.
Stalin mocht na de conferentie van Jalta bevriend blijven met de Oost-Europese
landen. Na de Tweede Wereldoorlog vormde hij hier satellietstaten van en vormden
deze landen het oostblok. Al deze landen werden communistisch. De Koude Oorlog
was een term die gebruikt werd voor de spanningen tussen deze twee blokken. Het
liep nooit echt uit op een oorlog, vandaan ‘Koude’. De blokken schaften steeds meer
wapens aan, omdat het wantrouwen steeds erger werd. Zo konden ze vechten en in
oorlog gaan wanneer dat nodig was.
3. Je kunt voorbeelden toelichten hoe verschillende gebeurtenissen in de periode
1947-1949 de spanningen tussen het Westblok en het Oostblok vergroten.
- Allereerst werd de trumandoctrine ingevoerd in 1947. Hierdoor kreeg elk
Europees land dat zich bedreigd voelde door het communisme steun kregen
van de Amerikanen. Dit was om tegendruk te geven aan de Sovjet-Unie.
- Daarnaast werd het Marshallplan ingevoerd. Landen met een slechte
economie sluiten zich eerder aan bij het communisme, dus daarom moest er
een economisch welvarend Europa komen.
- De oprichting van de NAVO. Dit was een militair bondgenootschap tussen de
landen van het Westblok. Wanneer één land werd aangevallen, gingen de
andere landen zich er ook mee bemoeien. Dit was goed, maar er was ook
een nadeel, namelijk dat een aanval kon leiden tot een grote oorlog waar veel
landen bij betrokken waren.
- Wapenwedloop. Dit kwam doordat de Sovjet-Unie een atoombom had
ontwikkeld en dit voor een dreiging zorgde bij de westerse landen. Nu was de
Verenigde Staten niet langer het enige land met een atoombom.
4. Je kunt de Cubacrisis beschrijven en je kunt uitleggen dat de Cubacrisis een
hoogtepunt in de Koude Oorlog was.
Cuba, onder leiding van Castro, zocht bescherming bij de Sovjet-Unie. Door de
ligging van Cuba wilde de Sovjet-Unie atoomwapens op het eiland installeren. Zo
werd Castro beschermd en kon de Sovjet-Unie de Verenigde Staten onder druk
zetten. Amerikaanse spionagevliegtuigen hadden de atoomwapens gezien op Cuba
en zagen hier een enorme dreiging in. Zo kwam er een Amerikaanse zeeblokkade en
, eiste dat alle raketinstallaties weg werden gehaald. Dit negeerde de Russen en toen
kwam die blokkade. Uiteindelijk draaiden de Russische schepen om en werd er zo
een Derde Wereldoorlog voorkomen. De atoomwapens werden van Cuba gehaald
en de Verenigde Staten haalde haar atoomwapens weg uit Turkije.
5. Je kunt aan de hand van concrete gebeurtenissen het proces van toenemende
Europese samenwerking beschrijven.
- Marshallhulp had al gezorgd dat Europese landen moesten gaan
samenwerken, want dit was namelijk een voorwaarde van de Amerikanen.
- Oprichting EGKS. In plaats van te concurreren met elkaar, dat kon leiden tot
conflicten met de productie van staal en steenkool, gingen ze samenwerken.
De landen die meededen waren Frankrijk, West-Duitsland, Nederland, België,
Luxemburg en Italië.
- Oprichting van de EEG. Samenwerking op economische gebied.
- Oprichting Euratom. Dit stimuleerde de kernenergie in een
samenwerkingsverband.
- Samenvoeging van de EGKS, EEG en Euratom werd de EG.
6. Je kunt verklaren waarom Gorbatsjov perestrojka en glasnost noodzakelijk
vond en je kunt beschrijven wat de gevolgen daarvan waren voor het oostblok
en voor de Koude Oorlog.
Doordat de Verenigde Staten een versnelde wapenwedloop wilden, en de
Sovjet-Unie daar economisch niet klaar voor was, kwam er een nieuw beleid:
perestrojka en glasnost. De perestrojka moest de economie hervormen door burgers
eigen bedrijven te laten starten. De glasnost was openheid van burgers en media. De
perestrojka pakte niet goed uit en leidde zelfs tot een tekort aan een aantal
producten. Er kwam steeds meer politieke onvrede en Gorbatsjov hielp geen
satellietstaten meer met de protesten neer te slaan. In Polen kwamen er vrije
verkiezingen en de communisten verloren de verkiezingen in de Sovjet-Unie. Het
gevolg was dat de Koude Oorlog voorbij was en de Sovjet-Unie niet meer bestond.
Want veel volkeren wilden onafhankelijkheid.
7. Je kunt de oorzaken van het dekolonisatieproces benoemen.
- In de koloniën waren goed opgeleide mensen en te weinig Europeanen
hiervoor. Dus mochten sommige inheemse mensen gaan studeren of zelfs
studeren in Europa. Hierdoor kwamen ze in contact met begrippen als
vrijheid, gelijkheid, nationalisme en democratie. En gingen de mensen
verlangen naar zelfbestuur.
- Aziaten zagen in dat de blanken wel degelijk te verslaan waren en streven
ook naar onafhankelijkheid. Ook vonden ze dat de Europeanen niets te
zoeken hadden in Azië.
- De Verenigde Staten en de Sovjet-Unie hadden veel macht en keurden
kolonialisme af. De Verenigde Staten was zelf ooit een kolonie geweest en de
Sovjet Unie vond dat kolonialisme een gevolg was van kapitalisme.
