Samenvatning Farmakun e
HC 1 Glaucoom en oculaire hypertensie
Farmacologie: Leer van geneesmiddelen. Kennis van de interacte tussen het farmacon en het levend biologisch systeem (substraat, mens).
Farmacotherapie: Toepassen van geneesmiddelen (bij patinten).
LAREB: Landelijke Registrate en Evaluate van Bijwerkingen (van geneesmiddelen)
Aangrijpingspunten IOD
- Verlagen productie kamerwater (aangrijping in het ciliair lichaam) met:
Bètablokkers (-olol)
o Sympathicomimetsch
o Lokaal toegepast als oogdruppel
o Eerste-keus behandeling (als monotherapie)
o Evaluate van het IOD-verlagende efect en de eventuele bijwerkingen van het voorgeschreven middel gebeurt in principe na 2-6 weken.
o Dit is een adrenaline sympathisch systeem. Actveert eindreceptoren met nor-epinefrine (noradrenaline). α- en β1- en β2-receptoren.
Koolzuuranhydrase-remmers (-amide)
o Minder uitscheiding van kamervocht door remming enzym koolzuuranhydrase.
o Werking ook als diuretcum
o Lokaal of systemisch
Alfa2-adrenerge-agonisten (-idine)
o Adrenerg: sympathicomimetcum, geef centrale systemische efecten)
o Lijkt op adrenaline
- Bevorderen afvoer kamerwater:
Prostaglandine-analogen (-oprost)
o Bevorderen uveosclerale afvoer van kamerwater
o Prostaglandine: ontstekings/opruimingsprocessen bevorderen.
o Verlaging oogdruk 25-30%
Adrenerge agonisten (pilocarpine)
o Contracte van de musculus ciliaris opentrekken van het trabekelsysteem
Miotca (kleinere pupil)
Samenvatting Farmakunde – Sascha van Os - 1659029
,Behandeling altjd via het 6 Step model:
1. Probleem specifceren
2. Stel doel behandeling vast: therapiedoel
3. Behandelmogelijkheden bepalen
4. Selecteer geschikte behandeling
5. Stel vast, zet behandeling.
6. Follow up
Bètablokkers
Betaxolol Conservans: Benzalkoniumchloride.
Betoptic Lipofele selectieve -receptorblokker (met name 1) zonder intrinsieke sympathiocomimetsche actviteit. Passeert BBB.
Indicate: Verlaging van de IOD bij oculaire hypertensie, chronische openkamerhoekglaucoom en bepaalde vormen van
secundair glaucoom.
Bij glaucoompatinten met een behandelde reacteve aandoening van de luchtwegen (astma), indien verlaging van
IOD door middel van 2-blokkade is geïndiceerd.
Doseringen: 1 druppel 2x per dag in het aangedane oog. Suspensie (vertraagde afgife), dus schudden.
Bijwerkingen: Lokaal: Zeer vaak: Oculair ongemak
Vaak: Tranenvloed, corpus alienum gevoel
Soms: Wazig zien, pijn, jeuk, roodheid, asthenopie, fotofobie, keratts punctata, conjunctvits,
conjunctvaal oedeem, oogontsteking, oogafscheiding, blefarospasme, korstvorming op
ooglidrand.
Zelden: Refractaire aandoening, cataract.
Verder zijn gemeld: Hypesthesie (verminderde gevoeligheid) van het oog, anisocorie, corneaverkleuring.
Systemisch: Soms: Tachycardie, astma, respiratoire aandoening, rinits.
Zelden: Angststoornis, dermatts, rinorroe.
Verder zijn gemeld: Glossits, periorbitaal oedeem, toxische epidermale necrolyse.
Contra-indicates: Manifest hartalen, cardiogene shock, tweede- en derdegraads AV-blok zonder pacemaker, sinusbradycardie,
sick-sinus-syndroom, sinoatriaal blok.
Overgevoeligheid voor andere -blokkers.
Interactes: Bij gelijktjdig gebruik van orale -blokkers, calciumantagonisten en middelen die catecholaminedeplete
veroorzaken, digoxine, klasse I-ant-aritmica, amiodaron of inhalate-anesthetca kan een additef efect optreden
met onder andere hypotensie en/of bradycardie. Een enkele keer is mydriasis gemeld na gelijktjdige toediening met
adrenaline. De meeste niet-selecteve -blokkers verhogen de frequente en de ernst van hypoglykemie bij gebruik
Samenvatting Farmakunde – Sascha van Os - 1659029
, van insuline. Betaxolol is een adrenerg blokkerend middel, wees daarom voorzichtg met gelijktjdig gebruik van
adrenerge psychofarmaca.
Zwangerschap: Onvoldoende gegevens, strenge controle. Gemeld: hypotensie, bradycardie, ademhalingsstoornis.
Carteolol Indicate: Verlaging van de IOD bij oculaire hypertensie en chronisch openkamerhoekglaucoom
Carteabak Geen klinisch relevant verschil met timololl Geen voordeell
Levobunolol Indicate: Verlaging van de IOD bij primair openkamerhoekglaucoom en bepaalde vormen van secundair glaucoom.
Betagan Geen klinisch relevant verschil met timololl Geen voordeell
Timolol Conservans: Benzododeciniumbromide.
Timoptol Lipofele niet-selecteve -blokker zonder intrinsieke sympathicomimetsche actviteit. Passer de BBB: cave centrale bijwerkingen!
Indicate: Verlaging van IOD bij oculaire hypertensie, openkamerhoekglaucoom en bepaalde vormen van secundair glaucoom.
Verlaging van ongeveer 27%.
Doseringen: Openkamerhoekglaucoom: 2x per dag 1 druppel in het aangedane oog.
Oculaire hypertensie: 1x per dag 1 druppel in het aangedane oog, bij voorkeur ’s ochtends.
Bepaalde vormen van secundair glaucoom: 2x per dag 1 druppel in het aangedane oog.
Kinderen: 1x per dag 1 druppel in het aangedane oog.
Bijwerkingen: Lokaal: Vaak: Oogklachten (jeuk, branden, steken, irritate, droogte, oculair ongemak, wazig zien), oogafscheiding,
cornea-hypesthesie, keratts, conjunctvits, blefarits.
Soms: Refracteveranderingen.
Zelden: Diplopie, loslatng van de choroidea na een glaucoomingreep, ptosis.
Verder zijn gemeld: Andere oogklachten (roodheid, tranen), cornea-erosie.
Systemisch: Vaak: Hoofdpijn.
Soms: Dyspneu, bradycardie, duizeligheid, depressie, vermoeidheid en misselijkheid.
Zelden: Hartstlstand, hartalen, hypotensie, slapeloosheid, verergering myasthenia gravis, tnnitus,
droge mond, diarree.
Verder zijn gemeld: Hypoglykemie, buikpijn en braken, impotente, jeuk.
Contra-indicates: Reacteve luchtwegaandoeningen met inbegrip van astma bronchiale en andere ernstge obstructeve
longaandoeningen.
Sinusbradycardie, sick-sinus-syndroom, tweede- en derdegraads atrioventriculair blok zonder pacemaker.
Samenvatting Farmakunde – Sascha van Os - 1659029
, Manifest hartalen, cardiale shock. Voorzichtig: adrenerg werkend: adrenerge symtomen van hyperthyroïdie en van
hypoglykemie.
Overgevoeligheid voor -blokkers.
Interactes: Bij gelijktjdig gebruik van (lokale en systemische) β-blokkers, calciumantagonisten, middelen die
catecholaminedeplete veroorzaken, middelen die 'torsade de pointes' kunnen veroorzaken, digoxine, klasse I-ant-
aritmica, amiodaron en parasympathicomimetca kan een additef efect optreden met onder andere hypotensie en/
of bradycardie tot gevolg.
CYP2D6-remmers (zoals kinidine, fuoxetne, paroxetne) kunnen de plasmaconcentrate van tmolol verhogen.
β-Blokkers kunnen het hypoglycemisch efect van bloedglucoseverlagende middelen versterken.
β-Blokkers voor intra–oculair gebruik kunnen de werking van systemische β–agonisten zoals adrenaline blokkeren.
Een enkele keer is mydriase vermeld na gelijktjdige toediening met adrenaline (epinefrine).
Contactlenzen: Zachte lenzen slecht verenigbaar met conservans.
Koolzuuranhydraseremmers
Acetazolamide Indicate: Systemisch: oraal en parentaal (injecte): Als adjuvans bij de verlaging van de IOD bij chronisch open-
Diamox kamerhoekglaucoom en secundair glaucoom. Ter inleiding van operates in gevallen van acuut congestef
glaucoom. In combinate met andere diuretca bij de behandeling van oedeem indien een efect op de
verschillende delen van de nier gewenst is.
Doseringen: Chronisch openkamerhoekglaucoom: 250 mg 1-4x per dag (tablet)
Secundair glaucoom en preoperatef: 250 mg iedere 4 uur; of 250 mg 2x per dag bij een kortdurende
therapie.
Acuut congestef glaucoom: 500 mg ineens, gevolgd door 125-250 mg elke 4 uur, op geleide van klinisch
beeld.
Bijwerkingen: Soms: Beenmerg depressie, slechthorendheid, tnnitus, abnormale leverfuncte, huiduitslag,
nierfalen, hyperglykemie.
Zelden: Slapte, verlammingsverschijnselen, hepatts, fotosensibilisate.
Verder zijn gemeld: Duizeligheid, paresthesiein (voornamelijk tntelingen in de extremiteiten),
verwardheid, irritate, hoofdpijn, sufeid, myopie, misselijkheid, braken, diarree,
gewichtsverlies, blozen, hypotensie, vermoeidheid, depressie.
Contra-indicates: Chronisch niet-congestef geslotenkamerhoekglaucoom.
Natrium- en kaliumdeplete, hypochloremische acidose.
Ernstge lever- en nierfunctestoornissen.
Overgevoeligheid voor sulfonamiden.
Samenvatting Farmakunde – Sascha van Os - 1659029
HC 1 Glaucoom en oculaire hypertensie
Farmacologie: Leer van geneesmiddelen. Kennis van de interacte tussen het farmacon en het levend biologisch systeem (substraat, mens).
Farmacotherapie: Toepassen van geneesmiddelen (bij patinten).
LAREB: Landelijke Registrate en Evaluate van Bijwerkingen (van geneesmiddelen)
Aangrijpingspunten IOD
- Verlagen productie kamerwater (aangrijping in het ciliair lichaam) met:
Bètablokkers (-olol)
o Sympathicomimetsch
o Lokaal toegepast als oogdruppel
o Eerste-keus behandeling (als monotherapie)
o Evaluate van het IOD-verlagende efect en de eventuele bijwerkingen van het voorgeschreven middel gebeurt in principe na 2-6 weken.
o Dit is een adrenaline sympathisch systeem. Actveert eindreceptoren met nor-epinefrine (noradrenaline). α- en β1- en β2-receptoren.
Koolzuuranhydrase-remmers (-amide)
o Minder uitscheiding van kamervocht door remming enzym koolzuuranhydrase.
o Werking ook als diuretcum
o Lokaal of systemisch
Alfa2-adrenerge-agonisten (-idine)
o Adrenerg: sympathicomimetcum, geef centrale systemische efecten)
o Lijkt op adrenaline
- Bevorderen afvoer kamerwater:
Prostaglandine-analogen (-oprost)
o Bevorderen uveosclerale afvoer van kamerwater
o Prostaglandine: ontstekings/opruimingsprocessen bevorderen.
o Verlaging oogdruk 25-30%
Adrenerge agonisten (pilocarpine)
o Contracte van de musculus ciliaris opentrekken van het trabekelsysteem
Miotca (kleinere pupil)
Samenvatting Farmakunde – Sascha van Os - 1659029
,Behandeling altjd via het 6 Step model:
1. Probleem specifceren
2. Stel doel behandeling vast: therapiedoel
3. Behandelmogelijkheden bepalen
4. Selecteer geschikte behandeling
5. Stel vast, zet behandeling.
6. Follow up
Bètablokkers
Betaxolol Conservans: Benzalkoniumchloride.
Betoptic Lipofele selectieve -receptorblokker (met name 1) zonder intrinsieke sympathiocomimetsche actviteit. Passeert BBB.
Indicate: Verlaging van de IOD bij oculaire hypertensie, chronische openkamerhoekglaucoom en bepaalde vormen van
secundair glaucoom.
Bij glaucoompatinten met een behandelde reacteve aandoening van de luchtwegen (astma), indien verlaging van
IOD door middel van 2-blokkade is geïndiceerd.
Doseringen: 1 druppel 2x per dag in het aangedane oog. Suspensie (vertraagde afgife), dus schudden.
Bijwerkingen: Lokaal: Zeer vaak: Oculair ongemak
Vaak: Tranenvloed, corpus alienum gevoel
Soms: Wazig zien, pijn, jeuk, roodheid, asthenopie, fotofobie, keratts punctata, conjunctvits,
conjunctvaal oedeem, oogontsteking, oogafscheiding, blefarospasme, korstvorming op
ooglidrand.
Zelden: Refractaire aandoening, cataract.
Verder zijn gemeld: Hypesthesie (verminderde gevoeligheid) van het oog, anisocorie, corneaverkleuring.
Systemisch: Soms: Tachycardie, astma, respiratoire aandoening, rinits.
Zelden: Angststoornis, dermatts, rinorroe.
Verder zijn gemeld: Glossits, periorbitaal oedeem, toxische epidermale necrolyse.
Contra-indicates: Manifest hartalen, cardiogene shock, tweede- en derdegraads AV-blok zonder pacemaker, sinusbradycardie,
sick-sinus-syndroom, sinoatriaal blok.
Overgevoeligheid voor andere -blokkers.
Interactes: Bij gelijktjdig gebruik van orale -blokkers, calciumantagonisten en middelen die catecholaminedeplete
veroorzaken, digoxine, klasse I-ant-aritmica, amiodaron of inhalate-anesthetca kan een additef efect optreden
met onder andere hypotensie en/of bradycardie. Een enkele keer is mydriasis gemeld na gelijktjdige toediening met
adrenaline. De meeste niet-selecteve -blokkers verhogen de frequente en de ernst van hypoglykemie bij gebruik
Samenvatting Farmakunde – Sascha van Os - 1659029
, van insuline. Betaxolol is een adrenerg blokkerend middel, wees daarom voorzichtg met gelijktjdig gebruik van
adrenerge psychofarmaca.
Zwangerschap: Onvoldoende gegevens, strenge controle. Gemeld: hypotensie, bradycardie, ademhalingsstoornis.
Carteolol Indicate: Verlaging van de IOD bij oculaire hypertensie en chronisch openkamerhoekglaucoom
Carteabak Geen klinisch relevant verschil met timololl Geen voordeell
Levobunolol Indicate: Verlaging van de IOD bij primair openkamerhoekglaucoom en bepaalde vormen van secundair glaucoom.
Betagan Geen klinisch relevant verschil met timololl Geen voordeell
Timolol Conservans: Benzododeciniumbromide.
Timoptol Lipofele niet-selecteve -blokker zonder intrinsieke sympathicomimetsche actviteit. Passer de BBB: cave centrale bijwerkingen!
Indicate: Verlaging van IOD bij oculaire hypertensie, openkamerhoekglaucoom en bepaalde vormen van secundair glaucoom.
Verlaging van ongeveer 27%.
Doseringen: Openkamerhoekglaucoom: 2x per dag 1 druppel in het aangedane oog.
Oculaire hypertensie: 1x per dag 1 druppel in het aangedane oog, bij voorkeur ’s ochtends.
Bepaalde vormen van secundair glaucoom: 2x per dag 1 druppel in het aangedane oog.
Kinderen: 1x per dag 1 druppel in het aangedane oog.
Bijwerkingen: Lokaal: Vaak: Oogklachten (jeuk, branden, steken, irritate, droogte, oculair ongemak, wazig zien), oogafscheiding,
cornea-hypesthesie, keratts, conjunctvits, blefarits.
Soms: Refracteveranderingen.
Zelden: Diplopie, loslatng van de choroidea na een glaucoomingreep, ptosis.
Verder zijn gemeld: Andere oogklachten (roodheid, tranen), cornea-erosie.
Systemisch: Vaak: Hoofdpijn.
Soms: Dyspneu, bradycardie, duizeligheid, depressie, vermoeidheid en misselijkheid.
Zelden: Hartstlstand, hartalen, hypotensie, slapeloosheid, verergering myasthenia gravis, tnnitus,
droge mond, diarree.
Verder zijn gemeld: Hypoglykemie, buikpijn en braken, impotente, jeuk.
Contra-indicates: Reacteve luchtwegaandoeningen met inbegrip van astma bronchiale en andere ernstge obstructeve
longaandoeningen.
Sinusbradycardie, sick-sinus-syndroom, tweede- en derdegraads atrioventriculair blok zonder pacemaker.
Samenvatting Farmakunde – Sascha van Os - 1659029
, Manifest hartalen, cardiale shock. Voorzichtig: adrenerg werkend: adrenerge symtomen van hyperthyroïdie en van
hypoglykemie.
Overgevoeligheid voor -blokkers.
Interactes: Bij gelijktjdig gebruik van (lokale en systemische) β-blokkers, calciumantagonisten, middelen die
catecholaminedeplete veroorzaken, middelen die 'torsade de pointes' kunnen veroorzaken, digoxine, klasse I-ant-
aritmica, amiodaron en parasympathicomimetca kan een additef efect optreden met onder andere hypotensie en/
of bradycardie tot gevolg.
CYP2D6-remmers (zoals kinidine, fuoxetne, paroxetne) kunnen de plasmaconcentrate van tmolol verhogen.
β-Blokkers kunnen het hypoglycemisch efect van bloedglucoseverlagende middelen versterken.
β-Blokkers voor intra–oculair gebruik kunnen de werking van systemische β–agonisten zoals adrenaline blokkeren.
Een enkele keer is mydriase vermeld na gelijktjdige toediening met adrenaline (epinefrine).
Contactlenzen: Zachte lenzen slecht verenigbaar met conservans.
Koolzuuranhydraseremmers
Acetazolamide Indicate: Systemisch: oraal en parentaal (injecte): Als adjuvans bij de verlaging van de IOD bij chronisch open-
Diamox kamerhoekglaucoom en secundair glaucoom. Ter inleiding van operates in gevallen van acuut congestef
glaucoom. In combinate met andere diuretca bij de behandeling van oedeem indien een efect op de
verschillende delen van de nier gewenst is.
Doseringen: Chronisch openkamerhoekglaucoom: 250 mg 1-4x per dag (tablet)
Secundair glaucoom en preoperatef: 250 mg iedere 4 uur; of 250 mg 2x per dag bij een kortdurende
therapie.
Acuut congestef glaucoom: 500 mg ineens, gevolgd door 125-250 mg elke 4 uur, op geleide van klinisch
beeld.
Bijwerkingen: Soms: Beenmerg depressie, slechthorendheid, tnnitus, abnormale leverfuncte, huiduitslag,
nierfalen, hyperglykemie.
Zelden: Slapte, verlammingsverschijnselen, hepatts, fotosensibilisate.
Verder zijn gemeld: Duizeligheid, paresthesiein (voornamelijk tntelingen in de extremiteiten),
verwardheid, irritate, hoofdpijn, sufeid, myopie, misselijkheid, braken, diarree,
gewichtsverlies, blozen, hypotensie, vermoeidheid, depressie.
Contra-indicates: Chronisch niet-congestef geslotenkamerhoekglaucoom.
Natrium- en kaliumdeplete, hypochloremische acidose.
Ernstge lever- en nierfunctestoornissen.
Overgevoeligheid voor sulfonamiden.
Samenvatting Farmakunde – Sascha van Os - 1659029
