Vezelkennis: Begrippenlijst
Hoofdstuk 1: Indeling van de textielvezels
Polymeren Natuurlijke bouwstoffen
Petrochemie Basis voor synthetische polymeren op basis van olie
Preferred fiber Betrouwbare bron alles omtrent textiel
& materials
market textile
exchange
Zaad(pluis)ve Vezels groeien op zaadjes
zels
Bastvezels Vezelwinning uit de stengels, men verkiest hierbij de langere
vezels
Bladvezels Vezelwining uit bladeren, men verkiest grote tropische
bladeren. De bladnerven zijn dan hier het meest interessant
omdat men het bladmoes verwijdert om de nerven te
bekomen
Vruchtvezels Vezel afkomstig uit vruchten, vrij ruw voor creatieve
doeleinden bv cocs (matten, borstels,…)
Keratine Gemeenschappelijke kenmerk van de dierlijke vezels, een sort
eiwit dat je terugvindt in haar
Kunstvezels Vezels die door de mens worden gemaakt
MMC Man made cellulose vezels, met gerenegeneerde cellulose
vezels (=geen chemische brol). Als het brandt ruikt het naar
verbrand papier. Hierbij zijn de filamenten oneindig.
Gemodificeerd Acetaat; cellulose met nog iets chemische extra vb. Satijn in
e acetaatvorm → blinkt + krimpt in de was
cellulosevezel
s
Synthetische Vanuit de petrochemie
polymeren
Hoofdstuk 2: Identificatie van textielvezels
Microscoop Instrument dat toelaat kleine voorwerpen die met het blote
oog nauwelijks of niet zichtbaar zijn, sterk vergroot waar te
nemen. Om dit ten volle te benuttigen maakt men gebruik
van een voorwerpglaasje, dekglaasje en filterpapier en een
passende vloeistof.
Elementaire
vezels
Technische
vezels
Filamenten
Macromoleculen Kleine delen met het blote oog zichtbaar dat de basis
vormen voor vezels
Lange ketens die uit een aantal segmenten bestaan.
Kunnen volgens hun vorm worden ingedeeld: lineaire
macromoleculens (vb. cellulose, fibroine) lamellaire
macromoleculen (vb. keratine) 3-dimensionele
macromoleculen (vb. diamant, bakeliet→ GEEN BETREKKING
, TOT DE VORMING VAN TEXTIELVEZELS)
Hoofdstuk 3: Algemene begrippen i.v.m. textielvezels
Hygroscopicitieit Alle vezels hebben in mindere of meerdere mate de
neiging om vocht op te nemen uit de lucht of opnieuw af
te geven. Deze eigenschap heet zo.
Hydrofiel Vezels die makkelijk vocht kunnen op en afnemen. Dit
zijn de natuurlijke vezels
Hydrofoob Vezels die door het ontbreken van hydrofiele groepen en
hun moleculen weinig vocht opnemen. Voordelen zijn
gemakkelijk wassen + snel drogen. Nadelen zijn een
gebrek aan draagcomfort, accumulatie statische
elektriciteit en moeilijk verfbaar (men maakt gebruik
van pigmenten).
Vezellengtespreiding Vezels van verschillende lengte, waarvan de grootteorde
afhankelijks is van de variëteit en de oorsprong binnen
dezelfde onregelmatige grondstof zoals katoen en wol.
Micrometer Eenheid van garens die rond zijn
Micronaire Maat voor fijnheid die de weerstand van de luchtstroom
meet
Gravimetrische Meest gebruikte meetmethode voor textiel. Men gaat de
fijnheid lengte van een aantal vezels meten (km) en vervolgend
de massa va de totale hoeveelheid vezels bepalen (g).
deze gegevens vormen het texnummer (g/km) of het
derniernummer. Lengtenummers kunnen natuurlijk ook
worden aangewend. Men kan een indeling van de vezels
maken naar fijnheid (supermicrovezels <0,3 dtex →
microvezels 0,3 – 1 dtex → fijne vezels 1-1,5 dtex →
normale vezels 1,5 – 5 dtex → grove vezels 5- 30 dtex)
Vezelsterkte Maximale trekkracht waarbij een vezel breekt. Deze
hangt af van de soort grondstof, de vezelfijnheid,
regelmatigheid, de invloed van bewerkingen zoals
bleken, enz,….
Deze wordt uitgedrukt in Newton (N) of in gramkracht
(g), dit noemt met de absolute sterkte
Specifieke Waarde die rekening houdt met de vezelfijnheid en
treksterkte/kwaliteit drukt de sterkte uit in CN/tex
sgetal
HT-vezels (high Bij synthetische vezels kan de sterkte enorm worden
tenacity, hoge beïnvloed worden door de oriëntatie van de
treksterkte) macromoleculen tijdens het verstrekken na het spinnen.
Wo kan een zelfde vezeltype 3 maal sterker worden
door verschillende strekkingsgraden toe te passen, deze
vezels heten de HT-vezels.
Droogsterkte Sterkte wanneer droog
Natstrekte Sterkte wanneer nat
Lus- en Sterkte wanneer gelust of geknoopt, jute- en glasvezels
knoopsterkte scoren slecht hier in.
Trekbank/ Meetinstrument om de sterkte van een vezel te bepalen
dynamometer door die rekken totdat die breekt. Hierin zorden de
vezels aan de uiteinden ingeklemd. De klemmen gaan
met een bepaalde snelheid uit elkaar en de kracht
Hoofdstuk 1: Indeling van de textielvezels
Polymeren Natuurlijke bouwstoffen
Petrochemie Basis voor synthetische polymeren op basis van olie
Preferred fiber Betrouwbare bron alles omtrent textiel
& materials
market textile
exchange
Zaad(pluis)ve Vezels groeien op zaadjes
zels
Bastvezels Vezelwinning uit de stengels, men verkiest hierbij de langere
vezels
Bladvezels Vezelwining uit bladeren, men verkiest grote tropische
bladeren. De bladnerven zijn dan hier het meest interessant
omdat men het bladmoes verwijdert om de nerven te
bekomen
Vruchtvezels Vezel afkomstig uit vruchten, vrij ruw voor creatieve
doeleinden bv cocs (matten, borstels,…)
Keratine Gemeenschappelijke kenmerk van de dierlijke vezels, een sort
eiwit dat je terugvindt in haar
Kunstvezels Vezels die door de mens worden gemaakt
MMC Man made cellulose vezels, met gerenegeneerde cellulose
vezels (=geen chemische brol). Als het brandt ruikt het naar
verbrand papier. Hierbij zijn de filamenten oneindig.
Gemodificeerd Acetaat; cellulose met nog iets chemische extra vb. Satijn in
e acetaatvorm → blinkt + krimpt in de was
cellulosevezel
s
Synthetische Vanuit de petrochemie
polymeren
Hoofdstuk 2: Identificatie van textielvezels
Microscoop Instrument dat toelaat kleine voorwerpen die met het blote
oog nauwelijks of niet zichtbaar zijn, sterk vergroot waar te
nemen. Om dit ten volle te benuttigen maakt men gebruik
van een voorwerpglaasje, dekglaasje en filterpapier en een
passende vloeistof.
Elementaire
vezels
Technische
vezels
Filamenten
Macromoleculen Kleine delen met het blote oog zichtbaar dat de basis
vormen voor vezels
Lange ketens die uit een aantal segmenten bestaan.
Kunnen volgens hun vorm worden ingedeeld: lineaire
macromoleculens (vb. cellulose, fibroine) lamellaire
macromoleculen (vb. keratine) 3-dimensionele
macromoleculen (vb. diamant, bakeliet→ GEEN BETREKKING
, TOT DE VORMING VAN TEXTIELVEZELS)
Hoofdstuk 3: Algemene begrippen i.v.m. textielvezels
Hygroscopicitieit Alle vezels hebben in mindere of meerdere mate de
neiging om vocht op te nemen uit de lucht of opnieuw af
te geven. Deze eigenschap heet zo.
Hydrofiel Vezels die makkelijk vocht kunnen op en afnemen. Dit
zijn de natuurlijke vezels
Hydrofoob Vezels die door het ontbreken van hydrofiele groepen en
hun moleculen weinig vocht opnemen. Voordelen zijn
gemakkelijk wassen + snel drogen. Nadelen zijn een
gebrek aan draagcomfort, accumulatie statische
elektriciteit en moeilijk verfbaar (men maakt gebruik
van pigmenten).
Vezellengtespreiding Vezels van verschillende lengte, waarvan de grootteorde
afhankelijks is van de variëteit en de oorsprong binnen
dezelfde onregelmatige grondstof zoals katoen en wol.
Micrometer Eenheid van garens die rond zijn
Micronaire Maat voor fijnheid die de weerstand van de luchtstroom
meet
Gravimetrische Meest gebruikte meetmethode voor textiel. Men gaat de
fijnheid lengte van een aantal vezels meten (km) en vervolgend
de massa va de totale hoeveelheid vezels bepalen (g).
deze gegevens vormen het texnummer (g/km) of het
derniernummer. Lengtenummers kunnen natuurlijk ook
worden aangewend. Men kan een indeling van de vezels
maken naar fijnheid (supermicrovezels <0,3 dtex →
microvezels 0,3 – 1 dtex → fijne vezels 1-1,5 dtex →
normale vezels 1,5 – 5 dtex → grove vezels 5- 30 dtex)
Vezelsterkte Maximale trekkracht waarbij een vezel breekt. Deze
hangt af van de soort grondstof, de vezelfijnheid,
regelmatigheid, de invloed van bewerkingen zoals
bleken, enz,….
Deze wordt uitgedrukt in Newton (N) of in gramkracht
(g), dit noemt met de absolute sterkte
Specifieke Waarde die rekening houdt met de vezelfijnheid en
treksterkte/kwaliteit drukt de sterkte uit in CN/tex
sgetal
HT-vezels (high Bij synthetische vezels kan de sterkte enorm worden
tenacity, hoge beïnvloed worden door de oriëntatie van de
treksterkte) macromoleculen tijdens het verstrekken na het spinnen.
Wo kan een zelfde vezeltype 3 maal sterker worden
door verschillende strekkingsgraden toe te passen, deze
vezels heten de HT-vezels.
Droogsterkte Sterkte wanneer droog
Natstrekte Sterkte wanneer nat
Lus- en Sterkte wanneer gelust of geknoopt, jute- en glasvezels
knoopsterkte scoren slecht hier in.
Trekbank/ Meetinstrument om de sterkte van een vezel te bepalen
dynamometer door die rekken totdat die breekt. Hierin zorden de
vezels aan de uiteinden ingeklemd. De klemmen gaan
met een bepaalde snelheid uit elkaar en de kracht
