Dieren – Diversiteit, vorm en functie
Les 1 – aantekeningen
Wat maakt een dier en wat maakt een plant? Je kan het zien aan de celopbouw (celwand),
voortbewegen. We gaan eerst naar wat is leven? = als het ademhaalt, voortplanten, uitscheiden,
waarnemen, voeden, groeien/ontwikkeling en bewegen. (Als vader uitgaat, wordt vader goed
bezopen).
Protisten = eencelligen, heeft kenmerken van zowel dieren en planten.
Hoe onderscheiden biologen het leven op aarde? Op basis van DNA, vroeger via de indeling van
Linaeus. Elk organisme heeft twee namen (geslachts (1), soort (2)).
Whittaker had een indeling met 4 rijken, daarna kwam er een 5 e rijk bij. Waarbij de eencelligen waren
onderverdeeld zijn in eukaryoot en prokaryoot. Maar hier zaten ook wat problemen aan.
Elke vertakking is een gemeenschappelijke voorouder.
Dus de nieuwe indeling (jaren 90) zijn gebaseerd op DNA, RNA. Nu zijn er dus drie domeinen:
1. Bacteriën
2. Eukaryoten, dieren en protisten
3. Archea
De eukaryoten bestaan uit vier supergroepen.
Holte en neteldieren zijn hetzelfde.
Heterotroof = wij kunnen niet ons eigen organisch materiaal maken. Wij moeten voedsel
binnenkrijgen.
Fylogenetische stamboom = mate van verwantschap.
Analogie vs homoloog. Homoloog = gemeenschappelijke voorouder. Analoog = geen
gemeenschappelijke voorouder, maar wel dezelfde functie.
Fyla = stam
Protisten zijn heel divers, maar er zijn gemeenschappelijke overeenkomsten.
Fotoautotroof = op basis van zonlicht organische materiaal maken. Je hebt ook chemo = op basis van
chemostraling. Mixotroof = beide, dus zonlicht en voedsel.
Endosymbiose theorie = prokaryoten met organellen is verder ontwikkeld met meerder organellen
(mito’s en bladgroenkorrels).
3 protisten:
1. Euglena
2. Pantoffeldiertje
Duidelijke voor en achterkant. Reageert op chemische prikkels.
3. Amoebe
Hij is flexibel van vorm en beweegt niet in een bepaalde richting. in de voedingsvacuole worden de
voedingsstoffen verteerd en opgenomen. Reageert traag op prikkels.
,Les 1 – Uitwerking
Algemeen
Kenmerken van iets wat leeft: (Als vader uitgaat, wordt vader goed bezopen)
Ademhaling
Voortplanting
Uitscheiding
Waarnemen
Voeden
Groeien/ontwikkeling
Bewegen
Het leven wordt geordend in 3 domeinen gebaseerd op genen (DNA en RNA)
1. Bacteria
2. Archaea
3. Eukarya (dieren en protisten)
1. Excavata = eencelligen zonder mito
2. Plantae = planten
3. Chromalveolata = eencelligen
4. Unikonta = cellen met flagel + dieren
Organismen worden genoemd van domein tot geslacht. Voorbeeld = leeuwen
Domein = Eukarya Orde = Carnivora
Rijk = Animalia Familie = Felidae (katachtigen)
Stam = Chordata Geslacht = Panthera
Klasse = Mammalia
Via de fylogenetische stamboom wordt de afstammingsgescheidenis van een groep organismen
weergegeven. Hierbij zijn er dieren met een gemeenschappelijke voorouder = homoloog en dieren
met geen gemeenschappelijke voorouder, maar wel dezelfde functie = analoog.
Organismen voeden zich op verschillende manieren. Heterotroof = voedsel opnemen om organisch
materiaal te maken. Autotroof = zelf organisch materiaal maken (foto = op basis van zonlicht, chemo
= op basis van chemostraling, mixo = zonlicht + voedsel)
Het dierenrijk bestaat uit inverebrate = ongewervelde. 95% van de bekende soorten vallen onder
deze groep.
Protisten
Protisten = eencelligen eukaryoten met kern, ER, Golgi-apparaat, lysosomen (heeft soms
overeenkomstige kenmerken als planten en dieren). Ze zijn heel divers, maar hebben onderling ook
gemeenschappelijke overeenkomsten. Wij behandelen 8 protisten:
Sponzen Weekdieren
Neteldieren (holte) Geleedpotigen
Platwormen Stekelhuidigen
Gelede wormen Chordaten (vertebraten)
, Endosymbiose theorie
Volgens deze theorie waren de chloroplasten en mitochondriën ooit vrij levende eencellige
prokaryoten (organismen zonder celkern), die door fagocytose in een gastcel terecht zijn gekomen
en gezamenlijk in symbiose gingen voortleven. Na evolutie zijn de opgenomen prokaryoten
geëvolueerd tot de huidige bladgroenkorrels en mitochondriën. Dat verklaart waarom de
mitochondriën en chloroplasten twee membranen hebben en hun eigen DNA. Hierdoor is er een
grote variatie en diversiteit aan eukaryoten.
Onder de protisten leven de amoebe, pantoffeldiertjes en euglena, zie stamformulier.
Dieren = geen celwand. Behoren bij de eukaryoten (celkern).
Verschil tussen dieren en planten:
- Bladgroenkorrels
- Fotosynthese
- Vacuole
- Heterotroof vs Autrotroof
- Geen celwand vs Celwand
-
Les 1 – aantekeningen
Wat maakt een dier en wat maakt een plant? Je kan het zien aan de celopbouw (celwand),
voortbewegen. We gaan eerst naar wat is leven? = als het ademhaalt, voortplanten, uitscheiden,
waarnemen, voeden, groeien/ontwikkeling en bewegen. (Als vader uitgaat, wordt vader goed
bezopen).
Protisten = eencelligen, heeft kenmerken van zowel dieren en planten.
Hoe onderscheiden biologen het leven op aarde? Op basis van DNA, vroeger via de indeling van
Linaeus. Elk organisme heeft twee namen (geslachts (1), soort (2)).
Whittaker had een indeling met 4 rijken, daarna kwam er een 5 e rijk bij. Waarbij de eencelligen waren
onderverdeeld zijn in eukaryoot en prokaryoot. Maar hier zaten ook wat problemen aan.
Elke vertakking is een gemeenschappelijke voorouder.
Dus de nieuwe indeling (jaren 90) zijn gebaseerd op DNA, RNA. Nu zijn er dus drie domeinen:
1. Bacteriën
2. Eukaryoten, dieren en protisten
3. Archea
De eukaryoten bestaan uit vier supergroepen.
Holte en neteldieren zijn hetzelfde.
Heterotroof = wij kunnen niet ons eigen organisch materiaal maken. Wij moeten voedsel
binnenkrijgen.
Fylogenetische stamboom = mate van verwantschap.
Analogie vs homoloog. Homoloog = gemeenschappelijke voorouder. Analoog = geen
gemeenschappelijke voorouder, maar wel dezelfde functie.
Fyla = stam
Protisten zijn heel divers, maar er zijn gemeenschappelijke overeenkomsten.
Fotoautotroof = op basis van zonlicht organische materiaal maken. Je hebt ook chemo = op basis van
chemostraling. Mixotroof = beide, dus zonlicht en voedsel.
Endosymbiose theorie = prokaryoten met organellen is verder ontwikkeld met meerder organellen
(mito’s en bladgroenkorrels).
3 protisten:
1. Euglena
2. Pantoffeldiertje
Duidelijke voor en achterkant. Reageert op chemische prikkels.
3. Amoebe
Hij is flexibel van vorm en beweegt niet in een bepaalde richting. in de voedingsvacuole worden de
voedingsstoffen verteerd en opgenomen. Reageert traag op prikkels.
,Les 1 – Uitwerking
Algemeen
Kenmerken van iets wat leeft: (Als vader uitgaat, wordt vader goed bezopen)
Ademhaling
Voortplanting
Uitscheiding
Waarnemen
Voeden
Groeien/ontwikkeling
Bewegen
Het leven wordt geordend in 3 domeinen gebaseerd op genen (DNA en RNA)
1. Bacteria
2. Archaea
3. Eukarya (dieren en protisten)
1. Excavata = eencelligen zonder mito
2. Plantae = planten
3. Chromalveolata = eencelligen
4. Unikonta = cellen met flagel + dieren
Organismen worden genoemd van domein tot geslacht. Voorbeeld = leeuwen
Domein = Eukarya Orde = Carnivora
Rijk = Animalia Familie = Felidae (katachtigen)
Stam = Chordata Geslacht = Panthera
Klasse = Mammalia
Via de fylogenetische stamboom wordt de afstammingsgescheidenis van een groep organismen
weergegeven. Hierbij zijn er dieren met een gemeenschappelijke voorouder = homoloog en dieren
met geen gemeenschappelijke voorouder, maar wel dezelfde functie = analoog.
Organismen voeden zich op verschillende manieren. Heterotroof = voedsel opnemen om organisch
materiaal te maken. Autotroof = zelf organisch materiaal maken (foto = op basis van zonlicht, chemo
= op basis van chemostraling, mixo = zonlicht + voedsel)
Het dierenrijk bestaat uit inverebrate = ongewervelde. 95% van de bekende soorten vallen onder
deze groep.
Protisten
Protisten = eencelligen eukaryoten met kern, ER, Golgi-apparaat, lysosomen (heeft soms
overeenkomstige kenmerken als planten en dieren). Ze zijn heel divers, maar hebben onderling ook
gemeenschappelijke overeenkomsten. Wij behandelen 8 protisten:
Sponzen Weekdieren
Neteldieren (holte) Geleedpotigen
Platwormen Stekelhuidigen
Gelede wormen Chordaten (vertebraten)
, Endosymbiose theorie
Volgens deze theorie waren de chloroplasten en mitochondriën ooit vrij levende eencellige
prokaryoten (organismen zonder celkern), die door fagocytose in een gastcel terecht zijn gekomen
en gezamenlijk in symbiose gingen voortleven. Na evolutie zijn de opgenomen prokaryoten
geëvolueerd tot de huidige bladgroenkorrels en mitochondriën. Dat verklaart waarom de
mitochondriën en chloroplasten twee membranen hebben en hun eigen DNA. Hierdoor is er een
grote variatie en diversiteit aan eukaryoten.
Onder de protisten leven de amoebe, pantoffeldiertjes en euglena, zie stamformulier.
Dieren = geen celwand. Behoren bij de eukaryoten (celkern).
Verschil tussen dieren en planten:
- Bladgroenkorrels
- Fotosynthese
- Vacuole
- Heterotroof vs Autrotroof
- Geen celwand vs Celwand
-
