samenvatting deel II inleiding tot het europees recht boek + lesnotities

Deel II: De Europese Unie als
autonome en gedifferentieerde
rechtsorde
C:\Users\nadma\OneDrive\Documenten\Inleiding internationaal en Europees recht\Europees\Deel II 1-2 eu autonome
rechtsorde.pptx

C:\Users\nadma\OneDrive\Documenten\Inleiding internationaal en Europees recht\Europees\Deel II 3 eu rechtsorde
gebaseerd op gemeenschappelijke waarden.pptx


Hoofdstuk 1: De EU als autonome
rechtsorde
 Eigen rechtsprincipes en eigen rechtsbronnen, te onderscheiden van internationaal recht
 Autonomie is gevolg van interpretatie van Verdragen door HvJ

Arrest Van Gend en Loos (1963)
Basisarrest voor interpretatie EEG-Verdrag als autonome rechtsorde met directe werking

Feiten
 Nederlandse transportfirma wordt geconfronteerd met hogere importtarieven in Nederland
 In strijd met Artikel 12 EEG-Verdrag?

Rechtsvraag
 Kunnen particulieren rechtstreeks rechten putten uit het Europees recht?

Argumenten
 Nederland: EEG is internationaal Verdrag en dus voor intern staatsrecht en niet voor nationaal
kwestie
 Commissie EEG: in Verdrag zijn er kenmerken die rechten toekennen aan particulieren

Uitspraak HvJ
 “De EEG [nu EU] vormt in het volkenrecht een nieuwe rechtsorde ten bate waarvan de staten,
zij het op een beperkt terrein, hun soevereiniteit hebben begrensd en waarbinnen niet slechts
deze lidstaten maar ook hun onderdanen gerechtigd zijn”
 Analyse van de ‘geest, inhoud en bewoordingen’ van het Verdrag (teleologische benadering)
 EEG is meer dan klassieke akkoorden (tss staten) die wederzijdse verplichtingen schept
tussen de verdragsluitende partijen (staten)
 Preambule van het verdrag: verwezen naar staten en burgers
 Institutionele structuur: vertegenwoordiging van burgers
 Prejudiciële procedure
 Rol van het Hof van Justitie om interpretatie en toepassing van het
recht te verzekeren
 EU als autonome rechtsorde met mogelijkheid tot directe werking van de
verdragsbepalingen!!! (! Indien deze bepalingen duidelijk en onvoorwaardelijk zijn)

1. Er is een autonome rechtsorde in het leven geroepen

2. Directe werking van het Verdrag wordt geïntroduceerd
 particulieren kunnen zich rechtstreeks beroepen op bepalingen vh verdrag (!)

, Arrest Costa t. Enel
Basisarrest voor voorrang van Unierecht op nationaal recht

Feiten
– Mr. Costa is aandeelhouder in een privaat elektriciteitsbedrijf en weigert zijn
elektriciteitsrekening te betalen als protest tegen nationalisering van de Italiaanse
elektriciteitssector

Rechtsvraag
– Wat is de verhouding tussen Italiaanse wetgeving en het Europees recht?

Argumenten
 Costa: “Nationalisering van Italiaanse elektriciteitssector is in strijd met EEG-Verdrag.”
 Italië: “Meest specifieke heeft voorrang op meest algemene regel + meest recent aangenomen
wetgeving heeft voorrang op eerdere aangenomen wetgeving.”

Uitspraak HvJ
– EU is eigen rechtsorde en staat heeft dus soevereiniteit overgedragen
– Rechtsorde heeft bindende regels voor staten en burgers
– Uniforme toepassing en interpretatie garanderen bij alle lidstaten  later aangenomen
nationale wetgeving kan geen voorrang hebben op EEG-recht

1. Autonome rechtsorde waarbij Unierecht in alle lidstaten uniform moet worden toegepast

2. Voorrang van Europees recht om gelijkheid tss staten en burgers te garanderen

 Nog geen expliciet artikel die voorrang geeft aan Europees recht, maar wel een verklaring van alle
lidstaten die dit erkennen, obv uitspraak HvJ

Politi ek debat

– Grenzen van de voorrang? Enkel binnen bevoegdheden en domeinen van EU
MAAR deze breiden uit!
– Brexit; kon zich niet verenigen met principe van voorrang Europees recht

Juridisch debat

– Specifieke situaties waarbij bepalingen van EU en nationale grondwet op spel staat
– Duitsland GwH (garanderen grondwet te respecteren) niet eens met uitspraak HvJ
 Europese Centrale bank nieuw programma waarbij die kon interveniëren in financiële
markt  Kan hij dat wel op basis van zijn bevoegdheden op grond van EU-Verdragen?
 Volgen HvJ heeft die de bevoegdheid wel  DU GwH niet mee eens
 Principe belangrijker dan situatie zelf
 Poolse grondwet (onafhankelijkheid rechtelijke macht) impliceert dat bepaalde uitspraken van
HvJ niet van toepassing kan zijn in Polen
 Fundamenteel probleem mbt grondwet waarbij bepaalde interpretaties van HvJ geen
gevolgen kunnen hebben in Pools grondwet
 Problematiek: in strijd met principe van voorrang + samenstelling Poolse
Grondwettelijk Tribunaal voldoet niet aan Europees rechtelijk criteria voor
onafhankelijkheid v rechtelijke macht
 Polexit niet mogelijk want lidstaat zelf moet initiatief nemen om uit te treden uit EU
(geen verplichte uittreding of verstoting mogelijk)