Bedreigde aarde
Hoorcollege 1:
Planetary boundaries en de toestand van het milieu
Planetary boundaries: natuurlijke grenzen aan systeem aarde; stort in als je daar niet weg blijft
Mondiaal beleid om bij die grenzen weg te blijven
Concept: knikker in een bak: als je hem niet te ver duwt rolt hij terug: als je het niet te veel verstoord,
dan herstelt de situatie zich, maar duw je te ver, dan stort het systeem in en kom je in een andere
ongunstigere situatie, waarbij het moeilijker is om terug te klimmen.
Huidige toestand van het milieu voor enkele planetary boundaries:
- Ongekwantificeerd: chemische vervuiling; we weten niet precies hoe het hiermee staat
- Tot staan gebracht: stratosferische ozon depletie
- Extreme overschrijding: stikstofcyclus
- Geringe overschrijding: klimaatverandering
- Geen overschrijding: veranderend landgebruik
- Grootste overschrijding: biodiversiteit verlies
Novel entities: komen officieel niet voor in het milieu; chemische stoffen; ongekwantificeerde grens.
Stoffen uit industrie en verkeer en landbouw (bestrijdingsmiddelen/antibiotica) en radio actieve
stoffen. In verleden vaak problemen zichtbaar: olierampen/rampen bij bestrijdingsmiddelen
fabrieken/energiecentrale rampen (radioactief materiaal);
Rode draad: zichtbare impact/impact op volksgezondheid (dioxines in moedermelk).
Biomagnificatie: stoffen komen terecht in het milieu; bijvoorbeeld in de landbouw en worden
opgenomen in de voedselpiramide. Stoffen kunnen eerst niet schadelijk zijn, maar doordat ze
opstapelen worden ze wel schadelijk.
Heden: problemen diffuus, minder zichtbaar; Vroeger wel duidelijk zichtbaar
- Rampen/lozingen beperkt; olieramp/mijnafval (zware metalen)/kerncentrale (radioactief
materiaal)
- Nalevering bodem; veel stoffen opgehoopt in de bodem/ecosysteem
- Nieuwe stoffen met onbekende effecten op milieu; (nanodeeltjes)
- Toegenomen biologische activiteit pesticiden
- ‘Second silent spring’?
- Ontwikkelingslanden; voorraden worden verscheept naar landen waar geen voor zijn.
Gebruiken vaak minder veilige methoden, mensen worden zelf beïnvloed door pesticiden
Nalevering vanuit de bodem:
Veel zooi in de bodem toen er nog geen regels waren; veel grondverontreiniging, nu moeten in
risicogebieden bodemonderzoek gedaan worden en de bodem evt. gesaneerd.
Grootschalige luchtverontreiniging:
- Klassieke smog (primaire luchtverontreiniging, directe impact op volksgezondheid) vaak in de
winter, omdat lucht op 1 plek blijft hangen, waardoor hoge concentraties ontstaan.
Combinatie van roet, zwavelzuur en mist; vaak zware/grote industrie op kolen gestookt.
Hoge maatschappelijke impact van smog heeft geleid tot maatregelen; in China wel vaak nog
smog doordat ze het niet heel nauw nemen met de milieuregeling, wordt wel beter.
Economie is nog erg afhankelijk van kolen gestookte energie, ze hebben nog veel voorraden
en is aantrekkelijk deze eerst te gebruiken voordat ze overgaan op nieuwe soorten.
Effecten natuur: witte berken (door o.a. korstmossen) zijn schuilplek voor crypsis; door smog
worden de berken zwart (door roet en korstmossen kunnen niet tegen zuren) en
Hoorcollege 1:
Planetary boundaries en de toestand van het milieu
Planetary boundaries: natuurlijke grenzen aan systeem aarde; stort in als je daar niet weg blijft
Mondiaal beleid om bij die grenzen weg te blijven
Concept: knikker in een bak: als je hem niet te ver duwt rolt hij terug: als je het niet te veel verstoord,
dan herstelt de situatie zich, maar duw je te ver, dan stort het systeem in en kom je in een andere
ongunstigere situatie, waarbij het moeilijker is om terug te klimmen.
Huidige toestand van het milieu voor enkele planetary boundaries:
- Ongekwantificeerd: chemische vervuiling; we weten niet precies hoe het hiermee staat
- Tot staan gebracht: stratosferische ozon depletie
- Extreme overschrijding: stikstofcyclus
- Geringe overschrijding: klimaatverandering
- Geen overschrijding: veranderend landgebruik
- Grootste overschrijding: biodiversiteit verlies
Novel entities: komen officieel niet voor in het milieu; chemische stoffen; ongekwantificeerde grens.
Stoffen uit industrie en verkeer en landbouw (bestrijdingsmiddelen/antibiotica) en radio actieve
stoffen. In verleden vaak problemen zichtbaar: olierampen/rampen bij bestrijdingsmiddelen
fabrieken/energiecentrale rampen (radioactief materiaal);
Rode draad: zichtbare impact/impact op volksgezondheid (dioxines in moedermelk).
Biomagnificatie: stoffen komen terecht in het milieu; bijvoorbeeld in de landbouw en worden
opgenomen in de voedselpiramide. Stoffen kunnen eerst niet schadelijk zijn, maar doordat ze
opstapelen worden ze wel schadelijk.
Heden: problemen diffuus, minder zichtbaar; Vroeger wel duidelijk zichtbaar
- Rampen/lozingen beperkt; olieramp/mijnafval (zware metalen)/kerncentrale (radioactief
materiaal)
- Nalevering bodem; veel stoffen opgehoopt in de bodem/ecosysteem
- Nieuwe stoffen met onbekende effecten op milieu; (nanodeeltjes)
- Toegenomen biologische activiteit pesticiden
- ‘Second silent spring’?
- Ontwikkelingslanden; voorraden worden verscheept naar landen waar geen voor zijn.
Gebruiken vaak minder veilige methoden, mensen worden zelf beïnvloed door pesticiden
Nalevering vanuit de bodem:
Veel zooi in de bodem toen er nog geen regels waren; veel grondverontreiniging, nu moeten in
risicogebieden bodemonderzoek gedaan worden en de bodem evt. gesaneerd.
Grootschalige luchtverontreiniging:
- Klassieke smog (primaire luchtverontreiniging, directe impact op volksgezondheid) vaak in de
winter, omdat lucht op 1 plek blijft hangen, waardoor hoge concentraties ontstaan.
Combinatie van roet, zwavelzuur en mist; vaak zware/grote industrie op kolen gestookt.
Hoge maatschappelijke impact van smog heeft geleid tot maatregelen; in China wel vaak nog
smog doordat ze het niet heel nauw nemen met de milieuregeling, wordt wel beter.
Economie is nog erg afhankelijk van kolen gestookte energie, ze hebben nog veel voorraden
en is aantrekkelijk deze eerst te gebruiken voordat ze overgaan op nieuwe soorten.
Effecten natuur: witte berken (door o.a. korstmossen) zijn schuilplek voor crypsis; door smog
worden de berken zwart (door roet en korstmossen kunnen niet tegen zuren) en
