Anatomie,
Blik in de mond 6-9-19.
Anatomie= opensnijden
Veel variatie in de anatomie
Anatomie niveaus:
• Cel
• Weefsel
• Orgaan
• Orgaanstelsel/organisme
Anatomische nomenclatuur (taal):
Latijns/Grieks VS Nederlands (VS Engels)
Lichaamsregionen:
Mandibula= onderkaak.
Maxilla= bovenkaak.
Delen mandibula:
o Caput (mandibulae)
o Collum (mandibulae)
Het lichaam bestaat uit holtes:
• Thorax
• Buikholte
• Bekkenholte
• Wervelkanaal
• Hersenholte
Holte is altijd omgeven door een wand, bevat veel lagen.
Cavitas oris= mondholte
Cavitas oris bestaat uit:
❖ Vestibulum oris: ruimte tussen lip, wang en tanden.
❖ Cavitas oris proprius: ware mondholte, bevind zich tussen de tanden, waar de tong ligt.
Cavitas nasalis= neusholte.
,Oraal/linguaal: tongzijde
Vestibulair/labiaal: lipzijde
Conventies: anatomische positie
Opgedeeld in 3 vlakken:
• Frontaal (coronaal) vlak -> voorste en achterste helft, buik(=ventraal/anterior) - en
rugzijde(=dorsaal/porsterior)
• Mediaan (precies in het midden) /sagittaal (snijdt links van recht, niet precies door het
midden van het lichaam) vlak -> linker en rechter helft van het lichaam.
Dexter= rechts, sinister= links.
Lateraal= aan de zijkant, mediaal = dichterbij het midden.
• Transversaal (axiaal/horizontaal)
Transversaal opdelen vanaf de romp ->
Bovenkant van romp: superior/ craniaal= aan de bovenkant/ aan de kant van het cranium
(schedel).
Onderkant van romp: Inferior/ caudaal= aan de onderkant/ aan de kant van de staart.
Extremiteiten= ledematen (armen en benen)
Distaal zit je hand, onderkant romp.
Proximaal zit je schouder, bovenkant romp.
Elleboog vs. hand, elle boog zit proximaal tegen opzichte van je hand.
Samengevat 3 doorsneden:
1. Frontale doorsnede: ventraal/anterior aanzicht (=buik) of een dorsaal/posterior aanzicht
(=rug).
2. Mediaan/sagittale doorsnede: mediaal aanzicht (dichtbij het midden) of een lateraal aanzicht
(aan de zijkant).
3. Transversale doorsnede: craniaal/superior aanzicht (= vanaf boven) of een caudaal/inferior
aanzicht (= van onderen).
Bovenste holle ader= vena cava superior.
Slagader= arteria.
Ader= vena.
Zenuw= nervus.
Spieren= musculus ->
Longus-brevis (lang- kort).
Major- minor (groot-klein).
Rectus- obliquus (recht- schuin).
Superficialis- profundus (oppervlakkig- diep).
Cavitas oris bestaat uit:
• Lippen.
• Wangen.
• Tanden en kiezen.
, • Regio sublingualis (regio onder de mond).
• Harde en zachte gehemelte.
• Keelbogen. Markeren overgang mondholte naar keelholte.
Mondholte, neusholte, keelholte, ruimte met open verbindingen naar andere ruimtes. Ze worden
gescheiden door anatomische verbindingen.
Mondholte en neusholte worden door gehemelte gescheiden.
Pharynx zijn de ruimten:
o Ruimte achter de neus (nasopharynx)
o Ruimte achter de mond (oropharynx)
o Ruimte achter het strottenhoofd
(laryngopharynx).
Labia (=lippen):
• Philtrum= kuiltje tussen neus en lippen.
• Labium superius= bovenlip.
• Labium inferius= onderlip.
• Frenulum= lipbandjes, labii superioris en
inferioris (lipbandje aan boven-en onderlip).
Buccae (=wangen):
De opening van een speekselklier: papilla ductus parotidei, is zichtbaar in het wangslijmvlies (in de
mond). Bevind zich aan de binnenkant van de wang in het slijmvlies. De papilla ductus parotidei is de
afvoerbuis van de speekselklier glandula parotidea en doorboort de spier musculus buccinator.
Uitgang afvoerbuis papilla ductus parotidei zit in de buccae, afvoerbuis van de glandula parotidea.
Speekselklier:
• Glandula parotidea. Speekselklier bij het oor.
Afvoerbuis: papilla ductus parotidei.
• Glandula submandibularis. Speekselklier onder de onderkaak.
Afvoerbuis: ductus submandibularis.
• Glandula sublingualis. Speekselklier onder de tong.
Op de carunculae sublingualis zitten openingen. De ductus submandibularis is de afvoerbuis van de
glandula submandibularis en mond uit bij carunculae sublingualis.
Slijmvlies onder de tong zit niet gelijk op de mondbodemspieren, er zit een bindweefselruimte
tussen.
Mondbodem= diaphragma oris
Regio sublingualis (structuren):
• Vaten, a. lingualis en v. lingualis -> vascularisatie lingua.
• Zenuwen, n. lingualis/ n. glossopharyngeus/ n. hypoglossus.
, • Klieren, de glandula sublingualis.
Het palatum (=gehemelte) bestaat uit:
• Hard (benig) gedeelte = palatum durum.
• Zacht (musculair) gedeelte = palatum molle.
Het palatum durum en -molle worden van elkaar gescheiden
door de A-lijn.
Het palatum durum bestaat uit:
• Maxilla
(Processus palatini)
• Os palatinum.
• Os incisivum.
Het palatum molle bestaat uit:
o Bewegelijk deel (voornamelijk spieren).
Het palatum molle sluit nasopharynx (=ruimte achter de neus) af.
Keelbogen zijn bevestigd aan palatum molle.
Door spieren in keelbogen kan het fauces (=opening naar keelholte) groter en kleiner worden.
Spieren in de keelboog:
M. palatoglossus:
• Vormt voorste keelboog (arcus palatoglussus).
• Naar de tong.
M. palatopharyngeus:
o Vormt achterste keelboog.
o Naar pharynx
De keelboog is bevestigd aan peesplaat (aponeurosis palatina).
In de ruimte tussen de voorste en achterste keelbogen bevindt zich een keelamandel (tonsilla
palatina).
Bij ontsteking (tonsillitis): slikproblemen en pijn.
Botten en schedel, 9-9-2019
,Osteologie= wetenschap en botten.
Schedel:
• Beenderen
• Sinussen, luchthoudend.
Axiaal: (as van het lichaam)
• Cranium (schedel)
• Columna vertebralis (wervelkolom)
• Costae (ribben) en sternum (borstbeen).
Appendiculair:
• Membrum superius (arm)
• Membrum inferius (been)
De functie van het skelet:
• Weefselvormig (bloedcellen)
• Reservoir (mineralen)
• Bescherming (vitale organen)
• Ondersteuning (aanhechting welke delen)
• Beweging
Bot bestaat uit 2 delen:
❖ Substantia compacta (massief
deel)
❖ Substantia spongiosa
(sponsachtig deel)
Periosteum = botvlies, vlies om het bot
heen.
In het bot bevindt zich een mergholte,
gevuld met rood/geel merg.
Rood beenmerg-> hier worden rode
bloedcellen aangemaakt.
Geel beenmerg -> vet.
Bot ontwikkelt zich in de richting waar er krachten op werken (wolfs law)
Dichtheid verminderd van bot wanneer activiteit afneemt.
Oneffenheden ontstaan mede onder invloed van de spieren die op het bot aanhechten.
Een bot wordt sterk wanneer het veel krachten moet weerstaan.
Delen van het cranium:
, ❖ Foramen=opening
❖ Tuber=knobbel
❖ Condylus=heuvel (gewrichtsknobbel)
❖ Processus= uitsteeksel
Schedel bestaat uit verschillende regio’s (compartimenten).
Schedel bestaat uit 22 botdelen(=beenderen):
o Neurocranium (= hersenschedel, schedelbeenderen die het hersenholte omgeven) -> 8
botdelen
o Vicerocranium (=aangezichtsschedel) -> 15 botdelen.
Er is 1 botdeel die bij beide hoort. Os ethmoidale
Viscerocranium(=aangezichtsschedel):
o Gepaarde beenderen, aan beide kanten
van het schedel aanwezig:
- Maxilla
- Os zygomaticum
- Os nasale
- Os lacrimale
o Ongepaarde beenderen, maar aan 1 kant
van het schedel aanwezig:
- Vomer
- Mandibula
- Os ethmoidale (=zeefbeen)
Vomer en os ethmoidale vormen samen het
neustussenschot.
Het palatum durum (harde gehemelte) bestaat uit:
• Maxilla (processus palatini)
• Os palatinum (lamina horizontalis)
• Os incisivum
Welke foramen(=openingen) bevat het palatum durum:
• Foramen palatinum majus
• Foramen palatinum minus
• Foramen incisivum
Functie openingen: geleiden van bloedvaten en zenuwen.
Neurocranium(=hersenschedel) bestaat uit:
▪ Calvaria= schedeldak
Blik in de mond 6-9-19.
Anatomie= opensnijden
Veel variatie in de anatomie
Anatomie niveaus:
• Cel
• Weefsel
• Orgaan
• Orgaanstelsel/organisme
Anatomische nomenclatuur (taal):
Latijns/Grieks VS Nederlands (VS Engels)
Lichaamsregionen:
Mandibula= onderkaak.
Maxilla= bovenkaak.
Delen mandibula:
o Caput (mandibulae)
o Collum (mandibulae)
Het lichaam bestaat uit holtes:
• Thorax
• Buikholte
• Bekkenholte
• Wervelkanaal
• Hersenholte
Holte is altijd omgeven door een wand, bevat veel lagen.
Cavitas oris= mondholte
Cavitas oris bestaat uit:
❖ Vestibulum oris: ruimte tussen lip, wang en tanden.
❖ Cavitas oris proprius: ware mondholte, bevind zich tussen de tanden, waar de tong ligt.
Cavitas nasalis= neusholte.
,Oraal/linguaal: tongzijde
Vestibulair/labiaal: lipzijde
Conventies: anatomische positie
Opgedeeld in 3 vlakken:
• Frontaal (coronaal) vlak -> voorste en achterste helft, buik(=ventraal/anterior) - en
rugzijde(=dorsaal/porsterior)
• Mediaan (precies in het midden) /sagittaal (snijdt links van recht, niet precies door het
midden van het lichaam) vlak -> linker en rechter helft van het lichaam.
Dexter= rechts, sinister= links.
Lateraal= aan de zijkant, mediaal = dichterbij het midden.
• Transversaal (axiaal/horizontaal)
Transversaal opdelen vanaf de romp ->
Bovenkant van romp: superior/ craniaal= aan de bovenkant/ aan de kant van het cranium
(schedel).
Onderkant van romp: Inferior/ caudaal= aan de onderkant/ aan de kant van de staart.
Extremiteiten= ledematen (armen en benen)
Distaal zit je hand, onderkant romp.
Proximaal zit je schouder, bovenkant romp.
Elleboog vs. hand, elle boog zit proximaal tegen opzichte van je hand.
Samengevat 3 doorsneden:
1. Frontale doorsnede: ventraal/anterior aanzicht (=buik) of een dorsaal/posterior aanzicht
(=rug).
2. Mediaan/sagittale doorsnede: mediaal aanzicht (dichtbij het midden) of een lateraal aanzicht
(aan de zijkant).
3. Transversale doorsnede: craniaal/superior aanzicht (= vanaf boven) of een caudaal/inferior
aanzicht (= van onderen).
Bovenste holle ader= vena cava superior.
Slagader= arteria.
Ader= vena.
Zenuw= nervus.
Spieren= musculus ->
Longus-brevis (lang- kort).
Major- minor (groot-klein).
Rectus- obliquus (recht- schuin).
Superficialis- profundus (oppervlakkig- diep).
Cavitas oris bestaat uit:
• Lippen.
• Wangen.
• Tanden en kiezen.
, • Regio sublingualis (regio onder de mond).
• Harde en zachte gehemelte.
• Keelbogen. Markeren overgang mondholte naar keelholte.
Mondholte, neusholte, keelholte, ruimte met open verbindingen naar andere ruimtes. Ze worden
gescheiden door anatomische verbindingen.
Mondholte en neusholte worden door gehemelte gescheiden.
Pharynx zijn de ruimten:
o Ruimte achter de neus (nasopharynx)
o Ruimte achter de mond (oropharynx)
o Ruimte achter het strottenhoofd
(laryngopharynx).
Labia (=lippen):
• Philtrum= kuiltje tussen neus en lippen.
• Labium superius= bovenlip.
• Labium inferius= onderlip.
• Frenulum= lipbandjes, labii superioris en
inferioris (lipbandje aan boven-en onderlip).
Buccae (=wangen):
De opening van een speekselklier: papilla ductus parotidei, is zichtbaar in het wangslijmvlies (in de
mond). Bevind zich aan de binnenkant van de wang in het slijmvlies. De papilla ductus parotidei is de
afvoerbuis van de speekselklier glandula parotidea en doorboort de spier musculus buccinator.
Uitgang afvoerbuis papilla ductus parotidei zit in de buccae, afvoerbuis van de glandula parotidea.
Speekselklier:
• Glandula parotidea. Speekselklier bij het oor.
Afvoerbuis: papilla ductus parotidei.
• Glandula submandibularis. Speekselklier onder de onderkaak.
Afvoerbuis: ductus submandibularis.
• Glandula sublingualis. Speekselklier onder de tong.
Op de carunculae sublingualis zitten openingen. De ductus submandibularis is de afvoerbuis van de
glandula submandibularis en mond uit bij carunculae sublingualis.
Slijmvlies onder de tong zit niet gelijk op de mondbodemspieren, er zit een bindweefselruimte
tussen.
Mondbodem= diaphragma oris
Regio sublingualis (structuren):
• Vaten, a. lingualis en v. lingualis -> vascularisatie lingua.
• Zenuwen, n. lingualis/ n. glossopharyngeus/ n. hypoglossus.
, • Klieren, de glandula sublingualis.
Het palatum (=gehemelte) bestaat uit:
• Hard (benig) gedeelte = palatum durum.
• Zacht (musculair) gedeelte = palatum molle.
Het palatum durum en -molle worden van elkaar gescheiden
door de A-lijn.
Het palatum durum bestaat uit:
• Maxilla
(Processus palatini)
• Os palatinum.
• Os incisivum.
Het palatum molle bestaat uit:
o Bewegelijk deel (voornamelijk spieren).
Het palatum molle sluit nasopharynx (=ruimte achter de neus) af.
Keelbogen zijn bevestigd aan palatum molle.
Door spieren in keelbogen kan het fauces (=opening naar keelholte) groter en kleiner worden.
Spieren in de keelboog:
M. palatoglossus:
• Vormt voorste keelboog (arcus palatoglussus).
• Naar de tong.
M. palatopharyngeus:
o Vormt achterste keelboog.
o Naar pharynx
De keelboog is bevestigd aan peesplaat (aponeurosis palatina).
In de ruimte tussen de voorste en achterste keelbogen bevindt zich een keelamandel (tonsilla
palatina).
Bij ontsteking (tonsillitis): slikproblemen en pijn.
Botten en schedel, 9-9-2019
,Osteologie= wetenschap en botten.
Schedel:
• Beenderen
• Sinussen, luchthoudend.
Axiaal: (as van het lichaam)
• Cranium (schedel)
• Columna vertebralis (wervelkolom)
• Costae (ribben) en sternum (borstbeen).
Appendiculair:
• Membrum superius (arm)
• Membrum inferius (been)
De functie van het skelet:
• Weefselvormig (bloedcellen)
• Reservoir (mineralen)
• Bescherming (vitale organen)
• Ondersteuning (aanhechting welke delen)
• Beweging
Bot bestaat uit 2 delen:
❖ Substantia compacta (massief
deel)
❖ Substantia spongiosa
(sponsachtig deel)
Periosteum = botvlies, vlies om het bot
heen.
In het bot bevindt zich een mergholte,
gevuld met rood/geel merg.
Rood beenmerg-> hier worden rode
bloedcellen aangemaakt.
Geel beenmerg -> vet.
Bot ontwikkelt zich in de richting waar er krachten op werken (wolfs law)
Dichtheid verminderd van bot wanneer activiteit afneemt.
Oneffenheden ontstaan mede onder invloed van de spieren die op het bot aanhechten.
Een bot wordt sterk wanneer het veel krachten moet weerstaan.
Delen van het cranium:
, ❖ Foramen=opening
❖ Tuber=knobbel
❖ Condylus=heuvel (gewrichtsknobbel)
❖ Processus= uitsteeksel
Schedel bestaat uit verschillende regio’s (compartimenten).
Schedel bestaat uit 22 botdelen(=beenderen):
o Neurocranium (= hersenschedel, schedelbeenderen die het hersenholte omgeven) -> 8
botdelen
o Vicerocranium (=aangezichtsschedel) -> 15 botdelen.
Er is 1 botdeel die bij beide hoort. Os ethmoidale
Viscerocranium(=aangezichtsschedel):
o Gepaarde beenderen, aan beide kanten
van het schedel aanwezig:
- Maxilla
- Os zygomaticum
- Os nasale
- Os lacrimale
o Ongepaarde beenderen, maar aan 1 kant
van het schedel aanwezig:
- Vomer
- Mandibula
- Os ethmoidale (=zeefbeen)
Vomer en os ethmoidale vormen samen het
neustussenschot.
Het palatum durum (harde gehemelte) bestaat uit:
• Maxilla (processus palatini)
• Os palatinum (lamina horizontalis)
• Os incisivum
Welke foramen(=openingen) bevat het palatum durum:
• Foramen palatinum majus
• Foramen palatinum minus
• Foramen incisivum
Functie openingen: geleiden van bloedvaten en zenuwen.
Neurocranium(=hersenschedel) bestaat uit:
▪ Calvaria= schedeldak
