Samenvatting Muzische vorming - Muziek

Samenvatting: Muzische Vorming – Muziek 2021 – 2022



Samenvatting: Muzische Vorming 1A
- Muziek
Hoofdstuk 1: Muzische Vorming – Algemeen kader
1. Muzische vorming
1.1. Wat is muzische vorming?
 Overkoepelend begrip voor verschillende domeinen die ge ïnspireerd zijn op kunsten
 beeld, muziek, drama, dans en media
 Muzen =
o Verwijzing naar 9 muzen
o Griekse godinnen van kunst en wetenschap
 Erato = muze van lyriek en lied
 Euterpe = muze van fluitspel
 Melpomene = muze van de tragedie
 Het kennismaken en zich uitdrukken met en van kunsten
o Door actief bezig te zijn leer je muzische wereld kennen
o Leren in de brede zin van het woord beschouwen is belangrijk
o Beleven, genieten, open staan voor, spelen met,…
 Iedere kind heeft muzische bagage  elk kind komt met muzische elementen in
aanraking
o Ga hier als leerkracht op in en gebruik dit om er muzisch mee aan de slag te
gaan
 Impressie vs. expressie
o Impressie = indrukken opdoen, beschouwen, inspiratie krijgen, exploreren
o Expressie = jezelf uitdrukken, vormgeven aan dingen
o Voldoende aandacht besteden hieraan bij kinderen  creativiteit
o Proces afleggen van idee tot realisatie:
1. Indrukken opdoen
2. Indrukken verwerken
3. Verbeelden, fantaseren en experimenteren
4. Verbeelding  vormgeven
 Muzische taal kunnen gebruiken
o Hoe meer je deze begrijpt, hoe beter/verfijnder je jezelf kan uitdrukken

1.2. De domeinen van muzische vorming
 In deze opleiding 5 domeinen (beeld, muziek, drama, beweging en media)
 ‘Het leergebied muzische vorming moet je als geheel bekijken, het gaat steeds over
dezelfde groei- en leerprocessen waarbij kunst en expressie elkaar ontmoeten. Toch
is elke muzische taal anders en heeft elk domein zijn eigenheid.’ – Koen Crul

,Samenvatting: Muzische Vorming – Muziek 2021 – 2022




2. Muzische vorming
2.1. Jij en muziek
 Muziek = Het vormgeven via klank en geluiden
 Idee dat je hebt over muziek  bepaald door ervaringen
 Belangrijk als leerkracht om eigen beginsituatie in te schatten
o Inschatten welke vaardigheden je nog moet verwerven

2.2. Muziek en de basisschool
Verschillende muziekactiviteiten in de basisschool:
1. Zingen
 Kinderliedjes zingen
 Schoolrepertoire vs. liedrepertoire
o Schoolrepertoire = liedje die kinderen op school leren kennen
o Liedrepertoire = liedjes die kinderen buiten de school leren kennen (radio, tv,
…)
2. Luisteren
 Luisteren naar eigen muziek en naar muziek van anderen
 Doel van luisteren  diverse soorten/stijlen van muziek herkennen
o Zo een brede muzikale smaak ontwikkelen

3. Muziek maken
 Toevallig veroorzaken van klanken vanuit exploreren en experimenteren
o Gefascineerd zijn door een klank die een voorwerp maakt
 Gericht bijeenplaatsen van klanken
o Aandacht hebben voor bijv. klanksterkte/duur van klanken
 Door experimenteren:
o Materialen/instrumenten leren kennen
o Omgaan met verschillende klankeigenschappen

4. Muziek lezen en noteren
 Toevallig wanneer ze meelezen tijdens het luisteren van muziek
 Grafische notatie in basisscholen
o Eenvoudige grafische symbolen
o Creatief denken wordt gestimuleerd

5. Bewegen op muziek
 Kleuters zijn dol op bewegen  bewegen altijd wanneer muziek aanwezig is
 Betere ontwikkeling

,Samenvatting: Muzische Vorming – Muziek 2021 – 2022


o Mee stappen/ klappen in de maat van de muziek

2.3 Het belang van muziek voor de ontwikkeling van kinderen
 Ook op muzikaal vlak ontwikkelen kinderen zich
o Voor iedere vorm van ontwikkeling zijn er goede stimulansen nodig
o Noodzakelijk om goed muziekonderwijs aan te bieden in basisscholen
 breed en gevarieerd
Verschillende muziekdomeinen /werkvormen + hun invloed op de ontwikkeling van kinderen:
1. Zingen
 Onbewust leren van diverse melodieën en intervallen
 Stimuleert muzikaal voorstellingsvermogen
 Stimuleert muzikaal geheugen
 Goed voor culturele ontwikkeling en identificatie
o Ervaren dat ze onderdeel zijn van groter geheel
 Stimuleert taalvorming
o Nieuwe woorden in liedjes
 Goed voor sociaal-emotionele ontwikkeling
o Bevordert het groepsgevoel

2. Luisteren
 Culturele ontwikkeling
o Oriënteren in cultuur waar veel muziek beschikbaar is
 Taalkundige ontwikkeling
o Je gaat minder bewust luisteren door de vele klanken  laat hen als
leerkracht dus bewuster luisteren
 Openstaan voor diverse muziek
3. Muziek maken
 Muzikale ontwikkeling
o Leren in de maat spelen/ritmes spelen/samen spelen
 Auditieve ontwikkeling
o Luisteren naar elkaar en reageren op anderen
 Taalontwikkeling
 Creativiteitsontwikkeling
4. Muziek lezen en noteren
 Luisteren naar/uitvoeren van/nadenken over muziek
5. Bewegen op muziek
 Bewegingsvaardigheden
 Ontwikkeling grove en fijne motoriek
 Ruimtelijke oriëntatie/geheugen

, Samenvatting: Muzische Vorming – Muziek 2021 – 2022


 Ruimtelijk geheugen

2.4. Muziek in de kleuterklas
2.4.1. De muzikale omgeving van de kleuter
 Natuurlijke gevoeligheid voor muziek
 Spontane reactie van kinderen op geluidjes, liedjes,…
 Baby/peuter komt snel in contact met muziek
o Liedjes, radio, tv, instrumenten, speelgoed, eigen stem ontdekken,…
 Vanaf schooltijd oog voor muzikale ontwikkeling van kind
 Kleuterjuf = groot voorbeeld
 Oog hebben voor alle mogelijke werkvormen
o Zingen
o Spel op instrumenten
o Muziek beluisteren
o Bewegen op muziek
 Aandacht hebben voor alle zintuigen
o Voelen aan instrumenten
o Zien hoe muziek gemaakt wordt + proeven van verschillende stijlen
o Luisteren naar klanken

2.4.2. Kleuterkenmerken
1. Fantasie
 Grens tussen fantasie en werkelijkheid = vaag
= normaal  niet corrigeren
= ideaal middel om muziek te begrijpen
 Handig in organisatie van muzikale activiteiten
 Thematische verwerking  activiteiten linken
2. Spelenderwijs leren en experimenteren
 Nieuwe dingen ontdekken door toeval
 Zelf ontdekken = beter onthouden
 Spelenderwijs leren
 Taak van de leerkracht = aanbieden
o Juiste materialen
o Prikkelde omgeving
o Juiste spelregels

3. De kleuterjuf als voorbeeld
 Jongste kleuters zijn visueel ingesteld
 Handelingen zien  begrijpen van verbale instructies
 Leerkracht doet voor en doet mee
 Leren door nabootsen