Algemeen recht
Wat is recht?
4 elementen:
1. Gedragsregels & normen: wat mag, moet, verboden is of nodig is om iets te
organiseren
Bv. Voorrangsregels, niet stelen; BTW betalen,
2. Doel: ordenen maatschappelijk leven.
Bv. Bij kruispunt zonder regels iedereen rijdt tegen elkaar
3. Opgelegd door de overheid.
Wie is de overheid? Vlaamse regering met eerste minister -> Jan Jambon, federaal
niveau, gemeenschappen, gewesten, provincies & gemeenten
4. Afdwingbaar: er kunnen sancties komen en naar de rechtbank gegaan worden
(juridisch afdwingbaar)
Bv. werken zijn niet goed uitgevoerd en aannemer stapt naar de advocaat omdat
deze wel goed uitgevoerd zijn, een boete.
Wat is recht?
- Maatschapij -, plaats-, en tijdsgebonden
Bv. euthanasie, overspel, verkeersregels in Verenigd koninkrijk anders dan hier, vrije
meningsuiting
- Regelt rechtsverhouding
- De orde krijgt een voorkeur bij het conflict
Onderscheid met andere normsystemen
Morele regels
= beleefd zijn, respect voor de andere (je gaat je slecht voelen als je het niet doet)
Beleefdheidsregels
= excuseren, goede dag zeggen
Religieuze voorschriften
= zijn niet opgelegd door de overheid, meestal door de godsdienst
,Indeling van het recht
1. Privaatrecht – publiekrecht
Privaatrecht: regelt de verhouding tussen burgers onderling (particulieren)
Bv. burgerlijk recht, trouwen/wettelijk samenwonen
- Burgerlijk recht
= regels mbt familiale verhoudingen, contracten tussen burgers, zakelijke rechten, …
- Gerechtelijk privaatrecht
= hoe het gerechtelijke apparaat georganiseerd is, op welke wijze procedures voor
de rechtbank gevoerd moeten worden
- Internationaal privaatrecht
= welke rechter bevoegd is en welke rechtsregels toegepast moeten worden als er
een grensoverschrijdend rechtsprobleem is
Publiekrecht: regelt de algemene belangen en heeft betrekking op de inrichting, de werking
en de onderlinge verhouding van de overheidsorganen, en de verhouding van de overheid
tot burgers (steeds overheid)
- Regelt de verhouding overheid – burgers
- Regelt de verhouding overheid – overheid
- Regelt de werking & inrichting van de overheid
Bv. staatsrecht, fiscaal recht, regeringsvorming
Mengvormen: je kan niet zeggen of het publiek of privaatrecht is
Bv. arbeidsrecht
2. Objectief recht – subjectief recht
Objectief recht: Rechtsregels op zich, los van de toepassing op een concreet
Bv. artikel 82 op zich
Subjectief recht: aanspraken die een persoon ten aanzien van een andere persoon laat
gelden (toepassing van rechtsregel, gebaseerd op objectief recht)
Bv. op basis van dat artikel heb ik recht op…
, 3. Materieel recht – formeel recht
Materieel recht: rechtsregels die aan personen, rechten toekennen en plichten opleggen
Bv.
Formeel recht/ procesrecht: regels die aangeven op welke manier de naleving van het
materiele verzekerd kan worden (burgerlijk proces -> hoe proces starten? Dagvaarding)
Bv.
1.3 Bronnen van het recht:
Waar vinden we de regels?
1. Wetgeving: codex
2. Rechtspraak: vergelijken met andere cases
3. Rechtsleer: boeken, artikelen
4. Gewoonte/billijkheid: staat niet in wetteksten
Bv. achternaam van de man gebruiken
Wetgeving is de belangrijkste -> er is een hiërarchie der rechtsnormen (rangorde)
1. Wetgeving
Sensu lato: ruime betekenis -> bevatten meer dan wetteksten
Sensu stricto: enge betekenis -> wet van het federale parlement
, Wat valt allemaal onder de wetgeving?
• De grondwet
• Wetgeving sensu stricto (wetten van het federale parlement)
• Decreten
• Ordonnanties
• Koninklijke besluiten (KB’s)
• Besluiten van de gemeenschaps- en gewestregeringen
• Ministeriële besluiten (MB’s)
LET OP:
ook op lokaal niveau is er wetgeving (provincies en gemeenten)
Internationale verdragen
Bv. IVRK: internationaal verdrag rechten van het kind
Recht op eerlijk proces
Bv. politie werkt samen met benelux
Bv. uitleveringsverdragen
3 belangrijke beleidsinstrumenten binnen Europese organen
1. Richtlijnen geven regels aan, deze moeten door de nationale overhied verplicht
moeten worden opgenomen en verwerkt in de eigen wetgeving. (wetgeving
harmoniseren)
Bv. vakantie annuleren -> geld terug krijgen, 2 jaar garantie
2. Verordeningen: reglementering van toepassing in alle lidstaten van de EU
3. Besluiten: bevatten regels van toepassing op de daarin aangeduide bestemming
(staat, bedrijf of persoon) Europa richt naar een specifiek land/ bedrijf
Bv. boete aan google voor misbruik machtspositie
Binnen belgie
1. Grondwet
2. Wetten van het federale parlementen
3. Decreten
4. Ordonnanties
5. Koninklijke belsuiten
6. Besluiten van de gemeenschaps- en gewestregeringen
7. Ministeriële besluiten
5,6,7 besluiten van de uitvoerende wacht
Wat is recht?
4 elementen:
1. Gedragsregels & normen: wat mag, moet, verboden is of nodig is om iets te
organiseren
Bv. Voorrangsregels, niet stelen; BTW betalen,
2. Doel: ordenen maatschappelijk leven.
Bv. Bij kruispunt zonder regels iedereen rijdt tegen elkaar
3. Opgelegd door de overheid.
Wie is de overheid? Vlaamse regering met eerste minister -> Jan Jambon, federaal
niveau, gemeenschappen, gewesten, provincies & gemeenten
4. Afdwingbaar: er kunnen sancties komen en naar de rechtbank gegaan worden
(juridisch afdwingbaar)
Bv. werken zijn niet goed uitgevoerd en aannemer stapt naar de advocaat omdat
deze wel goed uitgevoerd zijn, een boete.
Wat is recht?
- Maatschapij -, plaats-, en tijdsgebonden
Bv. euthanasie, overspel, verkeersregels in Verenigd koninkrijk anders dan hier, vrije
meningsuiting
- Regelt rechtsverhouding
- De orde krijgt een voorkeur bij het conflict
Onderscheid met andere normsystemen
Morele regels
= beleefd zijn, respect voor de andere (je gaat je slecht voelen als je het niet doet)
Beleefdheidsregels
= excuseren, goede dag zeggen
Religieuze voorschriften
= zijn niet opgelegd door de overheid, meestal door de godsdienst
,Indeling van het recht
1. Privaatrecht – publiekrecht
Privaatrecht: regelt de verhouding tussen burgers onderling (particulieren)
Bv. burgerlijk recht, trouwen/wettelijk samenwonen
- Burgerlijk recht
= regels mbt familiale verhoudingen, contracten tussen burgers, zakelijke rechten, …
- Gerechtelijk privaatrecht
= hoe het gerechtelijke apparaat georganiseerd is, op welke wijze procedures voor
de rechtbank gevoerd moeten worden
- Internationaal privaatrecht
= welke rechter bevoegd is en welke rechtsregels toegepast moeten worden als er
een grensoverschrijdend rechtsprobleem is
Publiekrecht: regelt de algemene belangen en heeft betrekking op de inrichting, de werking
en de onderlinge verhouding van de overheidsorganen, en de verhouding van de overheid
tot burgers (steeds overheid)
- Regelt de verhouding overheid – burgers
- Regelt de verhouding overheid – overheid
- Regelt de werking & inrichting van de overheid
Bv. staatsrecht, fiscaal recht, regeringsvorming
Mengvormen: je kan niet zeggen of het publiek of privaatrecht is
Bv. arbeidsrecht
2. Objectief recht – subjectief recht
Objectief recht: Rechtsregels op zich, los van de toepassing op een concreet
Bv. artikel 82 op zich
Subjectief recht: aanspraken die een persoon ten aanzien van een andere persoon laat
gelden (toepassing van rechtsregel, gebaseerd op objectief recht)
Bv. op basis van dat artikel heb ik recht op…
, 3. Materieel recht – formeel recht
Materieel recht: rechtsregels die aan personen, rechten toekennen en plichten opleggen
Bv.
Formeel recht/ procesrecht: regels die aangeven op welke manier de naleving van het
materiele verzekerd kan worden (burgerlijk proces -> hoe proces starten? Dagvaarding)
Bv.
1.3 Bronnen van het recht:
Waar vinden we de regels?
1. Wetgeving: codex
2. Rechtspraak: vergelijken met andere cases
3. Rechtsleer: boeken, artikelen
4. Gewoonte/billijkheid: staat niet in wetteksten
Bv. achternaam van de man gebruiken
Wetgeving is de belangrijkste -> er is een hiërarchie der rechtsnormen (rangorde)
1. Wetgeving
Sensu lato: ruime betekenis -> bevatten meer dan wetteksten
Sensu stricto: enge betekenis -> wet van het federale parlement
, Wat valt allemaal onder de wetgeving?
• De grondwet
• Wetgeving sensu stricto (wetten van het federale parlement)
• Decreten
• Ordonnanties
• Koninklijke besluiten (KB’s)
• Besluiten van de gemeenschaps- en gewestregeringen
• Ministeriële besluiten (MB’s)
LET OP:
ook op lokaal niveau is er wetgeving (provincies en gemeenten)
Internationale verdragen
Bv. IVRK: internationaal verdrag rechten van het kind
Recht op eerlijk proces
Bv. politie werkt samen met benelux
Bv. uitleveringsverdragen
3 belangrijke beleidsinstrumenten binnen Europese organen
1. Richtlijnen geven regels aan, deze moeten door de nationale overhied verplicht
moeten worden opgenomen en verwerkt in de eigen wetgeving. (wetgeving
harmoniseren)
Bv. vakantie annuleren -> geld terug krijgen, 2 jaar garantie
2. Verordeningen: reglementering van toepassing in alle lidstaten van de EU
3. Besluiten: bevatten regels van toepassing op de daarin aangeduide bestemming
(staat, bedrijf of persoon) Europa richt naar een specifiek land/ bedrijf
Bv. boete aan google voor misbruik machtspositie
Binnen belgie
1. Grondwet
2. Wetten van het federale parlementen
3. Decreten
4. Ordonnanties
5. Koninklijke belsuiten
6. Besluiten van de gemeenschaps- en gewestregeringen
7. Ministeriële besluiten
5,6,7 besluiten van de uitvoerende wacht
