Samenvatting Visie op Begeleiden

Hoofdstuk 1: Visie en theorie
1.Een visie kleurt onze werkelijkheid en richt ons
handelen
We kijken door een bepaalde bril en van daaruit gaan we handelen. We handelen dus nooit
met een neutrale kijk. Je gaat ook handelen vanuit uw eigen visie die invloed op jezelf heeft.

- Iedereen heeft een bepaalde visie
- Werkelijkheid interpreteren en ernaar handelen
- Visie als opvoeder
- Niet onbevangen (niet neutraal)
- We kijken steeds met een bepaalde bril

“Waarom zou ik moreel moeten zijn?”
 Levinas zegt: als je goed wilt doen voor de ander omwille van jezelf, dan is dat niet
moreel. Als je het doet omwille van de ander, dan is dat wel moreel.

Plato: idealistisch-dualistisch filosofie => Er zijn 2 werelden:
- Ideeënwereld = de echte en perfecte wereld
Bv. Een kat: volgens Plato is er een perfecte kat waar er niets mis mee is
- Materiële wereld = onze wereld. Het is een onvolmaakte afspiegeling van de
ideeënwereld
Bv. Een kat: Bij elke kat is er wel iets mis. Het is een onvolmaakte afspiegeling van het
idee kat.


Ideeënwereld (geestelijke) Materiële wereld (lichamelijke)

- Eeuwig - Tijdelijk (bv. kat gaat na 10j dood)
- Onveranderlijk - Veranderlijk
- Eenvoudig - Veelvoudig
- Volmaakt - Onvolmaakt
- Werkelijk - Afspiegeling
- Kennis - Mening


Deze structuur: stuk overgenomen door Christendom:
- Ideeënwereld = de hemel; gaat over het denken, het geestelijke
- Materiële wereld = onze wereld; gaat over het lichamelijke

De visie beïnvloedt het handelen: voor Plato is dit zoeken naar de waarheid
De visie is waardegebonden: voor Plato is er een verschil tussen het zintuiglijke en het
geestelijke (Dualisme)




1

,2.Wat is een wetenschappelijke theorie?
- = Een logisch samenhangend geheel van veronderstellingen (= hypothesen)
- Wordt geacht van logisch en bewezen te zijn
- Wanneer is een theorie voldoende bewezen? Wat is een zinvolle uitspraak?
o Wiener Kreis = groep filosofen die nadacht over de wetenschap, theorieën…
o Een uitspraak heeft zin wanneer het aantoonbaar is of deze waar of onwaar is.
o Een uitspraak moet kunnen gecontroleerd worden (geverifieerd)
o Getoetst worden aan de ervaring
o Uitspraken zijn waar als de feiten ze bevestigen
o Uitspraken worden dus door verificatie bewezen
= VERIFICATIEMETHODE

Voorbeeld zinvolle uitspraken: Kan je het testen? ZINVOLLE UITSPRAAK
- Wout van Aert is wereldkampioen in het veldrijden
- Een stift valt als je hem in de lucht gooit
- Een stift kan blijven zweven
- Alle raven zijn zwart
o Bij zo’n vraag kan je het antwoord nooit zeker weten. Het is een goede theorie, maar
je moet er zeker bijzeggen ‘voor zover we gaan ander kleur tegenkomen.’ => POPPER

2.1. KARL POPPER
Heeft kritiek gegeven op de Wiener Kreis (voorbeeld van de raven)
“De theorie is goed, zolang er geen tegenvoorbeeld komt. Ooit kan er een tegenvoorbeeld
zijn waardoor je de theorie moet aanpassen”

Popper stelt dat hypothesen niet door verificatie kan worden bewezen. Men moet de
theorie proberen te weerleggen (op zoek gaan naar tegenvoorbeelden)
= FALSIFICATIEMETHODE

Vinden we geen tegenvoorbeeld? => We hebben te maken met een goed gefundeerde
hypothese.




2

, Hoofdstuk 2: Verschillende vormen van kennen
1.Rationalisme: de rede centraal
Rationeel = verstand = hoe we kennis gebruiken (door ons hoofd te gebruiken)

Hoofdfiguur = René Descartes

Plato is een rationalist


1.1. RENÉ DESCARTES
- Bekendste filosoof
- Populaire uitspraak: “Ik denk dus ik ben”
o = Hij zocht naar de kern van de waarheid. Hij begon aan alles te twijfelen: aan
zichzelf, de bomen, partner… Enkel ‘de twijfel’ bleef over dus begon hij ook te
twijfelen aan de twijfel. Hij blokkeerde hierop want hij kon niet twijfelen aan het feit
dat hij twijfelt. Op die manier ontstaat er een zekerheid, namelijk die van het bestaat:
ik denk dus ik ben
= METHODE VAN CARTESIAANSE TWIJFEL
- Rationalisme
o Kenvermogen (het verstand) is de rede
o Rede oorsprong van ideeën
o Meten is weten (logica)
o Wiskunde, meetkunde
o Individuele intellectuele vaardigheden om bewijzen te zoeken (logica, wiskunde en
meetkunde)




De appels die daar zijn, kunnen we aan twijfelen. Het cijfer 3 is wiskundig en is dus zeker

2.Empirisme
Empiri = soort van waarnemen, de zintuigen
Volledig tegenovergestelde van rationalisme. In rationalisme was het enkel ons verstand. In
empirisme is ons verstand leeg en wordt het opgevuld met onze zintuigen

Hoofdfiguur = David Hume (ook belangrijk
figuur van het scepticisme)
Ook uitgewerkt door Locke en Berkeley
3

, 2.1. DAVIDE HUME
De menselijke voorstellingen verdeelt Hume in 2 categorieën:
- Indrukken (grofweg waarnemingen)
- Ideeën (herinneringen aan de zintuigelijke waarnemingen, kunnen altijd herleid worden
tot indrukken)

Hij vertrekt vanuit de zintuigen. We zien en horen iets en daarmee vullen we ons hoofd.
De indrukken en ideeën kunnen ook samen voorkomen (bv. Ik heb een paard en een
neushoorn gezien. Als we die 2 beelden schudden, zie je een eenhoorn)

- Empirisme: Kenvermogen = zintuigen
o Zien is weten
o Kennis uit zintuigen
o Zintuigen passief (registratie)
o De objecten zijn wat ze zijn
o Bewustzijn is leeg (tabula rasa)
- Duidelijk onderscheid tussen subject en object




We zien 3 appels en we vullen dit zo in onze geest. Op die manier krijgen we er kennis van.

3.Immanuel Kant: een poging tot verzoening
Hij zag in het rationalisme en empirisme waardevolle en zinnige argumenten. Hij ging het
rationalisme en het empirisme met elkaar verzoenen

3.1. KANT
- Verzoener tussen rationalisme en empirisme
- Kenvermogen: de rede (verstand/waarnemingsapparaat) en de zintuigen (de
waarnemingen)
- Kennis moet steunen op zowel concepten als waarnemingen
- Noodzakelijke voorwaarden voor kennis
o Waarnemingsapparaat: zoals tijd en ruimte
- Strikte scheiding tussen subject en object



4