Anatomie en fysiologie
Thema 1: Wat is gezondheid en ziekte?
Gezondheid: het vermogen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de
fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven.
Handhaven van gezondheid
Draagkracht (wat je aan kunt) – draaglast (wat je voor je kiezen krijgt)
Draagkracht < draaglast = decompensatie
Ziekteoorzaken (etiologie)
Draagkracht
Wordt bepaald door onder andere:
- Aanleg (constitutie)
- Conditie
- Psychische en sociale factoren
Draaglast
Endogeen Van binnenuit
• Erfelijk (downsyndroom)
• Congenitaal (aangeboren)
• Kan zich ook pas later gaan ontwikkelen
Exogeen Van buitenaf
• Fysisch (mechanisch, straling, thermisch, elektrisch)
• Chemisch (roken, alcohol, drugs)
• Microbiologisch (virus, bacterie, schimmel)
• Immunologisch (hooikoorts, auto-immuun)
• Voeding (te veel, te weinig, ongebalanceerd)
• Psychosociaal (stress)
Multifactoriële aandoeningen
Aandoeningen door optelsom van verschillende factoren
• Genetisch
• Voeding
• Leefstijl
• Leeftijd
Bijvoorbeeld: bod ontkalking en kanker (roken -> longkanker)
1
,Homeostase
Homeostase: streven naar intern evenwicht, waarbij het milieu interieur een stabiele samenstelling
heeft.
Falen van homeostase zorgt voor een giftige omgeving voor onze cellen en zal leiden tot ziekte en als
de situatie niet verandert uiteindelijk tot de dood.
Homeostase wordt bereikt door negatieve feedback, ook wel negatieve terugkoppeling genoemd.
Hierbij wordt elke variatie buiten de normale grenzen automatisch gecorrigeerd.
➔ Negatieve terugkoppeling zorgt voor een tegengestelde reactie
Belangrijkste termen in de anatomie
Anatomische positie • Anatomische vlakken
- Transversaal
- Coronaal
- Sagitaal
• Positionele termen
• Lichaamsgebieden
Anatomie: de studie van de bouw van het lichaam.
➔ Macroscopische anatomie: het waarnemen met het blote oog van de inwendige bouw van
het lichaam
➔ Cytologie: klinisch onderzoek naar cellen
➔ Histologie: onderzoek van weefsel
Fysiologie: de studie van de manier waarop levende organismen hun vitale functies verrichten.
Pathologie: medisch specialisme dat zich bezighoudt met het diagnosticeren van ziekten en het
onderzoeken van oorzaken voor het ontstaan van ziektes.
2
,Anatomische vlakken
Sagittaal • Mediaal: dichtbij
• Lateriaal: ver
Coronaal • Dorsaal: achterkant van het lichaam (rugzijde)
• Ventraal: voorkant van het lichaam (buikzijde)
Transversaal • Caudaal: naar de voeten (onderste deel van het lichaam)
• Craniaal: naar het hoofd (bovenste deel van het lichaam)
Extensie: het strekken van ledematen
Flexie: het buigen van gewrichten
Pronatie: de manier waarop je voet naar binnen rolt om de impact op te vangen van de landing;
wanneer je voet op de grond neerkomt, rolt je voet naar binnen om de schok op te vangen.
3
, Positionele termen
Positionele term Betekenis Voorbeeld
Dexter Rechts Oculus dexter = rechteroog
Sinister Links Oculus sinister = linkeroog
Mediaal Richting het midden Het hart ligt mediaal van de bovenarm
Lateraal Richting de zijkant De bovenarm ligt lateraal van het hart
Ventraal = anterior Richting de voorkant Borstbeen ligt ventraal van de
wervelkolom
Dorsaal = posterior Richting de achterkant Wervelkolom ligt dorsaal van het
borstbeen
Craniaal = superior Richting het hoofd Schedel ligt craniaal van de
schouderbladen
Caudaal = inferior Richting de voeten Schouderbladen liggen caudaal van de
schedel
Proximaal (ledematen) Richting aanhechting Het dijbeen ligt proximaal van het
scheenbeen
Distaal (ledematen) Richting uiteinde Het scheenbeen ligt distaal van het
dijbeen
https://coachmefit.nl/kennisbank/health-facts/anatomische-lichaamsvlakken-en-
plaatsaanduidingen/
Lichaamsgebieden
4
Thema 1: Wat is gezondheid en ziekte?
Gezondheid: het vermogen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de
fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven.
Handhaven van gezondheid
Draagkracht (wat je aan kunt) – draaglast (wat je voor je kiezen krijgt)
Draagkracht < draaglast = decompensatie
Ziekteoorzaken (etiologie)
Draagkracht
Wordt bepaald door onder andere:
- Aanleg (constitutie)
- Conditie
- Psychische en sociale factoren
Draaglast
Endogeen Van binnenuit
• Erfelijk (downsyndroom)
• Congenitaal (aangeboren)
• Kan zich ook pas later gaan ontwikkelen
Exogeen Van buitenaf
• Fysisch (mechanisch, straling, thermisch, elektrisch)
• Chemisch (roken, alcohol, drugs)
• Microbiologisch (virus, bacterie, schimmel)
• Immunologisch (hooikoorts, auto-immuun)
• Voeding (te veel, te weinig, ongebalanceerd)
• Psychosociaal (stress)
Multifactoriële aandoeningen
Aandoeningen door optelsom van verschillende factoren
• Genetisch
• Voeding
• Leefstijl
• Leeftijd
Bijvoorbeeld: bod ontkalking en kanker (roken -> longkanker)
1
,Homeostase
Homeostase: streven naar intern evenwicht, waarbij het milieu interieur een stabiele samenstelling
heeft.
Falen van homeostase zorgt voor een giftige omgeving voor onze cellen en zal leiden tot ziekte en als
de situatie niet verandert uiteindelijk tot de dood.
Homeostase wordt bereikt door negatieve feedback, ook wel negatieve terugkoppeling genoemd.
Hierbij wordt elke variatie buiten de normale grenzen automatisch gecorrigeerd.
➔ Negatieve terugkoppeling zorgt voor een tegengestelde reactie
Belangrijkste termen in de anatomie
Anatomische positie • Anatomische vlakken
- Transversaal
- Coronaal
- Sagitaal
• Positionele termen
• Lichaamsgebieden
Anatomie: de studie van de bouw van het lichaam.
➔ Macroscopische anatomie: het waarnemen met het blote oog van de inwendige bouw van
het lichaam
➔ Cytologie: klinisch onderzoek naar cellen
➔ Histologie: onderzoek van weefsel
Fysiologie: de studie van de manier waarop levende organismen hun vitale functies verrichten.
Pathologie: medisch specialisme dat zich bezighoudt met het diagnosticeren van ziekten en het
onderzoeken van oorzaken voor het ontstaan van ziektes.
2
,Anatomische vlakken
Sagittaal • Mediaal: dichtbij
• Lateriaal: ver
Coronaal • Dorsaal: achterkant van het lichaam (rugzijde)
• Ventraal: voorkant van het lichaam (buikzijde)
Transversaal • Caudaal: naar de voeten (onderste deel van het lichaam)
• Craniaal: naar het hoofd (bovenste deel van het lichaam)
Extensie: het strekken van ledematen
Flexie: het buigen van gewrichten
Pronatie: de manier waarop je voet naar binnen rolt om de impact op te vangen van de landing;
wanneer je voet op de grond neerkomt, rolt je voet naar binnen om de schok op te vangen.
3
, Positionele termen
Positionele term Betekenis Voorbeeld
Dexter Rechts Oculus dexter = rechteroog
Sinister Links Oculus sinister = linkeroog
Mediaal Richting het midden Het hart ligt mediaal van de bovenarm
Lateraal Richting de zijkant De bovenarm ligt lateraal van het hart
Ventraal = anterior Richting de voorkant Borstbeen ligt ventraal van de
wervelkolom
Dorsaal = posterior Richting de achterkant Wervelkolom ligt dorsaal van het
borstbeen
Craniaal = superior Richting het hoofd Schedel ligt craniaal van de
schouderbladen
Caudaal = inferior Richting de voeten Schouderbladen liggen caudaal van de
schedel
Proximaal (ledematen) Richting aanhechting Het dijbeen ligt proximaal van het
scheenbeen
Distaal (ledematen) Richting uiteinde Het scheenbeen ligt distaal van het
dijbeen
https://coachmefit.nl/kennisbank/health-facts/anatomische-lichaamsvlakken-en-
plaatsaanduidingen/
Lichaamsgebieden
4
