Communicatie
H1. Relatiegericht werken in de begeleiding
1.1. Kwaliteiten van de begeleider
- Natuurlijke neiging om te willen helpen à dient vaak bijgeschaafd te worden bij
beginnende begeleiders
o Om op professionele manier hulp te bieden
- Hoe? begeleider ontwikkelt houdingsaspecten en begeleidersaspecten (vb. verbaal
sterk zijn. Kan soms al aanwezig zijn (vb. empathisch zijn).
- Dan à integreren aangeleerde vaardigheden met eigen persoonlijkheid (op welke
manier geef je goede feedback…)
Algemene kwaliteiten van beginnende begeleiders:
• Betrokkenheid
• Kennis en inzichten
• Leergierigheid
• Warmte en vriendelijkheid
• Zorgzaamheid
Wampold, 2009 (Amerikaans onderzoek) stelt dat effectieve begeleiders beschikken over
volgende vaardigheden en houdingsaspecten:
• Goede verbale kwaliteiten (vaardigheid)
• Juiste afstemming (vaardigheid)
• Gedachten en gevoelens kunnen benoemen en verhelderen (vaardigheid)
• Persoonlijk inzicht (vaardigheid)
• Affectie aan cliënt kunnen laten zien (vaardigheid)
• Warmte en acceptatie (attitude)
Louise van Loon 1 2022 - 2023
, Communicatie
• Empathie (attitude)
• Gerichtheid op de ander (attitude)
Vaardigheid is doen, attitude is houding.
Als er “laten zien” of “tonen” in de zin staat à vaardigheid
- Wanneer begeleider deze aspecten laat zien à voelt cliënt zich begrepen
- Goede begeleiders geven cliënten herkenbare verklaring voor ongemak,
ongenoegen of voor onprettige ervaringen en weten cliënten gerust te stellen
1.2. Contact maken
- Bieden van professionele hulp gericht op zelfredzaam worden van cliënt.
è Begeleiding en hulpverlening zoveel mogelijk afgestemd op autonomie van
cliënt en maatschappelijke participatie.
ð Door inzetten van verschillende methoden als:
§ Netwerkgericht denken
§ Oplossingsgericht werken
§ Eigen kracht conferentie
§ Eigen benen staan
- Hoe gaat cliënt om met problemen of vraagstukken?
o Balans tussen:
§ persoonskenmerken en vaardigheden (draagkracht)
§ belastbaarheid en ontwikkelingstaken (draaglast)
= weegschaalmodel
DRAAGKRACHT
PERSOONS- ONTWIKKELINGS-
TAKEN
KENMERKEN
BELASTBAARHEID
DRAAGLAST
VAARDIGHEDEN
Louise van Loon 2 2022 - 2023
, Communicatie
Draagkracht: persoonskenmerken (= of je stevig in je schoenen staat), vaardigheden (=
opkomen voor jezelf)
Draaglast: alles wat te maken heeft met ontwikkelingstaken en belastbaarheid
- Contact maken met cliënt = uitnodiging om samen begeleidingsproces aan te gaan
o Belangrijk om als eerste jezelf te presenteren
o “dit ben ik en ik ben benieuwd wie jij bent.”
- Cliënten hebben recht om te begrijpen wat intenties en strategieën zijn in helpende
en ondersteunende relatie
o Proces van begeleiding
o Wie jij bent als begeleider, wat je belangrijk vindt (vb. optijd komen)
o Hoe je als begeleider te werk gaat, wat je verwacht van de ander
o Welke methodes en technieken je hanteert (in mensentaal)
ð Begeleiders hebben ethische verantwoordelijkheid om cliënten volledig te
informeren over het begeleidingsproces (geen gesloten agenda)
- Vaak contact gemaakt op formele wijze.
o Korte monoloog
o Éénzijdig
o Hulpverlener
- Wanneer er op informele manier contact wordt gemaakt:
o Ontstaat er openheid
o Basis gelegd voor vertrouwensverband
o Gezamenlijke vorm
Louise van Loon 3 2022 - 2023
, Communicatie
- Contact maken en elkaar leren kennen kost tijd
è Vraagt om creatieve manier om met weinig middelen toch beste resultaat te
bereiken
è Geen tijd om eerst relatie op te bouwen? à contact ontwikkelt zich gedurende
het begeleidingsproces
- Contact wordt beïnvloed door afspraken die jullie samen maken en door acties die
hieruit voortvloeien.
- Wanneer maar één kennismakingsgesprek mogelijk is, is het van belang om op
andere wijze contact te verstevigen
o Bv. door actief en snel te handelen naar aanleiding van afspraken die jullie
hebben gemaakt
contact afspraken acties
1.3. Eigen inbreng bij begeleiden
- Persoonlijke bijdrage: eigenheid en subjectiviteit die je aan de begeleiding
meegeeft
ð Wie je bent
- Inhoudelijke bijdrage: in welke zin kun je inhoudelijk voldoen aan vraag of behoefte
van cliënt & hoe wil je samenwerken aan het gestelde doel?
ð Voldoen aan vraag of behoefte van cliënt
- Vaak hanteert organisatie waarvoor je werkzaam bent of waar je stage loopt
bepaalde methodiek
ð Beïnvloedt jouw visie als begeleider in het uitvoeren van begeleiding
Louise van Loon 4 2022 - 2023
H1. Relatiegericht werken in de begeleiding
1.1. Kwaliteiten van de begeleider
- Natuurlijke neiging om te willen helpen à dient vaak bijgeschaafd te worden bij
beginnende begeleiders
o Om op professionele manier hulp te bieden
- Hoe? begeleider ontwikkelt houdingsaspecten en begeleidersaspecten (vb. verbaal
sterk zijn. Kan soms al aanwezig zijn (vb. empathisch zijn).
- Dan à integreren aangeleerde vaardigheden met eigen persoonlijkheid (op welke
manier geef je goede feedback…)
Algemene kwaliteiten van beginnende begeleiders:
• Betrokkenheid
• Kennis en inzichten
• Leergierigheid
• Warmte en vriendelijkheid
• Zorgzaamheid
Wampold, 2009 (Amerikaans onderzoek) stelt dat effectieve begeleiders beschikken over
volgende vaardigheden en houdingsaspecten:
• Goede verbale kwaliteiten (vaardigheid)
• Juiste afstemming (vaardigheid)
• Gedachten en gevoelens kunnen benoemen en verhelderen (vaardigheid)
• Persoonlijk inzicht (vaardigheid)
• Affectie aan cliënt kunnen laten zien (vaardigheid)
• Warmte en acceptatie (attitude)
Louise van Loon 1 2022 - 2023
, Communicatie
• Empathie (attitude)
• Gerichtheid op de ander (attitude)
Vaardigheid is doen, attitude is houding.
Als er “laten zien” of “tonen” in de zin staat à vaardigheid
- Wanneer begeleider deze aspecten laat zien à voelt cliënt zich begrepen
- Goede begeleiders geven cliënten herkenbare verklaring voor ongemak,
ongenoegen of voor onprettige ervaringen en weten cliënten gerust te stellen
1.2. Contact maken
- Bieden van professionele hulp gericht op zelfredzaam worden van cliënt.
è Begeleiding en hulpverlening zoveel mogelijk afgestemd op autonomie van
cliënt en maatschappelijke participatie.
ð Door inzetten van verschillende methoden als:
§ Netwerkgericht denken
§ Oplossingsgericht werken
§ Eigen kracht conferentie
§ Eigen benen staan
- Hoe gaat cliënt om met problemen of vraagstukken?
o Balans tussen:
§ persoonskenmerken en vaardigheden (draagkracht)
§ belastbaarheid en ontwikkelingstaken (draaglast)
= weegschaalmodel
DRAAGKRACHT
PERSOONS- ONTWIKKELINGS-
TAKEN
KENMERKEN
BELASTBAARHEID
DRAAGLAST
VAARDIGHEDEN
Louise van Loon 2 2022 - 2023
, Communicatie
Draagkracht: persoonskenmerken (= of je stevig in je schoenen staat), vaardigheden (=
opkomen voor jezelf)
Draaglast: alles wat te maken heeft met ontwikkelingstaken en belastbaarheid
- Contact maken met cliënt = uitnodiging om samen begeleidingsproces aan te gaan
o Belangrijk om als eerste jezelf te presenteren
o “dit ben ik en ik ben benieuwd wie jij bent.”
- Cliënten hebben recht om te begrijpen wat intenties en strategieën zijn in helpende
en ondersteunende relatie
o Proces van begeleiding
o Wie jij bent als begeleider, wat je belangrijk vindt (vb. optijd komen)
o Hoe je als begeleider te werk gaat, wat je verwacht van de ander
o Welke methodes en technieken je hanteert (in mensentaal)
ð Begeleiders hebben ethische verantwoordelijkheid om cliënten volledig te
informeren over het begeleidingsproces (geen gesloten agenda)
- Vaak contact gemaakt op formele wijze.
o Korte monoloog
o Éénzijdig
o Hulpverlener
- Wanneer er op informele manier contact wordt gemaakt:
o Ontstaat er openheid
o Basis gelegd voor vertrouwensverband
o Gezamenlijke vorm
Louise van Loon 3 2022 - 2023
, Communicatie
- Contact maken en elkaar leren kennen kost tijd
è Vraagt om creatieve manier om met weinig middelen toch beste resultaat te
bereiken
è Geen tijd om eerst relatie op te bouwen? à contact ontwikkelt zich gedurende
het begeleidingsproces
- Contact wordt beïnvloed door afspraken die jullie samen maken en door acties die
hieruit voortvloeien.
- Wanneer maar één kennismakingsgesprek mogelijk is, is het van belang om op
andere wijze contact te verstevigen
o Bv. door actief en snel te handelen naar aanleiding van afspraken die jullie
hebben gemaakt
contact afspraken acties
1.3. Eigen inbreng bij begeleiden
- Persoonlijke bijdrage: eigenheid en subjectiviteit die je aan de begeleiding
meegeeft
ð Wie je bent
- Inhoudelijke bijdrage: in welke zin kun je inhoudelijk voldoen aan vraag of behoefte
van cliënt & hoe wil je samenwerken aan het gestelde doel?
ð Voldoen aan vraag of behoefte van cliënt
- Vaak hanteert organisatie waarvoor je werkzaam bent of waar je stage loopt
bepaalde methodiek
ð Beïnvloedt jouw visie als begeleider in het uitvoeren van begeleiding
Louise van Loon 4 2022 - 2023
