6.17 Neo-expressionisme
Vanaf 1970
Neo-expressionisme = Nieuw, of eigenlijk opnieuw expressionisme.
Het is brutaler dan expressionisme. De doken zijn groter en de hanteringswijze van de verf
nog krachtiger en rauwer.
Neo-expressionisten schilderen grof en snel, met dikke klodders verf, vergelijkbaar met wat
hun voorgangers begin 20e eeuw doen. Je kunt eraan aflezen met welke bewegingen en
energie het gemaakt is. Ze werken meestal figuratief, maar vervormen en abstraheren de
werkelijkheid. Kleuren zijn uitgesproken en vaak fel, gecombineerd met sombere tinten.
Ansel Kiefer en vele anderen gebruikt hij elementen uit de mythologie en het eigen nationale
verleden.
Richter heeft een groot en divers oeuvre, maar wordt bekend met dit soort
kleurrijke, abstracte schilderijen. Hij gebruikt heldere kleuren, maar de
schilder vindt ze niet vrolijk; ze ‘knarsetanden’ volgens hem gespannen over
elkaar heen. Hij onderzoekt de aard van het schilderen, het schilderen zelf.
Wanneer verf nog niet helemaal droog is, pakt Richter een rakel en sleept die
over het oppervlak van het doek. Onderliggende lagen worden zo zichtbaar,
maar verdwijnen ook gedeeltelijk. Vooral aan deze ‘uitgesmeerde’ verf kun je
herkennen dat je met een Richter te maken hebt.
, 6.18 Architectuur en toegepaste kunst
Na 1945
Tijdens de wederopbouw moeten in Europa dus snel woningen gebouwd worden, die
vanwege de schaarste niet te duur mogen zijn. De uitgangspunten van de modernistische
bouwkunst bieden daarbij uitkomst. Tegelijkertijd wordt een poging tot heropvoeding van
de bevolking gedaan om een einde te maken aan de ‘wansmaak’ in interieurs.
De Stichting Goed Wonen, opgericht in 1946, speelt een
belangrijke rol in het veranderen van de Nederlandse
wooncultuur. Ze wilden dat Nederlanders hun huizen
veranderen in open ruimtes, lichte kleuren en ‘luchtig’
meubilair. Het doel is ‘het wonen in Nederland op een hoger
peil te brengen door verbetering van de woninginrichting in
ruimste zin van het woord’. Voor velen is de stap van
eikenhout en ‘knusse’ donkere ruimtes naar ‘licht, lucht en
ruimte’ te groot.
Architecten moeten met grote ramen werken en voor duidelijke looplijnen te zorgen. De
ruimtes moeten met elkaar in verband staan, maar ook voor voldoende privacy zorgen. De
inrichting mag niet te ‘zwaar’ zijn: dunne metalen frames, licht hout, rotan, glas, afgeronde
vormen en pastelkleuren zijn een prima keuze.
In de jaren 60 vindt er een ‘ruimterace’ plaats. Tijd van de
Koude Oorlog. De VS en de Sovjet-Unie proberen allebei de
eerste natie te zijn die de ruimte verovert en een mens op de
man laat lopen. In 1969 was het een Amerikaan die als eerste
voet op de maan zet.
De race om de ruimte zie je overal in de
samenleving terug, bijvoorbeeld in de mode, architectuur en
toegepaste kunst.
Omdat het gebouw hiernaast zo’n organische vorm heeft, begint
Saarinen niet met schetsen op papier, maar boetseert hij zijn idee
eerst in klei.
Veel bouwprojecten in de jaren 60 zijn eenvormig en grootschalig. De stadsfuncties wonen,
werken en recreëren worden gescheiden, net als de verkeersstromen van auto’s, fietsen en
voetgangers. Het doel is een rustige, groene woonomgeving te maken. In de Bijlmer
ontstaan begin jaren 70 sociale problemen. De wijk heeft nauwelijks voorzieningen. Grote
delen van de wijk veranderen ’s avonds in spooksteden, omdat er niets te doen is.
Werkloosheid is hoog en er ontstaat overlast door criminaliteit. Jaren 90 Bijlmer grote
vernieuwing. Galerijflats gesloopt en laagbouwwoningen gebouwd. Flats die blijven bestaan,
ondergaan een facelift. Bedoeling is dat bewoners zich minder anoniem gaan voelen en
meer verantwoordelijkheid nemen voor hun woonomgeving.
Vanaf 1970
Neo-expressionisme = Nieuw, of eigenlijk opnieuw expressionisme.
Het is brutaler dan expressionisme. De doken zijn groter en de hanteringswijze van de verf
nog krachtiger en rauwer.
Neo-expressionisten schilderen grof en snel, met dikke klodders verf, vergelijkbaar met wat
hun voorgangers begin 20e eeuw doen. Je kunt eraan aflezen met welke bewegingen en
energie het gemaakt is. Ze werken meestal figuratief, maar vervormen en abstraheren de
werkelijkheid. Kleuren zijn uitgesproken en vaak fel, gecombineerd met sombere tinten.
Ansel Kiefer en vele anderen gebruikt hij elementen uit de mythologie en het eigen nationale
verleden.
Richter heeft een groot en divers oeuvre, maar wordt bekend met dit soort
kleurrijke, abstracte schilderijen. Hij gebruikt heldere kleuren, maar de
schilder vindt ze niet vrolijk; ze ‘knarsetanden’ volgens hem gespannen over
elkaar heen. Hij onderzoekt de aard van het schilderen, het schilderen zelf.
Wanneer verf nog niet helemaal droog is, pakt Richter een rakel en sleept die
over het oppervlak van het doek. Onderliggende lagen worden zo zichtbaar,
maar verdwijnen ook gedeeltelijk. Vooral aan deze ‘uitgesmeerde’ verf kun je
herkennen dat je met een Richter te maken hebt.
, 6.18 Architectuur en toegepaste kunst
Na 1945
Tijdens de wederopbouw moeten in Europa dus snel woningen gebouwd worden, die
vanwege de schaarste niet te duur mogen zijn. De uitgangspunten van de modernistische
bouwkunst bieden daarbij uitkomst. Tegelijkertijd wordt een poging tot heropvoeding van
de bevolking gedaan om een einde te maken aan de ‘wansmaak’ in interieurs.
De Stichting Goed Wonen, opgericht in 1946, speelt een
belangrijke rol in het veranderen van de Nederlandse
wooncultuur. Ze wilden dat Nederlanders hun huizen
veranderen in open ruimtes, lichte kleuren en ‘luchtig’
meubilair. Het doel is ‘het wonen in Nederland op een hoger
peil te brengen door verbetering van de woninginrichting in
ruimste zin van het woord’. Voor velen is de stap van
eikenhout en ‘knusse’ donkere ruimtes naar ‘licht, lucht en
ruimte’ te groot.
Architecten moeten met grote ramen werken en voor duidelijke looplijnen te zorgen. De
ruimtes moeten met elkaar in verband staan, maar ook voor voldoende privacy zorgen. De
inrichting mag niet te ‘zwaar’ zijn: dunne metalen frames, licht hout, rotan, glas, afgeronde
vormen en pastelkleuren zijn een prima keuze.
In de jaren 60 vindt er een ‘ruimterace’ plaats. Tijd van de
Koude Oorlog. De VS en de Sovjet-Unie proberen allebei de
eerste natie te zijn die de ruimte verovert en een mens op de
man laat lopen. In 1969 was het een Amerikaan die als eerste
voet op de maan zet.
De race om de ruimte zie je overal in de
samenleving terug, bijvoorbeeld in de mode, architectuur en
toegepaste kunst.
Omdat het gebouw hiernaast zo’n organische vorm heeft, begint
Saarinen niet met schetsen op papier, maar boetseert hij zijn idee
eerst in klei.
Veel bouwprojecten in de jaren 60 zijn eenvormig en grootschalig. De stadsfuncties wonen,
werken en recreëren worden gescheiden, net als de verkeersstromen van auto’s, fietsen en
voetgangers. Het doel is een rustige, groene woonomgeving te maken. In de Bijlmer
ontstaan begin jaren 70 sociale problemen. De wijk heeft nauwelijks voorzieningen. Grote
delen van de wijk veranderen ’s avonds in spooksteden, omdat er niets te doen is.
Werkloosheid is hoog en er ontstaat overlast door criminaliteit. Jaren 90 Bijlmer grote
vernieuwing. Galerijflats gesloopt en laagbouwwoningen gebouwd. Flats die blijven bestaan,
ondergaan een facelift. Bedoeling is dat bewoners zich minder anoniem gaan voelen en
meer verantwoordelijkheid nemen voor hun woonomgeving.
